Lọc màng bụng tại nhà: Giải pháp mới cho bệnh nhân suy thận mạn
Giảm gánh nặng cho bệnh nhân và bệnh viện
- Thực tế triển khai: Hơn 200 bệnh nhân suy thận mạn tại Khoa Thận - Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai đã được thực hiện lọc màng bụng (thẩm phân phúc mạc) ngay tại nhà, thay vì phải đến bệnh viện thường xuyên. (Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai)
- Lợi ích kinh tế và thời gian: Phương pháp này giúp giảm đáng kể gánh nặng tài chính (chi phí đi lại, ăn ở, chăm sóc) và thời gian di chuyển cho bệnh nhân và gia đình. Một bệnh nhân ở Nam Định chia sẻ rằng, từ khi lọc màng bụng tại nhà, chị đã giảm bớt nỗi lo về chi phí và có thể chăm sóc gia đình tốt hơn.
- Giảm tải cho bệnh viện: Việc triển khai lọc màng bụng tại nhà giúp giảm tải số lượng bệnh nhân đến bệnh viện chạy thận nhân tạo, tạo điều kiện để bệnh viện tập trung nguồn lực cho các trường hợp bệnh nặng và cấp cứu.
Ưu điểm của phương pháp lọc màng bụng
- Tiện lợi: Bệnh nhân có thể chủ động lọc máu tại nhà theo lịch trình phù hợp với sinh hoạt cá nhân, chỉ cần đến bệnh viện kiểm tra định kỳ mỗi tháng một lần. Điều này mang lại sự tự do và thoải mái hơn so với việc phải đến bệnh viện 3 lần/tuần để chạy thận.
- An toàn:
- Giảm nguy cơ lây nhiễm chéo: So với chạy thận nhân tạo tại bệnh viện, lọc màng bụng tại nhà giúp giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh như HIV, viêm gan siêu vi B, C giữa các bệnh nhân.
- Ít biến chứng tim mạch: Theo nghiên cứu, lọc màng bụng ít gây ra các biến động huyết áp đột ngột so với chạy thận nhân tạo, giúp bảo vệ tim mạch tốt hơn.
- Linh hoạt:
- Chế độ ăn uống: Bệnh nhân lọc màng bụng không cần chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt như khi chạy thận nhân tạo.
- Không cần tiêm: Quá trình lọc màng bụng không sử dụng kim tiêm, giảm bớt sự khó chịu cho bệnh nhân.
- Hiệu quả:
- Duy trì chức năng thận: Lọc màng bụng có thể giúp duy trì chức năng thận còn lại lâu hơn so với chạy thận nhân tạo.
- Giảm nguy cơ mất máu: Quá trình lọc máu diễn ra liên tục và nhẹ nhàng, giúp giảm nguy cơ mất máu.
- Ổn định: Lọc màng bụng giúp duy trì sự ổn định của các chỉ số sinh hóa trong cơ thể, tránh hội chứng mất thăng bằng thường gặp ở bệnh nhân chạy thận nhân tạo.
Quy trình lọc màng bụng
- Phẫu thuật đặt ống Catheter: Bệnh nhân sẽ được phẫu thuật để đặt một ống thông (Catheter) vào ổ bụng. Ống này được sử dụng để dẫn dịch lọc vào và ra khỏi ổ bụng.
- Đưa dịch lọc vào ổ bụng: Dịch lọc sẽ được đưa vào ổ bụng qua ống Catheter. Lượng dịch lọc thường là khoảng 2 lít mỗi lần.
- Thời gian lưu dịch: Dịch lọc sẽ lưu lại trong ổ bụng khoảng 4 giờ. Trong thời gian này, các chất độc và chất thải từ máu sẽ thẩm thấu qua màng bụng vào dịch lọc.
- Thải dịch lọc: Sau 4 giờ, dịch lọc chứa độc tố sẽ được thải ra ngoài qua ống Catheter.
- Lặp lại quy trình: Quy trình này được lặp lại khoảng 4 lần mỗi ngày, mỗi lần kéo dài khoảng 30 phút.
Lưu ý khi lọc màng bụng tại nhà
- Vô trùng: Quá trình lọc màng bụng phải được thực hiện trong môi trường vô trùng để tránh nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phúc mạc. Viêm phúc mạc là một biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong.
- Theo dõi và báo cáo: Bệnh nhân cần theo dõi sát các dấu hiệu bất thường và báo ngay cho nhân viên y tế nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Dịch lọc chảy ra đục hoặc có màu hồng.
- Sốt.
- Đau bụng.
- Tiêu chảy.
- Dịch vào và ra chậm hơn bình thường.
Đối tượng phù hợp và chống chỉ định
- Phù hợp:
- Mọi lứa tuổi, bao gồm cả trẻ em và người lớn tuổi.
- Người có bệnh tim mạch như suy tim, rối loạn nhịp tim, huyết áp cao.
- Bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối (từ độ 3 trở lên).
- Chống chỉ định:
- Viêm phúc mạc có dính.
- Chấn thương hoặc chảy máu ổ bụng.
- Sẹo mổ cũ vùng bụng ảnh hưởng nhiều đến phúc mạc.
- Bệnh thận đa nang.
- Thận quá to.
- Tình trạng thần kinh không tỉnh táo.
- Suy tim, suy hô hấp nặng.
Thực trạng và hy vọng
- Gánh nặng bệnh tật: Tại Việt Nam, ước tính mỗi năm có khoảng 10.000 bệnh nhân mới mắc suy thận mạn. Đây là một gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.
- Tỷ lệ điều trị thấp: Tỷ lệ bệnh nhân được điều trị còn rất thấp. Hiện cả nước có trên 70.000 người bệnh cần được lọc máu, nhưng chỉ có khoảng 5.000 người được đáp ứng.
- Hy vọng mới: Lọc màng bụng tại nhà mở ra một hy vọng mới cho bệnh nhân suy thận mạn. Phương pháp này giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm gánh nặng cho gia đình và hệ thống y tế, đồng thời tăng cơ hội được điều trị cho nhiều bệnh nhân hơn.
Nguồn tham khảo:
- Thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai
- Hướng dẫn điều trị suy thận mạn của Bộ Y tế
