Da Khô, Ngứa Ngáy Mùa Đông: Cẩn Thận Biến Chứng Nguy Hiểm
Khi thời tiết chuyển lạnh, đặc biệt là những đợt rét đậm kéo dài, rất nhiều người gặp phải tình trạng da khô, ngứa ngáy khó chịu. Việc gãi ngứa không chỉ không làm giảm tình trạng mà còn có thể gây tổn thương da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển nghiêm trọng, dẫn đến hoại tử, thậm chí là ảnh hưởng đến tính mạng.
Vì sao trời lạnh lại gây khô da, ngứa ngáy?
Thời tiết lạnh giá có thể gây ra một loạt các vấn đề về da, chủ yếu là do những nguyên nhân sau:
- Mất nước: Thời tiết lạnh làm giảm độ ẩm không khí, khiến da dễ bị mất nước. Lớp da ngoài cùng (biểu bì) trở nên khô ráp, mất tính đàn hồi và dễ bị nứt nẻ.
- Tổn thương hàng rào bảo vệ da: Da có một lớp lipid tự nhiên giúp bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Thời tiết lạnh và khô có thể làm tổn thương lớp lipid này, khiến da dễ bị kích ứng và viêm nhiễm.
- Gãi ngứa: Khi da bị khô và ngứa, phản ứng tự nhiên của chúng ta là gãi. Tuy nhiên, việc gãi làm da bị tróc, xước, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Vòng luẩn quẩn ngứa - gãi - nhiễm trùng này có thể khiến tình trạng da trở nên tồi tệ hơn.
- Sưởi ấm và hút ẩm: Việc sử dụng các thiết bị sưởi ấm và hút ẩm trong nhà có thể làm giảm độ ẩm không khí, khiến da càng bị mất nước và khô hơn.
- Bệnh lý tiềm ẩn: Trong một số trường hợp hiếm gặp, tình trạng da khô và ngứa có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn như bệnh máu ác tính hoặc bệnh tự miễn. Những bệnh này có thể gây ra sự hình thành các cryoglobulin (một loại protein bất thường) dễ bị vón cục khi gặp lạnh, gây ra các biểu hiện da như bọng nước xuất huyết hoặc loét.
Theo Viện Da liễu Quốc gia, việc duy trì độ ẩm cho da là rất quan trọng trong mùa đông. Sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên, đặc biệt là sau khi tắm, có thể giúp ngăn ngừa tình trạng da khô và ngứa. (Nguồn: https://www.niams.nih.gov/)
Các bệnh thường gặp do thời tiết lạnh
Thời tiết lạnh có thể làm trầm trọng thêm một số bệnh về da hoặc gây ra các bệnh mới. Dưới đây là một số bệnh thường gặp:
- Viêm da cơ địa (Eczema): Thời tiết lạnh và khô có thể làm bùng phát viêm da cơ địa. Da trở nên khô, ngứa, đỏ và có thể xuất hiện các mảng sần sùi. Điều quan trọng là phải dưỡng ẩm da thường xuyên và tránh tắm nước nóng, vì nước nóng có thể làm khô da thêm.
- Hiện tượng Raynaud: Đây là tình trạng các mạch máu ở đầu ngón tay và ngón chân co thắt khi tiếp xúc với lạnh, làm cho các ngón tay và ngón chân trở nên tím tái, lạnh và đau nhức. Trong trường hợp nặng, hiện tượng Raynaud có thể gây ra hoại tử và loét. (Tham khảo: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/raynauds-phenomenon)
- Cước chân, tay: Cước là tình trạng viêm da do tiếp xúc với lạnh ẩm. Da trở nên đỏ, sưng, ngứa và đau rát. Xoa bóp nhẹ nhàng và ủ ấm có thể giúp giảm các triệu chứng của cước.
- Mề đay do lạnh: Đây là một phản ứng dị ứng với lạnh, khiến da nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy. Trong trường hợp nghiêm trọng, mề đay có thể gây ra sốc phản vệ, một tình trạng đe dọa tính mạng.
Phòng ngừa và điều trị
Để bảo vệ làn da của bạn khỏi tác động của thời tiết lạnh, hãy thực hiện các biện pháp sau:
- Không gãi: Cố gắng tránh gãi khi da bị ngứa. Thay vào đó, hãy chườm mát hoặc thoa kem dưỡng ẩm để làm dịu da.
- Sử dụng thuốc: Nếu ngứa nhiều, bạn có thể sử dụng thuốc chống dị ứng hoặc thuốc bôi ngoài da theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Mặc quần áo phù hợp: Chọn quần áo rộng rãi, làm từ chất liệu mềm mại, thoáng khí như cotton. Tránh mặc quần áo chật hoặc làm từ len, vì chúng có thể gây kích ứng da.
- Dưỡng ẩm da: Thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên, đặc biệt là sau khi tắm và trước khi đi ngủ. Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và chất tạo màu, vì chúng có thể gây kích ứng da. Vaseline là một lựa chọn tốt để dưỡng ẩm cho da khô và nứt nẻ.
- Giữ ấm: Giữ ấm cho cơ thể bằng cách mặc quần áo ấm, đi tất và găng tay khi ra ngoài trời lạnh.
- Tránh tiếp xúc với nước lạnh: Khi rửa tay hoặc rửa mặt, hãy sử dụng nước ấm thay vì nước lạnh.
- Chế độ ăn uống: Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và trái cây để cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cho da. Hạn chế ăn đồ ăn cay nóng, đồ chiên xào và các chất kích thích như rượu, bia, cà phê.
- Ngâm chân: Ngâm chân trong nước muối ấm với gừng trước khi đi ngủ có thể giúp tăng cường lưu thông máu và giữ ấm cho cơ thể.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu tình trạng da của bạn không cải thiện sau khi thực hiện các biện pháp trên, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị.
Bài thuốc dân gian chữa cước
Trong dân gian, có một số bài thuốc được sử dụng để chữa cước:
- Rượu ngâm anh đào: Ngâm 500g anh đào trong 1/2 lít rượu trắng nồng độ cao. Dùng rượu này xoa bóp nhẹ nhàng vào vùng da bị cước nhiều lần trong ngày.
- Nước quế chi: Đun sôi 60g quế chi trong 1 lít nước khoảng 10 phút. Đổ nước ra chậu và ngâm vùng da bị cước vào, đồng thời xoa bóp nhẹ nhàng. Thực hiện 2 lần mỗi ngày, mỗi lần 5-15 phút, vào buổi sáng và tối.
- Bột nhục quế, đinh hương, ngũ linh chi: Nghiền mịn 12g nhục quế, 6g đinh hương, 6g ngũ linh chi, trộn với dầu vừng. Đắp hỗn hợp này lên vùng da bị cước loét 1-2 lần mỗi ngày.
Lưu ý: Các bài thuốc dân gian chỉ mang tính chất hỗ trợ và không thể thay thế cho điều trị y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn bị cước hoặc bất kỳ vấn đề da nào khác, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
