Thiếu ngủ: 'Thủ phạm' tiềm ẩn gây béo phì, tiểu đường và các bệnh nguy hiểm khác
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần. Một nghiên cứu gần đây từ các nhà khoa học Phần Lan đã làm sáng tỏ mối liên hệ mật thiết giữa việc thiếu ngủ và nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như béo phì, ung thư, tim mạch và tiểu đường. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng để bảo vệ sức khỏe toàn diện.
Nghiên cứu từ Phần Lan chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa thiếu ngủ và các bệnh lý nguy hiểm:
- Nguy cơ gia tăng: Béo phì, ung thư, tim mạch và tiểu đường. Theo nhiều nghiên cứu, thiếu ngủ có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa, tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, và suy giảm chức năng miễn dịch, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính.
- Đối tượng nghiên cứu: Nam giới. Nghiên cứu tập trung vào nam giới, nhưng các tác động tiêu cực của thiếu ngủ cũng có thể áp dụng cho cả nữ giới.
- Thời gian nghiên cứu: 7 năm. Thời gian nghiên cứu dài giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả.
Tác động của thiếu ngủ lên nam giới:
- Ngủ ít hơn 5 giờ/ngày:
- Nguy cơ mắc tiểu đường và béo phì cao hơn đáng kể. Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Diabetes Care, ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2.
- Lượng đường trong máu tăng cao. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh đường huyết của cơ thể, dẫn đến tăng đường huyết và kháng insulin.
- Cơ chế:
- Cơ thể sản sinh hormone kích thích sự ngon miệng. Ghrelin, hormone gây đói, tăng lên khi thiếu ngủ, trong khi leptin, hormone báo hiệu no, giảm xuống.
- Ăn nhiều hơn bình thường. Sự thay đổi hormone này dẫn đến cảm giác thèm ăn, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu calo và đường.
Kết quả nghiên cứu cụ thể:
- Nguy cơ béo phì: Cao gấp 1.36 lần ở người ngủ dưới 5 giờ/ngày. Điều này cho thấy thiếu ngủ là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với bệnh béo phì.
- Nguy cơ tiểu đường: Cao gấp 1.27 lần ở người ngủ dưới 5 giờ/ngày. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến khả năng sử dụng insulin của cơ thể, dẫn đến tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2.
Lưu ý về thói quen trước khi ngủ:
- Thời điểm hoạt động của thận: Chức năng hoạt động và tuần hoàn yếu nhất vào ban đêm. Điều này có nghĩa là thận cần thời gian nghỉ ngơi để phục hồi chức năng.
- Ăn trước khi ngủ:
- Chưa có bằng chứng cụ thể về tác hại. Tuy nhiên, ăn quá no hoặc ăn các loại thực phẩm khó tiêu có thể gây khó ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
- Khuyến cáo: Không nên ăn quá no hoặc vận động mạnh. Nên ăn nhẹ nhàng và tránh các hoạt động kích thích trước khi đi ngủ.
- Hậu quả: Gây mệt mỏi cho ngày hôm sau. Cơ thể cần năng lượng để tiêu hóa thức ăn, và nếu ăn quá no trước khi ngủ, quá trình này có thể gây gián đoạn giấc ngủ và khiến bạn cảm thấy mệt mỏi vào sáng hôm sau.
Thiếu ngủ và hệ quả:
- Tình trạng: Cơ thể mệt mỏi.
- Nguy cơ: Béo phì tăng cao. Thiếu ngủ không chỉ làm tăng cảm giác thèm ăn mà còn làm giảm khả năng đốt cháy calo của cơ thể, dẫn đến tăng cân và béo phì.
Lời khuyên: Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn nên tạo thói quen ngủ và thức dậy đúng giờ, tạo môi trường ngủ yên tĩnh và thoải mái, tránh sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ, hạn chế caffeine và rượu vào buổi tối, và tập thể dục đều đặn.
Tham khảo:
- American Academy of Sleep Medicine: https://aasm.org/
- National Sleep Foundation: https://www.sleepfoundation.org/
