Bài viết cung cấp thông tin về mối liên quan giữa tiêu thụ thịt đỏ và nguy cơ ung thư, đặc biệt ở nam giới. Các yếu tố như phương pháp chế biến, loại thịt, và các chất phụ gia có thể ảnh hưởng đến nguy cơ này. Bài viết cũng đưa ra các khuyến nghị để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, bao gồm việc lựa chọn thịt, cách chế biến và tăng cường rau xanh, hoa quả trong chế độ ăn uống.
Thịt đỏ và nguy cơ ung thư ở nam giới: Sự thật cần biết
1. Mối liên quan giữa thịt và ung thư: Cơ chế nào?
Các nghiên cứu ban đầu chỉ ra người ăn chay ít mắc ung thư hơn: Vào những năm 1990, các nghiên cứu tại châu Âu đã chỉ ra rằng người ăn chay có tỷ lệ mắc ung thư thấp hơn khoảng một nửa so với người ăn thịt. Nghiên cứu này đã tính đến nhiều yếu tố khác nhau để đảm bảo tính khách quan.
Các giả thuyết về nguy cơ ung thư từ thịt: Mặc dù nhiều nghiên cứu đã được thực hiện, mức độ nguy hiểm thực sự của thịt đối với nguy cơ ung thư vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Tuy nhiên, một số giả thuyết đã được đưa ra:
Thiếu chất xơ, chất chống oxy hóa: Thịt thường thiếu các chất xơ, chất chống oxy hóa, phytochemicals và các chất dinh dưỡng khác có lợi cho việc bảo vệ cơ thể khỏi ung thư. Rau xanh và trái cây, ngược lại, rất giàu các chất này.
Hàm lượng mỡ cao làm tăng hormone, liên quan đến ung thư vú, kết tràng: Một số loại thịt và các sản phẩm từ thịt có hàm lượng chất béo cao có thể làm tăng sản xuất hormone, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư liên quan đến hormone như ung thư vú và ung thư kết tràng [Nguồn: Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AICR)].
Protein chuyển hóa thành amoniac, tạo chất gây ung thư: Chế độ ăn giàu protein, đặc biệt là từ thịt, có thể dẫn đến sự hình thành amoniac và các chất gây ung thư (carcinogenic) trong quá trình chuyển hóa protein.
Chế biến ở nhiệt độ cao tạo HCAs, PHAs gây ung thư: Khi thịt được chế biến ở nhiệt độ cao, như rán, nướng trực tiếp trên lửa, các hợp chất gây ung thư như heterocyclic amines (HCAs) và polycyclic aromatic hydrocarbons (PHAs) có thể được tạo ra. Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng các hợp chất này có khả năng gây ung thư [Nguồn: Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC)].
Thịt chế biến chứa mỡ, khói, phụ gia, NOCs gây ung thư: Thịt đã qua chế biến thường chứa nhiều chất béo, khói và các chất phụ gia khác. Đặc biệt, các hợp chất N-nitroso (NOCs) có trong thịt chế biến được coi là thủ phạm gây ung thư [Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)].
2. Loại thịt nào có nguy cơ gây bệnh cao?
Thịt đỏ (bò, cừu, lợn, bê) và thịt chế biến sẵn có nguy cơ cao: Các nghiên cứu cho thấy rằng thịt đỏ và thịt đã qua chế biến (như thịt xông khói, xúc xích, thịt hộp) có liên quan đến nguy cơ ung thư cao hơn. Quá trình chế biến, đặc biệt là phương pháp, nhiệt độ và thời gian chế biến, đóng vai trò quan trọng.
Phương pháp, nhiệt độ và thời gian chế biến ảnh hưởng đến lượng chất gây ung thư:
Rán, nướng ở nhiệt độ cao làm tăng HCA: Khi thịt được rán, nướng hoặc hun khói ở nhiệt độ cao, lượng HCA tăng lên đáng kể so với việc chế biến ở nhiệt độ thấp hơn [Nguồn: Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI)].
