Cảnh giác với bệnh cúm và hen phế quản ở trẻ khi giao mùa
Thời tiết giao mùa và nguy cơ bệnh ở trẻ em
Thời tiết giao mùa từ hè sang thu ở miền Bắc tạo điều kiện thuận lợi cho các loại siêu vi trùng phát triển mạnh mẽ do sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm. Ban ngày trời nắng nóng, nhưng về đêm không khí lại trở nên se lạnh, độ ẩm tăng cao. Điều này làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp ở trẻ em. Các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ sức khỏe cho con em mình.
Sự thay đổi thời tiết đột ngột đã khiến số lượng trẻ em đến khám tại các bệnh viện, đặc biệt là Khoa Khám bệnh của Bệnh viện Nhi Trung ương, tăng lên đáng kể. Đây là thời điểm bệnh cúm và các bệnh liên quan đến đường hô hấp dễ bùng phát và lây lan.
Ước tính, trong những ngày thời tiết chuyển mùa này, có khoảng 1.500 trẻ em đến khám mỗi ngày tại Khoa Khám bệnh của Bệnh viện Nhi Trung ương. Số lượng bệnh nhi tăng cao gây áp lực lớn lên đội ngũ y bác sĩ, đồng thời cũng là lời cảnh báo về sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em trong giai đoạn này.
Bệnh cúm ở trẻ em
Theo PGS. Bác sĩ Nguyễn Văn Lộc, phụ trách đơn vị khám và tư vấn hen phế quản, hô hấp, có đến khoảng 70% bệnh nhi nhập viện do nhiễm các loại siêu vi trùng gây cúm và viêm đường hô hấp. Điều này cho thấy cúm là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở trẻ em trong thời gian giao mùa.
Bệnh cúm do virus gây ra, tấn công đường hô hấp và gây ra các triệu chứng khó chịu. Bệnh có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường tập thể như trường học, nhà trẻ.
Triệu chứng:
Bệnh cúm ở trẻ em thường có các triệu chứng như sốt (thường là sốt cao), đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, sổ mũi, đau họng và ho. Ho có thể là triệu chứng kéo dài và gây khó chịu nhất cho trẻ. Các triệu chứng khác thường giảm dần và hồi phục trong vòng 2 đến 7 ngày.
Trên lâm sàng, bệnh cúm có thể bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường, viêm tắc thanh quản, viêm phế quản hoặc viêm phổi virus. Do đó, việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.
Nguy hiểm:
Bệnh cúm đặc biệt nguy hiểm do khả năng lây lan nhanh chóng. Tỷ lệ mắc bệnh cao và các biến chứng chủ yếu bao gồm viêm phổi virus hoặc bội nhiễm vi khuẩn, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Điều trị:
Khi trẻ bị cúm, việc điều trị sớm là rất quan trọng. Cha mẹ có thể điều trị cho trẻ tại nhà, nhưng cần phải tuân theo chỉ định và tư vấn của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng kháng sinh cho trẻ khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì kháng sinh không có tác dụng đối với virus cúm và có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, việc điều trị cúm chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Sử dụng các loại thuốc hạ sốt (paracetamol hoặc ibuprofen) khi trẻ sốt trên 38.5 độ C, cho trẻ uống nhiều nước, nghỉ ngơi đầy đủ và ăn các thức ăn dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng.
Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện:
Cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu trẻ có các dấu hiệu sau đây:
- Sốt cao trên 38,5°C, đặc biệt là trên 39°C mà không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.
- Trẻ lơ mơ, li bì, ngủ nhiều.
- Xuất hiện co giật.
- Đau đầu liên tục, tăng dần.
- Buồn nôn, nôn khan nhiều lần.
- Sốt kéo dài trên 5 ngày.
Sốt cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm khác, do đó việc đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và chẩn đoán kịp thời là rất quan trọng.
Phòng ngừa:
Để phòng ngừa bệnh cúm cho trẻ, cha mẹ nên thực hiện các biện pháp sau:
- Giữ thân nhiệt ổn định cho trẻ, tránh để trẻ tiếp xúc với không khí nóng lạnh đột ngột.
- Khi trẻ bị cúm, nên cho trẻ nghỉ học để tránh lây lan cho các bạn cùng lớp.
- Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để trẻ có sức đề kháng tốt, giúp chống lại các virus gây bệnh.
- Tiêm phòng cúm hàng năm cho trẻ theo khuyến cáo của bác sĩ. Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng của cúm.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với các bề mặt công cộng hoặc sau khi ho, hắt hơi.
- Đeo khẩu trang khi đến những nơi đông người hoặc khi chăm sóc người bệnh.
Bệnh hen phế quản ở trẻ em
Cùng với cúm, số trẻ nhập viện do hen phế quản cũng tăng mạnh trong thời gian chuyển mùa. Hen phế quản là một bệnh lý hô hấp mãn tính, có xu hướng gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây ở trẻ nhỏ.
Tỷ lệ:
Thống kê của các bác sĩ chuyên khoa hô hấp tại Bệnh viện Nhi cho thấy khoảng 10-20% trẻ nhập viện do hen phế quản. Đây là một con số đáng báo động, cho thấy gánh nặng bệnh tật do hen phế quản gây ra đối với trẻ em.
Khó chẩn đoán:
Hen phế quản thường khó chẩn đoán ở trẻ em, do dễ nhầm lẫn với các bệnh viêm phổi do virus, đặc biệt là viêm phổi do hợp bào hô hấp (RSV), vì cả hai bệnh đều có biểu hiện ho khò khè.
Nguyên nhân nguy hiểm:
Sự nhầm lẫn trong điều trị bệnh có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Viêm phổi cần điều trị bằng kháng sinh, trong khi hen phế quản tuyệt đối không dùng thuốc kháng sinh mà điều trị bằng thuốc cắt cơn hen và thuốc dự phòng.
Thời điểm khởi phát:
Hen phế quản thường bắt đầu ở trẻ từ 2 đến 10 tuổi. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể khởi phát ở trẻ nhỏ hơn hoặc lớn hơn.
Yếu tố nguy cơ:
Tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ có bố hoặc mẹ bị hen phế quản cao hơn nhiều so với trẻ không có tiền sử gia đình mắc bệnh. Điều này cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của hen phế quản.
Tác nhân khởi phát cơn hen:
Ở trẻ em, cơn hen thường bắt đầu bằng một cảm lạnh thông thường. Nhiều khi cơn hen xuất hiện dưới dạng viêm phế quản hoặc viêm mũi-phế quản. Các tác nhân khác có thể gây khởi phát cơn hen bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp (do virus, vi khuẩn).
- Tiếp xúc với các chất gây dị ứng như bụi nhà, lông súc vật, phấn hoa.
- Hít phải các chất kích thích như khói thuốc lá, khói bếp than tổ ong.
- Thay đổi thời tiết, khí hậu, môi trường sống.
- Một số trường hợp, cơn hen có thể xuất hiện sau khi cắt amidan, tiêm thuốc hoặc tiêm chủng.
Triệu chứng kèm theo:
Hen phế quản thường kèm theo các triệu chứng như sốt, viêm họng. Tuy nhiên, các triệu chứng này không phải lúc nào cũng xuất hiện.
Để chẩn đoán và điều trị hen phế quản ở trẻ em, cần có sự thăm khám và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa hô hấp. Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị và các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để kiểm soát bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.