Ánh nắng mặt trời và trí nhớ: Mối liên hệ bất ngờ ở người trầm cảm
Mối liên hệ giữa ánh nắng và tâm trạng
Nghiên cứu mới đây, được công bố trên tập san Sức khỏe Môi trường (Environmental Health), đã chỉ ra rằng thiếu ánh nắng mặt trời có thể làm giảm trí nhớ và ảnh hưởng đến các hoạt động tư duy, chức năng nhận thức ở những người mắc bệnh trầm cảm. Điều này cho thấy một mối liên hệ đáng chú ý giữa môi trường sống và sức khỏe tinh thần của chúng ta.
- Nghiên cứu mới trên tập san Sức khỏe Môi trường: Công trình này cung cấp thêm bằng chứng về tác động của môi trường đến sức khỏe con người, đặc biệt là sức khỏe tâm thần.
- Chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD): SAD là một rối loạn khí sắc đặc trưng, thường xảy ra vào mùa đông và mùa thu khi lượng ánh sáng mặt trời giảm. Bệnh nhân thường cảm thấy buồn bã, mệt mỏi, và mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày. SAD thường tự phục hồi vào mùa xuân và mùa hè khi ánh sáng trở lại.
Nghiên cứu về ánh nắng và nhận thức
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Alabama tại Birmingham, Mỹ, đã thực hiện một nghiên cứu trên hơn 14.000 người Mỹ từ 45 tuổi trở lên để tìm hiểu về mối liên hệ giữa ánh nắng và khả năng nhận thức. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu thời tiết từ Cục Quản trị Hàng không và Không gian Quốc gia (NASA) kết hợp với kết quả các bài kiểm tra nhận thức của những người tham gia.
- Đại học Alabama tại Birmingham, Mỹ nghiên cứu trên 14.000 người Mỹ trên 45 tuổi: Nghiên cứu này có quy mô lớn, cung cấp dữ liệu đáng tin cậy về mối liên hệ giữa ánh nắng và nhận thức.
- Sử dụng dữ liệu thời tiết của NASA và kết quả kiểm tra nhận thức: Việc sử dụng dữ liệu khách quan giúp tăng tính chính xác và tin cậy của nghiên cứu.
- Người trầm cảm ít tiếp xúc ánh nắng có kết quả nhận thức kém hơn: Kết quả nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh trầm cảm mà ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng hai tuần thường có kết quả kém hơn trong các bài kiểm tra về khả năng nhận thức so với những người sống ở khu vực có nhiều ánh sáng.
- Người trầm cảm ở vùng ít nắng giảm sút trí nhớ và nhận thức gấp đôi: Đáng chú ý, những người mắc chứng trầm cảm sống ở những khu vực có ít ánh sáng mặt trời có sự suy giảm về trí nhớ và các chức năng nhận thức gấp đôi so với những người sống ở khu vực có nhiều ánh nắng.
- Liên kết này không đúng với người không trầm cảm: Điều quan trọng là mối liên hệ giữa thời gian tiếp xúc với ánh nắng và khả năng nhận thức chỉ được tìm thấy ở những người mắc bệnh trầm cảm, chứ không áp dụng cho những người không mắc bệnh.
Giải thích từ các nhà nghiên cứu
Tiến sĩ Shia T. Ken, người đứng đầu nghiên cứu, giải thích rằng ánh nắng mặt trời có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng và chức năng nhận thức.
- Tiến sĩ Shia T. Ken: Ánh nắng tăng melatonin và serotonin, ảnh hưởng tâm trạng: Theo tiến sĩ Ken, việc tiếp xúc với ánh nắng một cách thường xuyên giúp làm tăng mức độ của hai loại hormone quan trọng là melatonin và serotonin. Hai hormone này có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng của chúng ta và đóng một vai trò quan trọng trong bệnh rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) và các bệnh trầm cảm thông thường. (Tham khảo: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9000082/)
- Melatonin và serotonin liên quan đến nhận thức: Các nhà nghiên cứu cũng gợi ý rằng melatonin và serotonin không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn liên quan đến khả năng nhận thức của con người. Sự thiếu hụt ánh nắng có thể dẫn đến sự suy giảm sản xuất các hormone này, từ đó ảnh hưởng đến trí nhớ và các chức năng nhận thức khác.
- Liệu pháp ánh sáng có thể cải thiện nhận thức ở người trầm cảm: Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng liệu pháp ánh sáng, một phương pháp thường được sử dụng để điều trị bệnh rối loạn cảm xúc theo mùa, cũng có thể cải thiện khả năng nhận thức ở những người bị trầm cảm. Điều này cho thấy rằng ánh sáng có thể là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh thần và chức năng não bộ.
Lê Anh Theo Sina
