Thanh Hóa: Báo động tình trạng ung thư gia tăng ở hai làng quê
Những năm gần đây, người dân ở hai làng Thổ Vị (xã Tế Thắng, huyện Nông Cống) và Bái Ngoại (xã Hợp Tiến, huyện Triệu Sơn), tỉnh Thanh Hóa không khỏi lo lắng khi chứng kiến số ca mắc và tử vong do ung thư tăng đột biến. Tình trạng này không chỉ gây ra những mất mát to lớn về mặt tinh thần, mà còn đẩy nhiều gia đình vào cảnh khốn khó.
1. Thực trạng đau lòng
Làng Thổ Vị (Nông Cống):
Làng Thổ Vị có hơn 1.500 nhân khẩu, chủ yếu sống bằng nghề nông. Theo thống kê, từ năm 1993 đến đầu năm 2009, đã có 73 người trong làng qua đời vì ung thư. Đáng chú ý, chỉ riêng năm 2008, làng có 11 người chết vì căn bệnh này, chiếm gần một nửa tổng số người chết trong xã (23 người). Độ tuổi của những người ra đi vì ung thư chủ yếu từ 30 đến 55 tuổi, độ tuổi lao động chính của gia đình và xã hội.
Nhiều gia đình trong làng phải gánh chịu nỗi đau mất mát khi có từ hai người trở lên qua đời vì ung thư. Điển hình như trường hợp gia đình ông Vũ Đình Rung, có đến bốn người chết vì ung thư gan, bao gồm cả ông, vợ và hai con trai. Hiện tại, trong làng vẫn còn gần chục người đang phải chống chọi với căn bệnh ung thư quái ác.
Hoàn cảnh gia đình ông Vũ Văn Huy (75 tuổi) là một ví dụ điển hình cho sự nghèo khó mà ung thư gây ra. Con dâu ông, chị Hoàng Thị Hòa (32 tuổi), đã mắc ung thư gần 10 năm nay. Gia đình đã phải đưa chị đi Hà Nội phẫu thuật 3 lần, mỗi lần tiêu tốn hàng chục triệu đồng, khiến kinh tế gia đình ngày càng kiệt quệ.
Làng Bái Ngoại (Triệu Sơn):
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại làng Bái Ngoại, xã Hợp Tiến, huyện Triệu Sơn. Người dân nơi đây cũng không khỏi lo lắng khi số ca mắc ung thư ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở độ tuổi trẻ.
Năm 2008, riêng làng Bái Ngoại đã có hai người chết vì ung thư vú và ung thư gan. Trước đó, nhiều gia đình cũng đã phải chứng kiến cảnh người thân qua đời vì căn bệnh này. Đầu năm 2009, làng có thêm một người chết vì ung thư. Hiện nay, trong làng vẫn còn nhiều người đang phải chiến đấu với bệnh tật.
Ông Hà Văn Hưng, trưởng thôn Bái Ngoại, người có bố và chị gái đã mất vì ung thư, cho biết: 'Thôn Bái Ngoại nằm ở cuối nguồn nước của suối đập Long Hưng, nguồn nước tưới tiêu chính của xã. Nước từ suối ở xã Cán Khê, huyện Như Thanh chảy về. Không rõ vì lý do gì mà cá nuôi ở đập này thỉnh thoảng chết hàng loạt. Trước kia, khu vực này có sử dụng thuốc trừ sâu trên đồng ruộng. Đây có thể là một trong những nguyên nhân gây bệnh. Số người chết và mắc bệnh ung thư ngày càng trẻ hóa'.
2. Nguyên nhân tiềm ẩn
Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng ung thư gia tăng ở hai làng quê này là một thách thức lớn. Tuy nhiên, dựa trên những thông tin thu thập được, có thể đưa ra một số giả thuyết về các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn:
Làng Thổ Vị:
- Ô nhiễm nguồn nước: Kết quả xét nghiệm cho thấy các mẫu nước và đá lấy từ giếng ở làng Thổ Vị đều bị nhiễm các chất độc hại như a-mi-ăng, sắt, natri, thạch tín. Không có mẫu nào đảm bảo an toàn để sử dụng làm nước ăn uống và sinh hoạt. Hầu hết nước ở các giếng đào và giếng khoan đều có màu đỏ đục, có váng, nhưng nhiều gia đình vẫn phải sử dụng vì không có nguồn nước thay thế.
- Sử dụng đá từ núi Nưa: Nhiều năm trước, người dân trong làng đã sử dụng đá từ núi Nưa để kè giếng và làm đường giao thông. Một số người nghi ngờ rằng đá từ núi Nưa có thể chứa các chất độc hại gây ung thư.
- Lạm dụng thuốc trừ sâu: Theo lời kể của một số người cao tuổi trong xã, khoảng hơn 10 năm trước, làng liên tục bị mất mùa do sâu bệnh hoành hành. Nhiều người đã sử dụng các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ để xử lý đồng ruộng. Việc lạm dụng thuốc trừ sâu có thể là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ung thư gia tăng.
Làng Bái Ngoại:
- Ô nhiễm nguồn nước tưới tiêu: Nguồn nước tưới tiêu của làng Bái Ngoại lấy từ suối đập Long Hưng. Việc cá chết hàng loạt tại đập này khiến người dân nghi ngờ nguồn nước có thể bị ô nhiễm. Hơn nữa, trước đây, khu vực này đã từng sử dụng thuốc trừ sâu trên đồng ruộng, có thể gây ô nhiễm nguồn nước.
3. Hệ lụy và giải pháp
Hệ lụy:
Tình trạng ung thư gia tăng ở hai làng quê này đã gây ra những hệ lụy nghiêm trọng:
- Gánh nặng kinh tế: Chi phí điều trị ung thư rất tốn kém, đẩy nhiều gia đình vào cảnh nợ nần, khánh kiệt.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng: Tình trạng ung thư gia tăng gây ra tâm lý hoang mang, lo sợ trong cộng đồng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân.
Giải pháp:
Để giải quyết tình trạng này, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng và cộng đồng:
- Kiểm tra, đánh giá và tìm ra nguyên nhân chính xác: Các cơ quan chức năng cần tiến hành kiểm tra, xét nghiệm mẫu nước, đất và các yếu tố môi trường khác để xác định nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng ung thư gia tăng.
- Xử lý ô nhiễm nguồn nước: Nếu phát hiện nguồn nước bị ô nhiễm, cần có biện pháp xử lý kịp thời để đảm bảo nguồn nước sạch cho người dân.
- Hỗ trợ người dân tiếp cận nguồn nước sạch: Nhà nước và các tổ chức xã hội cần hỗ trợ người dân xây dựng các công trình cấp nước sạch, đảm bảo người dân được sử dụng nguồn nước an toàn.
- Nâng cao nhận thức về phòng chống ung thư: Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về các yếu tố nguy cơ gây ung thư và các biện pháp phòng ngừa để nâng cao nhận thức của người dân.
Mặc dù người dân đã chủ động xây dựng bể hứng nước mưa để lấy nước sinh hoạt, nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời và không phải gia đình nào cũng có điều kiện để thực hiện. Để giải quyết triệt để vấn đề, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng để điều tra, làm rõ nguyên nhân và có biện pháp xử lý kịp thời.
