Chế độ dinh dưỡng cho người ung thư phổi sau phẫu thuật và xạ trị
Ung thư phổi là một bệnh lý nghiêm trọng, và quá trình điều trị như phẫu thuật và xạ trị có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và hấp thu dinh dưỡng của người bệnh. Do đó, một chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị, tăng cường sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Nguyên tắc chung
- Đảm bảo đủ chất:
- Ung thư phổi và các phương pháp điều trị có thể làm suy giảm sức khỏe tổng thể. Việc cung cấp đầy đủ protein, vitamin, khoáng chất và calo là rất quan trọng để duy trì cân nặng, hỗ trợ phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch. Theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh ung thư phổi nên tiêu thụ đủ lượng protein cần thiết để xây dựng và sửa chữa các tế bào bị tổn thương. (Nguồn: Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia)
- Protein: 1.2-1.5g protein/kg cân nặng/ngày.
- Calo: 25-30 calo/kg cân nặng/ngày.
- Dễ tiêu hóa:
- Phẫu thuật và xạ trị có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như buồn nôn, khó tiêu, tiêu chảy hoặc táo bón. Do đó, nên ưu tiên thực phẩm mềm, lỏng, dễ nuốt và tiêu hóa để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
- Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
- Tăng cường hệ miễn dịch:
- Hệ miễn dịch suy yếu là một vấn đề thường gặp ở người bệnh ung thư phổi. Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (vitamin C, vitamin E, beta-carotene, selen, kẽm,…) và các chất tăng cường miễn dịch (probiotic, prebiotic) giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, chống lại các tác nhân gây bệnh.
- Các loại rau quả có màu sắc đậm thường chứa nhiều chất chống oxy hóa.
- Hạn chế thực phẩm gây hại:
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn (đồ hộp, xúc xích, thịt xông khói,…), đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn và các chất kích thích (cà phê, trà đặc, thuốc lá). Những thực phẩm này có thể gây khó tiêu, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ mắc các bệnh khác.
Các món ăn gợi ý
- Súp và cháo:
- Súp gà, súp rau củ, cháo yến mạch, cháo thịt bằm là những lựa chọn tuyệt vời vì chúng dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng và có thể giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu như buồn nôn hoặc khó nuốt.
- Có thể thêm các loại rau củ quả vào súp và cháo để tăng cường vitamin và khoáng chất.
- Sinh tố và nước ép:
- Sinh tố trái cây, nước ép rau củ quả tươi là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ dồi dào. Chúng cũng rất dễ uống và hấp thu, đặc biệt là đối với những người gặp khó khăn trong việc ăn uống.
- Nên chọn các loại trái cây và rau củ quả tươi, sạch và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Thực phẩm giàu protein:
- Thịt gà (bỏ da), cá (cá hồi, cá thu, cá trích,…), trứng, sữa (sữa tươi, sữa chua), đậu phụ là những nguồn cung cấp protein quan trọng. Protein giúp xây dựng và sửa chữa các tế bào bị tổn thương, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch.
- Nên chế biến các món ăn từ protein bằng phương pháp hấp, luộc hoặc nướng để giảm lượng chất béo.
- Rau xanh và trái cây:
- Bông cải xanh, rau bina, cà rốt, cam, quýt, bưởi là những loại rau quả giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Chúng giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
- Nên ăn đa dạng các loại rau quả để đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.
- Các loại hạt:
- Hạnh nhân, óc chó, hạt điều là những nguồn cung cấp chất béo lành mạnh, protein và chất xơ. Chúng cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng.
- Nên ăn các loại hạt ở dạng nguyên hạt hoặc rang khô, tránh các loại hạt đã qua chế biến có chứa nhiều muối hoặc đường.
Lưu ý quan trọng
- Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng:
- Mỗi người bệnh có tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Do đó, việc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là rất quan trọng để có chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể.
- Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày:
- Chia nhỏ các bữa ăn (5-6 bữa/ngày) giúp giảm áp lực lên dạ dày và cải thiện khả năng tiêu hóa.
- Uống đủ nước:
- Uống đủ nước (2-3 lít/ngày) giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giảm nguy cơ táo bón.
- Theo dõi các phản ứng của cơ thể:
- Theo dõi các phản ứng của cơ thể với từng loại thực phẩm để điều chỉnh chế độ ăn cho phù hợp. Nếu có bất kỳ triệu chứng khó chịu nào (dị ứng, khó tiêu,…) nên ngừng ăn loại thực phẩm đó và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị và chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình.
