Sốt ở Trẻ Em: Hướng Dẫn Dành Cho Cha Mẹ
Nhận Biết Sốt ở Trẻ
- Khi nào được coi là sốt?
- Chúng ta xác định một đứa trẻ bị sốt khi nhiệt độ đo ở hậu môn của bé cao hơn 37,5°C. Theo các chuyên gia y tế, nhiệt độ cơ thể bình thường của một người thường dao động trong khoảng 36,5°C vào buổi sáng và có thể lên đến 37,5°C vào buổi chiều. (Nguồn: Bộ Y Tế)
- Lưu ý:
- Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thân nhiệt của trẻ có thể tăng lên khi trẻ đang hoạt động, chạy nhảy hoặc chơi đùa. Trong những trường hợp này, thân nhiệt của trẻ có thể lên đến 38°C mà không nhất thiết là dấu hiệu của bệnh.
Sốt Là Gì?
- Sốt là phản ứng của cơ thể:
- Sốt thường là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại một cuộc xâm nhập từ bên ngoài của vi trùng hoặc virus. Đây là một phản ứng tự nhiên của hệ miễn dịch để bảo vệ cơ thể. (Nguồn: Medscape)
- Các nguyên nhân khác:
- Tuy nhiên, không phải lúc nào sốt cũng là do nhiễm trùng. Ở trẻ sơ sinh, sốt có thể do nhiều nguyên nhân khác như ăn sữa quá đặc, sưởi ấm quá mức, cơ thể bị mất nước mà không được bù đủ, hoặc do phòng ngủ hoặc thời tiết quá khô. Điều quan trọng là phải xem xét toàn diện các yếu tố có thể gây ra sốt ở trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
Khi Nào Nên Đo Nhiệt Độ Cho Trẻ?
- Dấu hiệu cần đo:
- Sốt thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh. Khi bạn thấy một đứa trẻ không chịu ăn, hoặc bạn cảm thấy tay của bé nóng hơn bình thường, thì việc đầu tiên cần làm là đo nhiệt độ cho bé (cặp sốt). Nói chung, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu gì không bình thường, bạn nên đo nhiệt độ để biết thân nhiệt của bé là bao nhiêu.
- Không nên quá lo lắng:
- Tuy nhiên, cũng không nên lúc nào cũng đo nhiệt độ cho trẻ và trở nên lo lắng thái quá. Việc này có thể gây ra căng thẳng không cần thiết cho cả bạn và bé. Hãy quan sát và đánh giá tình hình một cách bình tĩnh.
Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đến Bác Sĩ?
- Trẻ dưới 6 tháng tuổi:
- Nếu trẻ sốt trên 37,5°C và mới dưới 6 tháng tuổi, bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ bị các biến chứng nghiêm trọng do sốt, vì vậy cần được chăm sóc y tế kịp thời.
- Trẻ lớn hơn:
- Khi thân nhiệt của trẻ từ 39°C trở lên (đối với các trẻ lớn hơn), bạn cũng nên đưa trẻ đến bác sĩ. Sốt cao có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ em.
- Sốt nhẹ kéo dài:
- Nếu nhiệt độ của trẻ là 37°C vào buổi sáng và 38°C vào buổi chiều, nhưng cứ sốt nhẹ như thế liên tục trong 4-5 ngày, bạn cũng nên đưa trẻ đi khám. Sốt kéo dài có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn cần được chẩn đoán và điều trị.
- Sốt tăng khi đang bệnh:
- Trong thời gian trẻ đang bị bệnh, nếu thân nhiệt của trẻ bỗng nhiên tăng lên, đây có thể là dấu hiệu của biến chứng. Hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.
- Không thuyên giảm sau điều trị:
- Nếu bạn đã đưa trẻ đến bác sĩ và cho trẻ uống thuốc theo chỉ định, nhưng sau 2-3 ngày mà bệnh vẫn không thuyên giảm, bạn cũng nên đưa trẻ đi tái khám. Điều này có thể cho thấy trẻ cần một phương pháp điều trị khác.
