Thực trạng thuốc giả tại Việt Nam: Đáng báo động
Tỷ lệ thuốc giả tăng nhanh
Gia tăng theo thời gian: Theo số liệu từ Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, tỷ lệ thuốc giả tại Việt Nam đã tăng đáng kể từ năm 2001 đến 2007. Năm 2007, tỷ lệ này là 0,17%, cao gấp 3 lần so với năm 2004 và gấp 6 lần so với năm 2002. Điều này cho thấy một xu hướng đáng lo ngại về sự gia tăng của thuốc giả trên thị trường dược phẩm Việt Nam.
Mở rộng phạm vi: Trước đây, thuốc giả chủ yếu lưu hành ở các vùng sâu, vùng xa, nông thôn. Tuy nhiên, tình hình hiện tại cho thấy thuốc giả đã xâm nhập vào các thành phố lớn, thậm chí là các bệnh viện. Vụ việc Quách Thị Lành sản xuất thuốc giả cung cấp cho bệnh viện ở Hải Phòng là một ví dụ điển hình, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Thuốc giả ngày càng tinh vi
- Khó phân biệt bằng mắt thường: Công nghệ sản xuất thuốc giả ngày càng tinh vi, khiến cho việc phân biệt thuốc thật và thuốc giả trở nên vô cùng khó khăn. Ngay cả các nhà sản xuất thuốc chính hãng đôi khi cũng không thể nhận ra đâu là sản phẩm của mình khi được đưa cho xem các mẫu thuốc giả.
Các loại thuốc thường bị làm giả
Thuốc bán chạy: Các loại thuốc có doanh số bán cao, đặc biệt là kháng sinh, thường là mục tiêu của các đối tượng sản xuất thuốc giả. Do nhu cầu sử dụng lớn, các loại thuốc này dễ dàng được tiêu thụ trên thị trường, mang lại lợi nhuận cao cho những kẻ làm giả.
Đông dược: Đông dược cũng là một lĩnh vực bị làm giả phổ biến. Thuốc đông dược giả thường được trộn thêm tân dược để tạo ra tác dụng giả, đánh lừa người tiêu dùng. Ví dụ, thuốc trị phong thấp có thể bị trộn corticoid, giúp giảm đau nhanh chóng nhưng lại gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm về lâu dài.
Giải pháp phòng tránh thuốc giả
- Người dân:
- Mua thuốc ở nơi uy tín: Người dân nên mua thuốc tại các nhà thuốc, quầy thuốc được cấp phép hoạt động. Tránh mua thuốc ở những nơi không rõ nguồn gốc, không có giấy phép kinh doanh, hoặc mua theo kiểu truyền tay.
- Kiểm tra kỹ thông tin: Kiểm tra kỹ thông tin trên bao bì sản phẩm, bao gồm: tên thuốc, nhà sản xuất, số đăng ký, hạn sử dụng, số lô sản xuất. So sánh thông tin trên bao bì với thông tin được công bố bởi nhà sản xuất hoặc cơ quan quản lý.
- Thận trọng với giá rẻ bất thường: Cảnh giác với các loại thuốc có giá bán rẻ hơn nhiều so với giá thị trường. Đây có thể là dấu hiệu của thuốc giả hoặc thuốc kém chất lượng.
- Tham khảo ý kiến của bác sĩ, dược sĩ: Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về chất lượng thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Cơ quan chức năng:
- Tăng cường kiểm tra, kiểm nghiệm: Cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm nghiệm chất lượng thuốc trên thị trường, đặc biệt là các loại thuốc có nguy cơ bị làm giả cao.
- Giám sát chặt chẽ: Giám sát chặt chẽ hóa đơn, chứng từ của các cơ sở kinh doanh thuốc để truy xuất nguồn gốc khi phát hiện thuốc giả.
- Phối hợp liên ngành: Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng như y tế, hải quan, quản lý thị trường, công an để đấu tranh hiệu quả với nạn thuốc giả.
Thuốc kém chất lượng: Vấn đề nhức nhối
- Tỷ lệ tăng: Bên cạnh thuốc giả, tỷ lệ thuốc kém chất lượng cũng có xu hướng gia tăng. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả điều trị và sức khỏe của người bệnh.
- Đông dược kém chất lượng: Tình trạng thuốc kém chất lượng đặc biệt phổ biến ở Đông dược. Theo số liệu kiểm nghiệm năm 2007, gần 11% mẫu Đông dược không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
- Nguyên nhân: Một trong những nguyên nhân chính là do Đông dược thường được sản xuất tại các cơ sở chưa đạt chứng chỉ GMP (Good Manufacturing Practice - Thực hành tốt sản xuất thuốc), dẫn đến nguy cơ nhiễm khuẩn và không đảm bảo chất lượng.
