Sàng Lọc Ung Thư: Cân Nhắc Kỹ Trước Khi Quyết Định
1. Thực trạng sàng lọc ung thư hiện nay
Nỗi lo ung thư ngày càng gia tăng trong cộng đồng, đặc biệt khi chứng kiến những trường hợp người thân, bạn bè phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn và nhanh chóng qua đời. Điều này dẫn đến tâm lý hoảng loạn và mong muốn được sàng lọc ung thư sớm của nhiều người.
Tuy nhiên, tâm lý lo lắng thái quá này lại bị lợi dụng bởi một số phòng khám tư nhân. Họ khuyến khích bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm sàng lọc ung thư không cần thiết, gây tốn kém về mặt kinh tế và đôi khi còn gây hại cho sức khỏe.
2. Ý kiến của chuyên gia về sàng lọc ung thư
GS.TS. Nguyễn Bá Đức, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ung thư Việt Nam:
Lợi ích của sàng lọc sớm: Sàng lọc và chẩn đoán sớm ung thư có vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả điều trị và tăng cơ hội sống cho bệnh nhân. Tuy nhiên, GS.TS. Nguyễn Bá Đức cũng nhấn mạnh rằng không phải tất cả các loại ung thư (hiện nay có hơn 200 loại) đều có thể dễ dàng phát hiện ở giai đoạn sớm. Nhiều loại ung thư nằm ở vị trí sâu trong cơ thể, khiến các xét nghiệm thông thường khó phát hiện khi khối u còn nhỏ.
Cân nhắc kỹ lưỡng: GS.TS. Nguyễn Bá Đức khuyến cáo người dân nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định thực hiện các xét nghiệm sàng lọc ung thư. Không nên lạm dụng các thiết bị đắt tiền mà cần có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để đưa ra quyết định phù hợp.
Các bác sĩ tại Bệnh viện Việt Đức:
Chỉ định PET/CT: Bệnh viện Việt Đức là một trong những cơ sở y tế đầu tiên tại Việt Nam được trang bị hệ thống máy chụp PET/CT hiện đại. Các bác sĩ tại đây nhấn mạnh rằng việc chỉ định chụp PET/CT cần được cân nhắc rất kỹ lưỡng, dựa trên tình trạng bệnh lý và các yếu tố nguy cơ của từng bệnh nhân. Không phải ai cũng có thể tự ý yêu cầu chụp PET/CT.
Ảnh hưởng của PET/CT: PET/CT là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến, có khả năng phát hiện ung thư ở giai đoạn rất sớm. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi bệnh nhân phải tiêm một liều phóng xạ vào cơ thể, điều này có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe. Do đó, PET/CT cần được chỉ định một cách nghiêm ngặt và chỉ thực hiện khi thực sự cần thiết.
3. PET/CT - Cần hiểu đúng về công nghệ hiện đại
Nhiều người dân có điều kiện kinh tế thường tìm đến PET/CT với mong muốn "bắt bệnh" ung thư ngay cả khi cơ thể chưa có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, đây là một quan niệm sai lầm và có thể gây ra những hậu quả không mong muốn.
PET/CT không nên được coi là một phương pháp kiểm tra sức khỏe định kỳ thông thường. Mặc dù liều phóng xạ sử dụng trong PET/CT đã được tính toán để đảm bảo an toàn, nhưng việc tiếp xúc với phóng xạ vẫn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến cơ thể, đặc biệt là đối với phụ nữ có thai và cho con bú. Theo một giáo sư chuyên ngành ung thư, việc chụp PET/CT tiêu tốn hơn 30 triệu đồng và phải tiêm chất phóng xạ vào người, do đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh lãng phí tiền bạc và gây hại cho sức khỏe.
4. Vai trò của bác sĩ và các phương pháp sàng lọc khác
Việc sàng lọc và chẩn đoán sớm ung thư là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và các phương tiện chẩn đoán hiện đại. Không thể chỉ dựa vào một vài thiết bị đắt tiền để "rà" bệnh. Máy móc chỉ đóng vai trò hỗ trợ, còn vai trò của bác sĩ mới là quan trọng nhất trong việc đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Theo GS.TS. Nguyễn Bá Đức, có một số loại ung thư có khả năng phát hiện sớm thông qua sàng lọc, bao gồm:
- Ung thư vú
- Ung thư cổ tử cung
- Ung thư đại trực tràng
- Ung thư tuyến tiền liệt
- Ung thư khoang miệng
- Ung thư da
PET/CT có tác dụng tốt trong việc hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi ung thư và ung thư di căn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên được sử dụng khi bệnh nhân đã được xác định bị ung thư mà chưa điều trị, hoặc đã được điều trị nhưng cần khoanh vùng xem đã di căn hay chưa, hoặc bệnh nhân có bệnh cảnh lâm sàng và xét nghiệm sinh hóa gợi ý ung thư nhưng chưa xác định được vị trí.