Lưu ý quan trọng: Dù trong tình huống nào, người lớn nên giữ bình tĩnh. Việc chữa trị cần có thời gian và sự kiên nhẫn.
Chú Ý Các Biểu Hiện Trước Khi Đưa Trẻ Đi Khám
- Các câu hỏi bác sĩ có thể hỏi:
- Người chăm sóc trẻ nên chú ý quan sát các biểu hiện bệnh của trẻ để có thể trả lời bác sĩ về những câu hỏi sau:
- Cháu có nôn không?
- Cháu có ho không?
- Người cháu có nổi lên vết gì không?
- Họng cháu thế nào?
- Lưỡi cháu thế nào?
- Phân cháu có gì khác thường không?
- Cháu có chịu ăn không?
- Có gì lạ nếu thân nhiệt cháu tăng nhanh?
- Người chăm sóc trẻ nên chú ý quan sát các biểu hiện bệnh của trẻ để có thể trả lời bác sĩ về những câu hỏi sau:
Lưu ý: Thân nhiệt của trẻ em dễ tăng nhanh hơn và cao hơn so với người lớn. Bởi vậy, không nên vội lo lắng.
Một cháu bé sốt 38°C liền mấy hôm rồi đáng lo hơn là một cháu khác sốt 40°C vì họng đỏ. Có một số cháu dễ có nhiệt độ cao hơn những cháu khác khi bị sốt.
Có Cần Hạ Sốt Ngay Lập Tức?
- Không nên quá lo lắng:
- Nhiều bà mẹ thấy thân nhiệt của con cao và muốn làm sao cho thân nhiệt của con hạ xuống ngay vì nghĩ rằng thân nhiệt cao là bệnh, và làm cho thân nhiệt xuống là giảm bệnh hay hết bệnh. Đây thật sự là một nhận thức sai lầm và nguy hiểm.
- Sốt là thước đo bệnh:
- Sốt có thể gây mệt mỏi, và ở các trẻ bé dưới 2 tuổi, sốt cao có thể gây co giật. Tuy vậy, thân nhiệt là một thước đo quan trọng để đánh giá tình hình bệnh và báo cho bác sĩ biết. Người ta có thể dùng thuốc để làm hạ nhiệt độ xuống, nhưng điều này không có nghĩa là bệnh đã khỏi.
- Tiếp tục theo dõi:
- Bởi vậy, trong thời gian điều trị bệnh cho một cháu bé, dù thân nhiệt của cháu đã xuống, cháu đỡ sốt hay không sốt nữa, bạn vẫn phải tiếp tục chú ý theo dõi cẩn thận vì cháu có thể vẫn chưa khỏi bệnh. Nên nhớ: khỏi sốt chưa phải là khỏi bệnh.
Làm Thế Nào Để Hạ Sốt?
- Các phương pháp:
- Người ta thường dùng thuốc hạ nhiệt như paracetamol và các phương pháp khác như tắm, chườm ấm.
- Sau khi xuất viện:
- Sau khi ra viện, bạn không cần phải đo nhiệt độ cho trẻ nữa khi bác sĩ đã nói: Cháu bé đã khỏi, có thể ra viện rồi! Các bà mẹ không cần phải tiếp tục đo nhiệt độ cho cháu nữa. Nếu cháu có nhiệt độ 37,2°C vào buổi sáng thì cũng không có gì đáng lo ngại vì điều cốt yếu là: cháu có chịu chơi và chịu ăn không?
Lưu ý: Thân nhiệt thấp quá sau khi khỏi bệnh, có khi thân nhiệt của cháu bé ở 36°C trong 3-4 hôm liền thì cũng không có gì đáng lo ngại, trừ trường hợp với các trẻ sơ sinh.
Thân Nhiệt Bất Thường
- Thân nhiệt đảo ngược:
- Một số trẻ sơ sinh có 37,7°C buổi sáng và 37°C buổi chiều có thể là do nguyên nhân về tai-mũi-họng, và cần phải chú ý theo dõi sau này.
