Thực trạng đáng báo động về đội ngũ kỹ thuật viên y tế tại Việt Nam
Sự thiếu hụt và phân bổ bất hợp lý
Trong hệ thống y tế, bên cạnh đội ngũ bác sĩ, dược sĩ và điều dưỡng, kỹ thuật viên (KTV) y tế đóng vai trò then chốt, góp phần quan trọng vào quá trình chẩn đoán, điều trị và phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đội ngũ này chưa nhận được sự quan tâm đúng mức, dẫn đến tình trạng thiếu hụt về số lượng và bất cập trong phân bổ.
- Vai trò không thể thiếu của KTV y tế: KTV y tế là những người trực tiếp vận hành các thiết bị y tế, thực hiện các xét nghiệm, phân tích mẫu bệnh phẩm, chụp chiếu hình ảnh, hỗ trợ phẫu thuật và các kỹ thuật điều trị khác. Sự chính xác và chuyên nghiệp của KTV ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả chẩn đoán và hiệu quả điều trị.
- Số lượng KTV y tế còn hạn chế: Theo báo cáo của PGS-TS Vũ Đình Chính và TS Trần Thị Minh Tâm thuộc trường ĐH Kỹ thuật y tế Hải Dương, số lượng KTV y tế tại các bệnh viện ở các tỉnh phía Bắc chỉ chiếm 0,28-0,47 người trên một bác sĩ. Tỷ lệ này cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng so với nhu cầu thực tế.
- Phân bổ không đồng đều: Tình trạng thiếu KTV y tế diễn ra ở nhiều chuyên khoa, đặc biệt là các khoa Dinh dưỡng và Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này gây khó khăn cho việc triển khai các hoạt động chuyên môn và đảm bảo chất lượng dịch vụ.
- Lãnh đạo bệnh viện lo lắng: Hơn 80% lãnh đạo các bệnh viện thừa nhận họ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu KTV. Đây là một thách thức lớn đối với công tác quản lý và điều hành bệnh viện, ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả làm việc của toàn hệ thống.
Trình độ chuyên môn và sử dụng lao động
Bên cạnh sự thiếu hụt về số lượng, chất lượng đội ngũ KTV y tế cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Phần lớn KTV hiện nay có trình độ trung học, trong khi số lượng cử nhân và cao đẳng còn rất thấp. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ KTV.
- Trình độ chuyên môn còn hạn chế: Theo thống kê, có tới 96,5% KTV y tế có trình độ trung học. Điều này cho thấy sự thiếu hụt về nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ các kỹ thuật y tế hiện đại.
- Tỷ lệ có việc làm sau tốt nghiệp khá cao: Mặc dù trình độ chuyên môn còn hạn chế, nhưng tỷ lệ KTV có việc làm sau tốt nghiệp khá cao (66,2%). Phần lớn tập trung vào các chuyên ngành X-quang và xét nghiệm, là những lĩnh vực có nhu cầu lớn về nhân lực.
- Sử dụng lao động chưa hiệu quả: Một nghịch lý tồn tại là có tới 30% KTV không làm đúng chuyên ngành được đào tạo. Tình trạng này gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến chất lượng công việc.
- Điều dưỡng làm thay công việc của KTV: Một số lượng lớn điều dưỡng (50%) phải đảm nhận công việc của KTV. Mặc dù họ được đào tạo thêm, nhưng việc này vẫn gây ra những bất cập lớn, ảnh hưởng đến chuyên môn và gây áp lực cho cả điều dưỡng và KTV.
- Bố trí không đúng vị trí: Việc bố trí KTV không đúng vị trí không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn ảnh hưởng đến chất lượng chẩn đoán và điều trị. KTV có thể không được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện công việc, dẫn đến sai sót và rủi ro.
Hậu quả và giải pháp
Tình trạng thiếu hụt và sử dụng lao động chưa hiệu quả của đội ngũ KTV y tế đã gây ra nhiều hậu quả tiêu cực, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế và sự an toàn của người bệnh. Để giải quyết vấn đề này, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện.
- Khó khăn trong công việc: Nhiều KTV gặp khó khăn trong công việc do thiếu phương tiện (45%), kiến thức (23,5%) hoặc chuyên môn (8,9%). Điều này ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và sự hài lòng của KTV.
- Thiếu quan tâm và điều kiện làm việc: Một bộ phận KTV (4,7%) không được quan tâm, thiếu điều kiện phòng hộ và không đáp ứng được nhu cầu người bệnh. Điều này gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của KTV, đồng thời làm giảm chất lượng dịch vụ.
- Đào tạo lại và đào tạo liên tục: Để đáp ứng sự phát triển của trang thiết bị y tế hiện đại, cần đào tạo lại và đào tạo liên tục cho đội ngũ KTV. Các chương trình đào tạo cần tập trung vào kiến thức chuyên ngành và kỹ năng thực hành, giúp KTV nâng cao trình độ và làm chủ công nghệ mới.
- Cập nhật kiến thức và thông tin kỹ thuật: Cần tạo điều kiện cho KTV cập nhật kiến thức chuyên ngành và thông tin kỹ thuật mới. Điều này có thể được thực hiện thông qua các hội thảo, khóa học ngắn hạn, tạp chí khoa học và các kênh thông tin trực tuyến.
Tóm lại, việc nâng cao chất lượng và số lượng đội ngũ KTV y tế là một yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo, bệnh viện và cơ quan quản lý nhà nước để thực hiện các giải pháp đồng bộ và hiệu quả.
