Nuôi con bằng sữa mẹ: Những điều cần biết cho mẹ và bé
Lợi ích tuyệt vời của sữa mẹ cho trẻ nhũ nhi
Sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo mà còn là món quà vô giá mà tạo hóa ban tặng cho bé yêu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục cho bú đến 2 tuổi hoặc lâu hơn, kết hợp với chế độ ăn dặm phù hợp.
- Nguồn dinh dưỡng quý giá: Sữa mẹ chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu như protein, carbohydrate, chất béo, vitamin và khoáng chất với tỷ lệ cân đối, phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các thành phần này dễ tiêu hóa và hấp thu, giúp bé phát triển khỏe mạnh về thể chất và trí tuệ.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Sữa mẹ chứa một lượng lớn kháng thể, đặc biệt là IgA, giúp bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Nhờ đó, trẻ bú sữa mẹ ít bị ốm vặt và có hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn so với trẻ bú sữa công thức.
Các bệnh trẻ được bảo vệ khi bú sữa mẹ
Sữa mẹ có khả năng bảo vệ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khỏi nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm:
- Nhiễm trùng thường gặp: Viêm đường hô hấp, tiêu chảy, nhiễm trùng tai.
- Viêm tai giữa: Sữa mẹ giúp giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của viêm tai giữa.
- Tiêu chảy: Các kháng thể và yếu tố bảo vệ trong sữa mẹ giúp ngăn ngừa và điều trị tiêu chảy hiệu quả.
- Nhiễm trùng hô hấp và hen suyễn: Sữa mẹ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và hen suyễn.
- Đái tháo đường ở trẻ nhỏ (type 1 diabetes): Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc bú sữa mẹ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 1 ở trẻ nhỏ.
- Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ (SIDS): Sữa mẹ có thể giúp giảm nguy cơ SIDS, một hội chứng đáng sợ gây tử vong đột ngột ở trẻ sơ sinh.
- Béo phì: Trẻ bú sữa mẹ có xu hướng ít bị béo phì hơn so với trẻ bú sữa công thức, vì sữa mẹ giúp trẻ tự điều chỉnh lượng ăn và phát triển các tế bào mỡ khỏe mạnh.
Lợi ích cho mẹ khi cho con bú
Không chỉ mang lại lợi ích cho bé, việc cho con bú còn đem lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe của mẹ:
- Co hồi tử cung: Khi cho con bú, cơ thể mẹ sẽ sản xuất hormone oxytocin, giúp tử cung co lại nhanh chóng về kích thước ban đầu, giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.
- Kích thích tạo sữa: Việc cho con bú thường xuyên sẽ kích thích cơ thể sản xuất nhiều sữa hơn, đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho bé.
- Gắn kết tình mẫu tử: Khoảnh khắc ôm con vào lòng và cho con bú là những giây phút thiêng liêng, giúp tăng cường tình cảm gắn bó giữa mẹ và con.
- Giảm nguy cơ ung thư: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bà mẹ cho con bú có nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư buồng trứng thấp hơn so với những người không cho con bú. Tham khảo thêm thông tin từ American Cancer Society.
Hướng dẫn cho con bú đúng cách
Để đảm bảo bé nhận được đầy đủ sữa và mẹ cảm thấy thoải mái, hãy tham khảo các hướng dẫn sau:
- Bú sớm sau sinh: Cho trẻ bú càng sớm càng tốt trong vòng 1 giờ đầu sau sinh để tận dụng nguồn sữa non quý giá, giàu kháng thể và dinh dưỡng.
- Vệ sinh: Rửa tay sạch sẽ và lau sạch đầu vú bằng nước ấm trước khi cho bé bú.
- Bú một bên: Cho bé bú hết một bên vú trước khi chuyển sang bên kia để đảm bảo bé nhận được cả sữa đầu (giàu nước và đường) và sữa cuối (giàu chất béo).
- Vắt sữa thừa: Nếu bé bú không hết sữa, hãy vắt bỏ lượng sữa thừa để tránh tắc tia sữa và duy trì nguồn sữa dồi dào.
- Bú đêm: Cho bé bú đêm trong những tháng đầu đời để kích thích sản xuất sữa và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé.
- Dấu hiệu bú đúng: Quan sát các dấu hiệu cho thấy bé đang bú đúng cách: cằm chạm vú mẹ, miệng mở rộng, môi dưới đưa ra ngoài, quầng vú phía trên còn lại nhiều hơn phía dưới.
- Tư thế bú đúng: Chọn tư thế thoải mái nhất cho cả mẹ và bé. Đảm bảo đầu và thân trẻ nằm trên một đường thẳng, mặt trẻ đối diện vú mẹ, thân trẻ sát mẹ, mẹ đỡ toàn bộ thân trẻ.
- Xử lý ọc sữa: Sau khi bú, vác trẻ đứng thẳng và vỗ nhẹ vào lưng để giúp trẻ ợ hơi, giảm nguy cơ ọc sữa.
Làm sao biết trẻ bú đủ?
- Số lần bú: Trẻ sơ sinh thường bú khoảng 8-12 lần trong 24 giờ.
- Dấu hiệu đủ sữa:
- Tiểu ướt tã 6-8 lần trong 24 giờ.
- Đi tiêu phân sệt 6-8 lần trong 24 giờ (ít nhất 1 lần/ngày trong 2 tháng đầu).
- Tăng cân đều đặn theo biểu đồ tăng trưởng.
Nếu bạn lo lắng về lượng sữa bé bú, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn về sữa mẹ.
Thời điểm và cách cai sữa
- Thời điểm: Theo khuyến cáo của WHO, nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm từ 6 tháng tuổi và tiếp tục cho bú mẹ đến 2 tuổi hoặc lâu hơn.
- Cách cai sữa: Cai sữa là một quá trình từ từ và cần sự kiên nhẫn của cả mẹ và bé. Hãy tập cho trẻ quen dần với thức ăn đặc, giảm dần số lần bú mẹ trong ngày và tăng cường ôm ấp, vỗ về để bé cảm thấy an toàn và được yêu thương.
- Lưu ý: Thời điểm cai sữa hoàn toàn phụ thuộc vào sự đồng thuận giữa mẹ và bé. Hãy lắng nghe nhu cầu của con và điều chỉnh kế hoạch cai sữa cho phù hợp.
Nguồn: BS. Như Quỳnh - Sức khoẻ Đời sống
Lưu ý quan trọng: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn về sữa mẹ để có thông tin và lời khuyên phù hợp nhất cho bạn và bé.
