Hiểu Đúng Về Thuốc Ngừa Thai (TNT): Lợi Ích, Tác Dụng Phụ và Những Lầm Tưởng
Thuốc ngừa thai (TNT) là một biện pháp tránh thai phổ biến và hiệu quả. Tuy nhiên, xung quanh TNT có rất nhiều lời đồn đại và nhận thức sai lệch. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về TNT, từ đó có cái nhìn đúng đắn và sử dụng thuốc một cách an toàn, hiệu quả.
TNT và Những Lầm Tưởng Phổ Biến
Có rất nhiều quan niệm sai lầm về TNT, gây hoang mang cho người sử dụng. Dưới đây là một số lầm tưởng phổ biến và sự thật đằng sau chúng:
- TNT gây nam tính hóa ở phụ nữ: SAI. TNT không hề gây ra các đặc điểm nam tính ở phụ nữ.
- TNT gây vô sinh: SAI. TNT không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau khi ngừng thuốc. Theo các nghiên cứu, phần lớn phụ nữ có thể mang thai trở lại trong vòng vài tháng sau khi ngừng sử dụng TNT.
- TNT làm giảm ham muốn tình dục: SAI. Một số phụ nữ có thể gặp thay đổi về ham muốn tình dục khi dùng TNT, nhưng điều này không phổ biến và thường chỉ là tạm thời.
- TNT gây quái thai, dị tật: SAI. Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy TNT gây dị tật thai nhi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng TNT trước hoặc trong thời kỳ đầu mang thai không làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh.
- TNT gây ung thư vú: SAI. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng TNT không làm tăng nguy cơ ung thư vú. Thậm chí, một số loại TNT còn có thể giúp giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư nội mạc tử cung.
Lợi Ích và Tác Hại Của TNT
Giống như mọi loại thuốc, TNT có cả lợi ích và tác hại. Việc hiểu rõ cả hai mặt này sẽ giúp bạn sử dụng thuốc một cách an toàn và hiệu quả.
- Lợi ích:
- Hiệu quả tránh thai cao: TNT là một trong những biện pháp tránh thai hiệu quả nhất, với tỷ lệ thành công cao nếu được sử dụng đúng cách.
- Giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và niêm mạc tử cung: Các nghiên cứu đã chứng minh rằng việc sử dụng TNT có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư này. * Điều hòa kinh nguyệt: TNT có thể giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và giảm lượng máu kinh. * Giảm mụn trứng cá: Một số loại TNT có thể giúp cải thiện tình trạng mụn trứng cá. * Giảm nguy cơ thiếu máu: Bằng cách giảm lượng máu kinh, TNT có thể giúp giảm nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt.* Tác hại (nếu dùng không đúng cách):
- Tác dụng phụ do estrogen (ở TNT phối hợp): TNT phối hợp chứa estrogen có thể gây ra các tác dụng phụ như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim, gan (đặc biệt ở người trên 35 tuổi và hút thuốc). Do đó, việc sàng lọc kỹ đối tượng sử dụng là rất quan trọng. * Các tác dụng phụ khác: Buồn nôn, nhức đầu, cương vú là những tác dụng phụ thường gặp trong thời gian đầu sử dụng TNT. Tuy nhiên, chúng thường tự hết sau 1-2 tuần khi cơ thể đã quen với thuốc. * Nguy cơ huyết khối tắc mạch (hiếm gặp): Estrogen trong TNT có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu. Đây là một tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, cần được theo dõi và xử trí kịp thời.
Các Loại TNT và Lưu Ý Khi Sử Dụng
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại TNT khác nhau, mỗi loại có thành phần và cách sử dụng riêng. Dưới đây là một số loại TNT phổ biến:
- TNT phối hợp: Chứa cả estrogen và progestin. Đây là loại TNT phổ biến nhất. Cần sàng lọc kỹ đối tượng sử dụng để tránh các tác dụng phụ do estrogen gây ra.* TNT chỉ chứa progestin (Exluton): Loại TNT này chỉ chứa progestin, không chứa estrogen. Do đó, nó an toàn hơn cho phụ nữ đang cho con bú và những người có chống chỉ định với estrogen.* TNT khẩn cấp (TNTKC):
- Chỉ dùng trong trường hợp khẩn cấp: TNTKC chỉ nên được sử dụng trong các trường hợp khẩn cấp, như sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc khi biện pháp tránh thai thông thường bị thất bại. * Không gây quái thai: TNTKC không gây dị tật thai nhi nếu không may có thai sau khi sử dụng thuốc. * Chứa hormone liều cao: TNTKC chứa hormone liều cao, do đó không nên lạm dụng. Theo khuyến cáo, không nên dùng quá 4 viên/tháng.
Khi Nào Cần Ngưng Sử Dụng TNT Ngay Lập Tức
Nếu bạn đang sử dụng TNT và gặp phải bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy ngưng sử dụng thuốc ngay lập tức vàSeek y tế:
- Đau bụng dữ dội
- Đau đầu dữ dội
- Đau ngực
- Đau chân Đây là những dấu hiệu cảnh báo tác dụng phụ nghiêm trọng, có thể gây huyết khối tắc mạch.
Lời Khuyên Quan Trọng
Để sử dụng TNT một cách an toàn và hiệu quả, hãy lưu ý những điều sau:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn loại TNT phù hợp và cách sử dụng đúng. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra lời khuyên tốt nhất.* Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc.* Sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.* Không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng sử dụng thuốc.* Theo dõi các tác dụng phụ và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ vấn đề gì.* Không nên để những nhận thức sai lệch về TNT ảnh hưởng đến việc bảo vệ sức khỏe và kế hoạch hóa gia đình. Hãy tìm hiểu thông tin từ các nguồn tin cậy và tham khảo ý kiến của các chuyên gia. Nguồn tham khảo:
- Bộ Y tế
- Các tài liệu chuyên ngành y khoa
- Medscape.com
- PubMed
- JAMA Network
- NEJM
