Bài viết cung cấp thông tin về bệnh thông tâm thất ở trẻ sơ sinh, bao gồm định nghĩa, mức độ nghiêm trọng, cách chẩn đoán và theo dõi, cũng như các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa biến chứng. Đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Thông Tâm Thất ở Trẻ Sơ Sinh: Những Điều Cha Mẹ Cần Biết

Thông Tâm Thất Là Gì?

• Định nghĩa: Thông tâm thất (hay còn gọi là thông liên thất) là một bệnh tim bẩm sinh, xảy ra khi có một lỗ thông bất thường giữa hai buồng tâm thất (trái và phải) của tim. Bình thường, hai buồng này được ngăn cách hoàn toàn để đảm bảo máu được bơm đi đúng hướng. Theo Viện Tim Mạch Việt Nam, đây là một trong những dị tật tim bẩm sinh thường gặp.
• Ảnh hưởng: Khi có lỗ thông, máu từ tâm thất trái (nơi có áp lực cao hơn) sẽ tràn sang tâm thất phải, làm tăng lượng máu lên phổi. Tình trạng này gây ra nhiều vấn đề, trong đó có việc trẻ dễ bị viêm phổi tái phát do phổi bị quá tải. Hơn nữa, tim phải phải làm việc nhiều hơn để bơm lượng máu dư thừa này, dẫn đến suy tim theo thời gian.

Mức Độ Nghiêm Trọng và Tiến Triển Bệnh

• Lỗ thông nhỏ: Trong nhiều trường hợp, nếu lỗ thông nhỏ, bệnh có thể tự khỏi trong vòng một năm mà không cần can thiệp. Điều này xảy ra khi cơ thể tự điều chỉnh và lỗ thông tự đóng lại. Tuy nhiên, việc theo dõi định kỳ vẫn rất quan trọng để đảm bảo lỗ thông thực sự đóng và không gây ra biến chứng.
• Lỗ thông vừa: Lỗ thông có kích thước vừa cũng có khả năng tự nhỏ lại trong vòng một năm. Dù vậy, nguy cơ biến chứng vẫn cao hơn so với lỗ thông nhỏ, và việc theo dõi sát sao của bác sĩ là cần thiết. Các bác sĩ thường chỉ định siêu âm tim định kỳ để đánh giá sự thay đổi kích thước của lỗ thông.
• Lỗ thông lớn: Nếu lỗ thông lớn, bệnh thường không tự khỏi và cần can thiệp bằng phẫu thuật. Các bệnh viện lớn như Bệnh viện Việt Đức, Viện Tim mạch Quốc gia, Viện Tim Hà Nội là những địa chỉ uy tín để thực hiện phẫu thuật này. Theo các chuyên gia tim mạch, việc phẫu thuật sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.

Chẩn Đoán và Theo Dõi

• Siêu âm tim: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác và không xâm lấn để xác định kích thước và vị trí của lỗ thông tâm thất. Siêu âm tim giúp bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ có nghi ngờ mắc bệnh tim bẩm sinh nên được siêu âm tim càng sớm càng tốt.
• Thời điểm nguy cơ: Đối với trẻ có lỗ thông vừa và lớn, giai đoạn từ 6 đến 9 tháng tuổi là thời điểm cần đặc biệt chú ý. Lúc này, các triệu chứng của bệnh có thể trở nên rõ ràng hơn, và nguy cơ biến chứng cũng tăng cao. Việc thăm khám và siêu âm tim theo hẹn của bác sĩ là rất quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Nguy cơ: Một trong những nguy cơ lớn nhất của thông tâm thất là viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Đây là tình trạng nhiễm trùng ở lớp màng trong tim, có thể gây tổn thương van tim và dẫn đến suy tim, thậm chí tử vong. Để phòng ngừa viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, trẻ cần được giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt và sử dụng kháng sinh dự phòng trước khi thực hiện các thủ thuật nha khoa hoặc phẫu thuật khác (theo hướng dẫn của bác sĩ).

Chăm Sóc và Phòng Ngừa

• Khi trẻ bị ho, sốt: Cần đưa trẻ đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Viêm phổi là một biến chứng thường gặp của thông tâm thất, và việc điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng hơn.
• Vệ sinh: Lau khô mồ hôi cho trẻ, đặc biệt là sau khi bú hoặc khi thời tiết nóng bức, để tránh nhiễm lạnh và viêm phổi. Giữ cho môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ và thoáng mát.
• Dinh dưỡng: Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục cho bú đến 24 tháng hoặc lâu hơn. Sữa mẹ cung cấp các kháng thể giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Ngoài ra, cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và cân đối khi trẻ bắt đầu ăn dặm để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.