Nấu quá lâu cũng tạo nhiều chất gây ung thư: Thời gian nấu ăn kéo dài, như chiên hoặc hầm, cũng có thể tạo ra nhiều hợp chất gây ung thư hơn so với việc nấu nhanh.
3. Thịt hữu cơ so với thịt công nghiệp: Lựa chọn nào tốt hơn?
Thịt hữu cơ không dùng chất phụ gia, tăng trọng, kháng sinh: Thịt hữu cơ là sản phẩm từ quá trình chăn nuôi không sử dụng các chất phụ gia, hormone tăng trưởng hoặc thuốc kháng sinh. Điều này có thể mang lại một số lợi ích nhất định.
Hormone trong thịt vô cơ ít gây nguy cơ ung thư: Hàm lượng hormone steroid được tìm thấy trong thịt công nghiệp thường không đủ để làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư.
Phụ nữ có thai và trẻ em nên tránh thịt công nghiệp, sữa chứa hormone tăng trưởng: Tuy nhiên, phụ nữ mang thai và trẻ em đang trong giai đoạn dậy thì nên hạn chế tiêu thụ thịt công nghiệp và sữa chứa hormone tăng trưởng rBGH, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư [Nguồn: Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS)].
Sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi gây kháng thuốc ở người: Việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi có thể gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường, làm tăng khả năng kháng thuốc của vi khuẩn và gây khó khăn trong việc điều trị các bệnh nhiễm trùng.
4. Hotdog và bệnh bạch cầu ở trẻ em: Thực hư ra sao?
Nghiên cứu không chứng minh hotdog gây bệnh bạch cầu: Các nghiên cứu thực hiện vào năm 1994 và các nghiên cứu gần đây từ Đại học Northern California (Mỹ) không tìm thấy bằng chứng cho thấy hotdog gây ra bệnh bạch cầu (leukemia) ở trẻ em.
Nên chọn bánh không chứa nitrate để tránh NOCs gây ung thư: Tuy nhiên, các bậc cha mẹ nên chọn loại bánh mì không chứa nitrate, vì nitrate có thể tạo ra các hợp chất N-nitroso (NOCs) gây ung thư.
5. Các loại ung thư liên quan đến thịt: Những nguy cơ tiềm ẩn
Ung thư ruột kết liên quan đến thịt đỏ và thịt chế biến: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến với nguy cơ ung thư ruột kết. Ăn quá nhiều các loại thịt này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh [Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)].
Ăn nhiều thịt đỏ tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới: Nam giới thường xuyên ăn thịt đỏ có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn so với những người ăn ít hoặc không ăn thịt đỏ [Nguồn: Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AICR)].
Phụ nữ ăn nhiều thịt đỏ dễ mắc ung thư vú: Phụ nữ ăn nhiều thịt đỏ cũng có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn [Nguồn: Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS)].
Các bệnh khác: ung thư dạ dày, tụy, thận, vòm họng (mức độ thấp): Ngoài ra, thịt đỏ và thịt chế biến cũng có liên quan đến ung thư dạ dày, ung thư tụy, ung thư thận và ung thư vòm họng, nhưng ở mức độ thấp hơn.
6. Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh?
Áp dụng cách chế biến phù hợp: Chọn phương pháp chế biến ít tạo ra các chất gây ung thư.
Sơ chế trong lò vi sóng trước khi chế biến: Sơ chế thịt trong lò vi sóng trước khi rán, nướng hoặc luộc có thể giúp giảm thời gian chế biến ở nhiệt độ cao, từ đó giảm lượng HCA hình thành [Nguồn: Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI)].
Tránh rán, nướng trực tiếp trên lửa lớn: Tránh rán hoặc nướng thịt trực tiếp trên ngọn lửa hoặc than hồng có nhiệt độ quá cao.
Tăng cường rau xanh, hoa quả, cá, hạn chế thịt đỏ: Bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả và cá vào chế độ ăn uống, đồng thời hạn chế tiêu thụ thịt đỏ.
Chọn thịt nạc, ít mỡ, không phụ gia: Chọn thịt nạc, ít mỡ và không chứa các chất phụ gia bảo quản.
