7 Lỗi Ăn Uống Cần Tránh Khi Mắc Bệnh Tiểu Đường
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và cải thiện sức khỏe cho người bệnh tiểu đường. Ăn uống không đúng cách có thể khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những sai lầm phổ biến trong ăn uống mà người bệnh tiểu đường cần đặc biệt lưu ý:
1. Lười ăn món chính
- Sai lầm: Nhiều người bệnh cho rằng việc hạn chế ăn các món chính như cơm, bún, phở sẽ giúp giảm lượng calo nạp vào cơ thể, từ đó giảm gánh nặng cho dạ dày. Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm.
- Hậu quả: Việc bỏ qua các món chính và thay thế bằng đồ ăn vặt như bánh kẹo, nước ngọt có gas, mì tôm… sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:
- Thiếu hụt năng lượng: Cơ thể không được cung cấp đủ calo để hoạt động, dẫn đến chậm quá trình trao đổi chất, tích lũy mỡ thừa, khó phân giải protein, gây suy nhược, gầy yếu.
- Nguy cơ bệnh tật: Đồ ăn vặt thường chứa nhiều dầu mỡ, đường và chất béo không lành mạnh. Về lâu dài, chúng sẽ tích tụ trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao, thừa cân, béo phì.
- Giải pháp: Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên các loại thực phẩm sau trong bữa ăn chính:
- Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, các loại đậu… chứa carbohydrate phức hợp, giúp kiểm soát đường huyết ổn định.
- Rau xanh và củ quả: Cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.
- Thịt nạc, cá, trứng: Nguồn cung cấp protein cần thiết cho xây dựng và duy trì cơ bắp.
2. Cứ không phải đồ ngọt là ăn thoải mái
- Sai lầm: Một số người bệnh cho rằng chỉ cần kiêng các món ngọt như bánh, kẹo, chè là đủ. Tuy nhiên, đây là một quan niệm sai lầm.
- Nguy cơ: Ngay cả các loại bánh bao mặn, bánh mì, hoặc các loại đồ ăn vặt mặn khác cũng có thể chứa một lượng đường glucose đáng kể. Việc ăn quá nhiều các loại thực phẩm này sẽ kích thích lượng đường trong máu tăng cao.
- Giải pháp: Người bệnh tiểu đường nên:
- Ăn có kiểm soát: Chỉ nên ăn một lượng nhỏ các loại thực phẩm này để thay đổi khẩu vị.
- Tính toán calo: Luôn nhớ tính toán lượng calo đã nạp vào cơ thể để duy trì cân bằng năng lượng.
3. Uống thuốc sau khi ăn no
- Sai lầm: Nhiều người có thói quen uống thuốc sau khi ăn no với hy vọng thức ăn sẽ giúp giảm tác dụng phụ của thuốc. Tuy nhiên, đây là một thói quen không tốt.
- Hậu quả: Uống thuốc sau khi ăn no có thể:
- Làm chậm quá trình tiêu hóa: Thức ăn cản trở sự hấp thu thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị.
- Gây quá tải cho tuyến tụy: Tuyến tụy phải làm việc nhiều hơn để sản xuất insulin, gây ảnh hưởng đến chức năng của tuyến.
- Tăng nguy cơ tác dụng phụ: Thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, khó tiêu, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
- Giải pháp: Uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, thường là trước bữa ăn 30 phút hoặc theo hướng dẫn cụ thể của từng loại thuốc.
4. Không cần hạn chế lượng dầu mỡ
- Sai lầm: Nhiều người cho rằng dầu thực vật tốt hơn mỡ động vật nên không cần hạn chế. Tuy nhiên, cả hai loại đều chứa nhiều calo.
- Nguy cơ: Dù là dầu thực vật (chứa nhiều chất béo không no) hay mỡ động vật, chúng đều có hàm lượng calo cao. Nếu không kiểm soát lượng dầu mỡ trong khẩu phần ăn, người bệnh tiểu đường có thể gặp phải các vấn đề sau:
- Khó chịu, đau bụng, ợ chua: Do hệ tiêu hóa phải làm việc quá sức để xử lý lượng chất béo lớn.
