Cảnh Báo: Nguy Cơ Ung Thư Từ Rhodamine B Trong Ớt Bột và Hạt Dưa
Thực trạng đáng báo động
Ít nhất 80% các mẫu ớt bột và hạt dưa được gửi đến Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia sau xét nghiệm đều chứa Rhodamine B - một chất nhuộm màu cực kỳ độc hại có thể gây ung thư. Đây là kết quả từ hơn 50 mẫu thực phẩm được viện kiểm nghiệm trước dịp Tết cổ truyền, cho thấy một thực trạng đáng báo động về an toàn thực phẩm tại Việt Nam.
Nhiều tỉnh thành như Hà Nội, Huế, Hải Phòng… cũng đã chủ động lấy mẫu và gửi về Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia để kiểm tra, cho thấy sự quan tâm của các địa phương đối với vấn đề an toàn thực phẩm.
Nguồn gốc và nguy cơ nhiễm Rhodamine B
Nguồn gốc
TS. Lê Thị Hồng Hảo - Phó viện trưởng Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia cho biết, Rhodamine B có thể nhiễm vào thực phẩm qua hai con đường chính:
- Từ phân bón, thuốc trừ sâu: Rhodamine B có thể có mặt trong thành phần của phân bón hoặc thuốc trừ sâu. Khi sử dụng cho cây trồng, một lượng nhỏ chất này có thể tồn dư trên nông sản. Tuy nhiên, theo TS. Hảo, nếu nhiễm từ nguồn này thì hàm lượng thường không đáng kể.
- Do người kinh doanh chủ động sử dụng: Đây là con đường nguy hiểm hơn. Vì lợi nhuận, một số người kinh doanh có thể chủ động sử dụng Rhodamine B để nhuộm màu thực phẩm, giúp sản phẩm có màu sắc bắt mắt hơn, đồng thời chống mối mọt, nấm mốc. Rhodamine B có giá thành rẻ hơn phẩm màu thực phẩm và bền màu hơn, nên được nhiều người kinh doanh lựa chọn, bất chấp nguy cơ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
Nguy cơ
Rhodamine B là một phẩm màu công nghiệp, không được phép sử dụng trong thực phẩm và dược phẩm do những tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe:
- Khó phân hủy và tích tụ trong cơ thể: Rhodamine B là một chất khó phân hủy, khi ăn vào cơ thể sẽ tích tụ lại ở các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan và thận.
- Gây tổn thương gan, thận: Sự tích tụ lâu ngày của Rhodamine B có thể gây tổn thương các tế bào gan, thận, dẫn đến suy giảm chức năng của các cơ quan này.
- Nguy cơ gây ung thư: Nghiên cứu đã chứng minh Rhodamine B có khả năng gây ung thư nếu tiếp xúc trong thời gian dài. Nguồn: Viện Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ
Theo quy định của Bộ Y tế, Rhodamine B là chất cấm sử dụng trong sản xuất, chế biến thực phẩm. Việc sử dụng Rhodamine B không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây nguy hại nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.
Làm sao để nhận biết và phòng tránh?
Nhận biết
Việc phân biệt thực phẩm nhuộm Rhodamine B bằng mắt thường rất khó, tuy nhiên, bạn có thể tham khảo một số dấu hiệu sau:
- Màu sắc: Hạt dưa, ớt bột nhuộm Rhodamine B thường có màu đỏ sẫm, sặc sỡ, không tự nhiên, trông như được sơn lên.
- Độ phai màu: Hạt dưa nhuộm Rhodamine B thường không phai màu khi ngậm trong miệng. Trong khi đó, phẩm màu thực phẩm thường có màu sắc tự nhiên hơn, không đều màu và dễ phai khi tiếp xúc với nước.
Phòng tránh
Để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, bạn nên áp dụng các biện pháp sau:
- Chọn mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng: Ưu tiên mua các sản phẩm có nhãn mác đầy đủ, ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, nhà sản xuất uy tín.
- Quan sát kỹ màu sắc sản phẩm: Tránh mua các sản phẩm có màu sắc quá sặc sỡ, không tự nhiên.
- Kiểm tra độ phai màu: Bạn có thể thử bằng cách cho một ít sản phẩm vào nước, nếu thấy màu phai ra nhanh chóng thì có thể là phẩm màu tự nhiên. Tuy nhiên, cách này chỉ mang tính chất tham khảo, không thể khẳng định chắc chắn sản phẩm có chứa Rhodamine B hay không.
- Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có nguy cơ cao: Ớt bột, hạt dưa là những sản phẩm có nguy cơ cao bị nhuộm Rhodamine B, bạn nên hạn chế sử dụng hoặc tự chế biến tại nhà để đảm bảo an toàn.
- Tăng cường sử dụng thực phẩm tươi sống: Thay vì sử dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn, bạn nên ưu tiên sử dụng các loại rau củ quả tươi sống để đảm bảo dinh dưỡng và an toàn.
Hành động từ cơ quan chức năng
Trước thực trạng đáng báo động này, Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia đã gửi kết quả kiểm nghiệm đến Cục An toàn vệ sinh thực phẩm và các địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời.
TS. Lê Thị Hồng Hảo cho biết, trong thời gian tới, Viện sẽ tiếp tục lấy mẫu kiểm tra một số nhóm thực phẩm được sử dụng nhiều trong dịp Tết để đánh giá và đưa ra những khuyến cáo kịp thời, nhằm bảo đảm người dân có được một cái Tết an toàn.
