Làm thế nào để hạn chế nguy cơ sốc thuốc?
Sốc thuốc là một phản ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Để giảm thiểu nguy cơ này, chúng ta cần hiểu rõ về các yếu tố nguy cơ, dấu hiệu nhận biết và cách xử trí kịp thời.
Ai dễ bị sốc thuốc?
TS-BS Phạm Duệ, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết sốc thuốc hoặc dị ứng thuốc có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao hơn:
- Người có cơ địa dị ứng: Những người này dễ bị dị ứng với nhiều tác nhân khác nhau như bụi, phấn hoa, hóa chất và cả thuốc. Cơ địa dị ứng làm tăng khả năng phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các chất lạ, bao gồm cả thuốc. Theo thống kê, những người có tiền sử dị ứng với thức ăn, thời tiết hoặc các dị nguyên khác có nguy cơ dị ứng thuốc cao hơn (nguồn: PubMed).
Biểu hiện của dị ứng thuốc rất đa dạng, từ nhẹ (buồn ngủ, mệt mỏi) đến nặng (khó thở, tụt huyết áp, loạn nhịp tim), thậm chí tử vong. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và xử trí kịp thời là rất quan trọng.
Dấu hiệu nhận biết tác dụng có hại của thuốc
Ngoài sốc phản vệ (một phản ứng dị ứng nghiêm trọng và đột ngột), người bệnh cũng cần cảnh giác với các tác dụng có hại khác của thuốc. Các dấu hiệu này có thể bao gồm:
- Xuất hiện các biểu hiện bất thường sau hoặc trong khi dùng thuốc: Bất kỳ triệu chứng mới nào xuất hiện sau khi bắt đầu dùng thuốc đều cần được xem xét cẩn thận.* Các biểu hiện mới xuất hiện, không phải biểu hiện bệnh sẵn có: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng không liên quan đến bệnh lý ban đầu, đó có thể là tác dụng phụ của thuốc.* Cảm thấy bệnh nặng hơn: Đôi khi, tác dụng phụ của thuốc có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hiện có. Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ ngay lập tức. (nguồn: Bộ Y Tế).
Cần làm gì khi bị dị ứng thuốc do tự điều trị?
Trong trường hợp nghi ngờ bị dị ứng thuốc do tự điều trị, người bệnh cần hành động nhanh chóng:
- Đến cơ sở y tế gần nhất: Đây là bước quan trọng nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.* Mang theo thuốc và các giấy tờ, thông tin liên quan: Điều này giúp nhân viên y tế xác định loại thuốc gây dị ứng và tiền sử bệnh của bạn.* Gọi điện tới trung tâm chống độc để được hướng dẫn: Các chuyên gia có thể cung cấp lời khuyên ban đầu và hướng dẫn bạn cách xử trí.* Thông báo cho bác sĩ đã kê đơn và dược sĩ liên quan: Điều này giúp họ cập nhật thông tin về tình trạng dị ứng của bạn và tránh kê đơn các loại thuốc tương tự trong tương lai. Lưu ý: Sốc phản vệ là một tình trạng cấp cứu. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào như khó thở, sưng mặt hoặc cổ họng, hoặc tụt huyết áp, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
Phòng tránh nguy cơ sốc thuốc và dị ứng thuốc
Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh. Để giảm thiểu nguy cơ sốc thuốc và dị ứng thuốc, hãy tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Cung cấp đầy đủ thông tin cho bác sĩ, dược sĩ về:
- Quá trình bệnh tật: Cho bác sĩ biết về tất cả các bệnh bạn đang mắc phải hoặc đã từng mắc phải. * Trạng thái cơ thể: Đặc biệt quan trọng nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú. * Bệnh sử: Tiền sử dị ứng của bạn, bao gồm cả dị ứng thuốc, thức ăn và các chất khác. * Thuốc và các biện pháp chữa trị đang áp dụng: Liệt kê tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, vitamin và thực phẩm chức năng.* Hỏi rõ bác sĩ, dược sĩ về:
- Thông tin thuốc: Tên thuốc, liều dùng, cách dùng, tác dụng phụ có thể xảy ra và tương tác thuốc. * Diễn biến bệnh khi dùng thuốc: Hỏi về những thay đổi có thể xảy ra trong quá trình điều trị và cách theo dõi chúng. * Cách theo dõi khi dùng thuốc: Tìm hiểu về các dấu hiệu cần chú ý và khi nào cần liên hệ với bác sĩ. * Chế độ ăn, uống, sinh hoạt phù hợp: Một số loại thuốc có thể tương tác với thực phẩm hoặc đồ uống, hoặc yêu cầu thay đổi lối sống để đạt hiệu quả tốt nhất. Quan trọng: Không tự ý dùng thuốc hoặc thay đổi liều lượng thuốc mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc và tuân thủ theo chỉ định.
Bằng cách trang bị cho mình những kiến thức cần thiết và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ sốc thuốc và bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