- Tăng lượng đường trong máu: Chất béo có thể làm giảm độ nhạy insulin, khiến đường huyết tăng cao.
- Nguy hiểm đến tính mạng: Trong trường hợp nghiêm trọng, tăng mỡ máu có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch, đột quỵ, thậm chí tử vong.
- Giải pháp: Nên hạn chế lượng dầu mỡ trong khẩu phần ăn hàng ngày. Ưu tiên các phương pháp chế biến như hấp, luộc, nướng thay vì chiên, xào.
5. Chỉ ăn thức ăn thô, không ăn thức ăn tinh
- Sai lầm: Một số người bệnh chỉ ăn các loại thức ăn thô như rau xanh, củ quả, gạo lứt mà không ăn các loại thức ăn tinh như cơm trắng, bún, phở.
- Hậu quả: Mặc dù thức ăn thô chứa nhiều chất xơ, có tác dụng làm giảm lượng đường và mỡ trong máu, lợi tiểu và tốt cho sức khỏe, nhưng nếu ăn quá nhiều có thể gây ra:
- Áp lực cho dạ dày: Dạ dày phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa thức ăn thô, gây khó chịu, đầy bụng.
- Ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng: Chất xơ có thể cản trở sự hấp thụ một số vitamin và khoáng chất.
- Rối loạn tiêu hóa: Ăn quá nhiều chất xơ có thể gây táo bón hoặc tiêu chảy.
- Giải pháp: Cần có sự cân bằng giữa thức ăn thô và thức ăn tinh. Nên ăn đa dạng các loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
6. Thời gian ăn cơm và uống thuốc bất định
- Sai lầm: Ăn uống và uống thuốc không theo giờ giấc cố định.
- Hậu quả: Việc ăn uống và uống thuốc không đúng giờ giấc có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng:
- Tăng đường huyết đột ngột: Khi ăn uống không đúng giờ, lượng đường trong máu có thể tăng giảm thất thường, gây khó khăn cho việc kiểm soát đường huyết.
- Khó chịu, mệt mỏi: Đường huyết không ổn định có thể gây ra các triệu chứng như chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, khó tập trung.
- Nguy hiểm đến tính mạng: Trong trường hợp nghiêm trọng, đường huyết tăng quá cao hoặc hạ quá thấp có thể dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong.
- Giải pháp: Nên ăn uống và uống thuốc vào một giờ giấc cố định mỗi ngày. Điều này giúp cơ thể dễ dàng điều chỉnh quá trình trao đổi chất và duy trì đường huyết ổn định.
7. Cứ tiêm insulin là ăn uống thoải mái
- Sai lầm: Nghĩ rằng tiêm insulin có thể bù đắp cho việc ăn uống không kiểm soát.
- Hậu quả: Mặc dù insulin giúp kiểm soát lượng đường trong máu, nhưng việc điều trị tiểu đường bằng insulin cũng cần phải kết hợp chặt chẽ với một chế độ dinh dưỡng hợp lý. Nếu không hạn chế ăn uống những thực phẩm nhiều đường và chất béo, lượng đường trong máu vẫn có thể tăng cao, gây ra những hậu quả nghiêm trọng:
- Đường huyết bất ổn: Gây khó khăn cho việc kiểm soát bệnh.
- Tăng nguy cơ biến chứng: Ăn uống không kiểm soát có thể làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch, thận, mắt, thần kinh.
- Phát bệnh đột ngột: Trong trường hợp nghiêm trọng, đường huyết tăng quá cao có thể dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong.
- Giải pháp: Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, ngay cả khi đang tiêm insulin.
Lời khuyên: Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Hãy tránh những sai lầm trên và xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh để có một sức khỏe tốt.