Dạy Con Thông Minh: 'Lấy Độc Trị Độc' - Biến Khuyết Điểm Thành Ưu Điểm
Mở đầu
Chắc hẳn nhiều bậc cha mẹ đã từng trải qua cảm giác lo lắng khi thấy con mình có những hành vi như hay giành giật đồ chơi, nằng nặc đòi về mỗi khi đến nhà người khác, hoặc lúc nào cũng thích bám theo mẹ. Thay vì bực bội và tìm cách la rầy, liệu chúng ta có thể tận dụng những đặc điểm này để điều chỉnh các thói quen 'xấu' khác của con hay không? Phương pháp 'lấy độc trị độc' có thể là một giải pháp đáng để thử.
Bản Chất Hành Vi Của Trẻ
Từ khi chào đời, trẻ em hành động chủ yếu dựa trên bản năng và nhu cầu tồn tại của mình. Ở giai đoạn này, trẻ chưa nhận thức được các quy tắc và chuẩn mực xã hội mà người lớn đặt ra. Do đó, những hành vi mà chúng ta xem là 'xấu' thực chất có thể xuất phát từ sự phát triển tự nhiên của trẻ. Điều quan trọng là cha mẹ cần hiểu rõ điều này để có cách tiếp cận phù hợp, thay vì áp đặt hoặc trừng phạt.
Các Phương Pháp 'Lấy Độc Trị Độc'
1. Sửa Tính Nhút Nhát Bằng Tính Hay Giành Giật
- Ví dụ: Bé Gia Bảo, 2 tuổi, thường sợ hãi nhiều thứ như người lạ, tiếng còi xe cứu hỏa, hoặc đồ chơi điện tử mới. Tuy nhiên, khi đã quen và thích một món đồ nào đó, bé lại không muốn rời xa và thậm chí giành giật với cả bố mẹ.
- Giải pháp:
- Tạo tình huống bố mẹ giả vờ rất thích món đồ chơi mà bé đang sợ. Ví dụ, bố mua một con ong điện tử, nhưng thay vì đưa ngay cho bé, bố lại nói với mẹ rằng đây là món quà dành cho mẹ.
- Bố mẹ ngồi quây lại, che kín món đồ chơi và tỏ ra rất thích thú. Con ong vừa chạy vừa nhấp nháy đèn màu và kêu bíp bíp, tạo sự hấp dẫn.
- Với tính hay giành giật, bé sẽ không thể ngồi yên mà bắt đầu lao vào giành đồ chơi. Qua đó, bé dần làm quen và vượt qua nỗi sợ hãi ban đầu.
2. Dạy Trẻ Lễ Phép Hơn Nhờ Thói Hay Đòi Về
- Ví dụ: Bé Cu Bi thường xuyên làm bố mẹ xấu hổ vì cứ nằng nặc đòi về mỗi khi đến nhà người khác. Thói quen này cũng khiến bé ít chào hỏi và lễ phép với người lạ.
- Giải pháp:
- Bố mẹ nhận thấy rằng Cu Bi thường ngoan ngoãn và lễ phép hơn khi sắp được về nhà.
- Trong một buổi tiệc, khi vừa đến cổng nhà bạn, Cu Bi đã đòi về. Mẹ nói nhỏ với bé: 'Con ngoan nhé, vào thưa bác rồi sẽ về nhà sớm'.
- Nghe đến từ 'về nhà', Cu Bi vui vẻ chào hỏi mọi người. Sau khi hoàn thành 'thủ tục', bố mẹ thưởng cho bé một món đồ chơi mà bé thích.
- Cu Bi mải mê chơi và quên hẳn chuyện đòi về.
3. Tập Cho Trẻ Dậy Đúng Giờ Nhờ Tật Đòi Theo Mẹ
- Ví dụ: Bé Bin thường mè nheo mỗi khi bị đánh thức vào buổi sáng và chỉ muốn mẹ đưa đi học.
- Giải pháp:
- Vào mỗi buổi sáng, mẹ giả vờ nói to: 'Chào bố, mẹ đi làm trước nhé!'.
- Nghe thấy vậy, dù còn đang ngái ngủ, bé Bin sẽ choàng dậy và đòi đi theo mẹ.
- Tùy theo sở thích của bé, bố mẹ có thể thay đổi cách thức để bé thức dậy đúng giờ và sẵn sàng đi học.
4. Dạy Trẻ Biết Yêu Thương, Chia Sẻ Bằng Cách Dọa 'Đánh' Mẹ
- Ví dụ: Bé Chí Tâm từng bị bố đánh vào tay vì không vâng lời. Sau đó, bố mẹ đã trò chuyện và giải thích cho bé hiểu lý do bị phạt.
- Giải pháp:
- Một hôm, khi mẹ đang mắc màn, bố đột nhiên nói: 'Mẹ nằm xuống, để bố đi lấy đũa lên đánh đòn mẹ'.
- Bố đi xuống bếp, còn mẹ ngoan ngoãn nằm xuống sàn nhà. Khi bố trở lại với chiếc đũa trên tay, bé Tâm chạy lại cản: 'Bố đừng đánh mẹ, đừng đánh mẹ!'.
- Sau vài lần bố dọa và bé Tâm ngăn cản quyết liệt, bố dừng lại và nhẹ nhàng bảo: 'Con mà không vâng lời, bố sẽ đánh mẹ nha!'.
- Bé hứa sẽ ngoan. Không chỉ bênh vực mẹ, bé Tâm còn bênh vực cả những con vật hoặc đồ vật mà bé yêu thích.
- Biện pháp này giúp xây dựng lòng nhân ái, tính trách nhiệm và biết hy sinh vì người khác, qua đó hạn chế tính ích kỷ của trẻ.
Lưu Ý Quan Trọng
- Hiểu rõ tính cách của con: Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những đặc điểm tính cách khác nhau. Cha mẹ cần dành thời gian quan sát và tìm hiểu để có phương pháp giáo dục phù hợp.
- Phối hợp khéo léo các 'tật xấu': Thay vì chỉ tập trung vào việc loại bỏ những hành vi tiêu cực, hãy tìm cách tận dụng chúng để hỗ trợ lẫn nhau và giúp trẻ phát triển toàn diện.
- Xác định đúng thời điểm: Các phương pháp 'lấy độc trị độc' có thể rất hiệu quả trong một giai đoạn nhất định, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp. Cha mẹ cần linh hoạt và điều chỉnh khi cần thiết.
