Song Thai Dính Nhau: Nguyên Nhân, Chẩn Đoán và Những Điều Cần Biết
Ca bệnh song thai dính nhau tại Bệnh viện Nhi Trung ương
Hai bé trai song sinh, tạm gọi là Nguyễn Văn Cu và Nguyễn Văn Cò, đang được chăm sóc đặc biệt tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Hai bé dính nhau khoảng 3-4cm ở phần bụng. Gia đình không có tiền sử bất thường về sức khỏe.
- Hoàn cảnh gia đình: Trước đó, anh Nguyễn Văn Lợi và chị Đàm Thị Chuyên đã có một bé gái 8 tuổi khỏe mạnh. Trong gia đình và dòng họ không có tiền sử bệnh di truyền hay dị tật bẩm sinh.
- Quá trình mang thai: Chị Chuyên mang thai khá bình thường. Nơi gia đình sinh sống ở Quỳnh Lưu, Nghệ An, không có yếu tố bất thường về môi trường như nguồn nước, thực phẩm, hay không khí.
- Chẩn đoán trước sinh: Khi thai được 6 tháng, chị Chuyên siêu âm tại bệnh viện huyện nhưng chỉ được thông báo là song thai, một bé trai và một bé chưa rõ giới tính, không có dấu hiệu nào về việc dính nhau.
- Thời điểm phát hiện: Đến ngày sinh (2/12), gia đình mới biết hai bé dính nhau ở bụng và được chuyển ra Bệnh viện Nhi Trung ương.
- Tình trạng hiện tại: Sức khỏe hai bé tiến triển tốt. Tuy nhiên, bé Cu bị dị tật chuyển gốc động mạch (một dạng bệnh tim bẩm sinh) nên da hơi xanh. Bé Cò bị dị tật bán tắc đường tiêu hóa, ruột lưu thông chậm, ứ đọng dịch dạ dày nên phải ăn qua đường tĩnh mạch.
- Kế hoạch điều trị: Trước mắt, hai bé sẽ trải qua ca phẫu thuật tách phần dính nhau. Sau đó, bé Cu cần phẫu thuật tim, dự kiến chi phí khoảng 100 triệu đồng.
Nguyên nhân song thai dính nhau
Theo bác sĩ Trần Danh Cường, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán trước sinh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, dị dạng song thai dính nhau thường không liên quan đến yếu tố di truyền mà do sự phân chia phôi muộn.
- Phân chia phôi muộn: Thông thường, phôi sẽ phân chia trước ngày thứ 13 sau thụ tinh. Nếu sự phân chia xảy ra muộn hơn, sau ngày thứ 13, có thể dẫn đến việc hai cơ thể có chung một số cơ quan như gan, tim, phổi, hoặc hệ tiêu hóa [Nguồn: Medscape].
- Không do di truyền hay yếu tố tâm linh: Nên loại bỏ những lời đồn thổi thiếu căn cứ khoa học như việc sinh con dị dạng do yếu tố tâm linh hay đạo đức gia đình.
Tầm quan trọng của chẩn đoán sớm
Bác sĩ Trần Danh Cường nhấn mạnh rằng phần lớn các bất thường thai nghén, bao gồm cả song thai dính nhau, có thể được chẩn đoán rất sớm (từ tuần thứ 12 trở đi) bằng siêu âm.
- Phát hiện sớm: Việc phát hiện sớm giúp gia đình và bác sĩ có thời gian để thảo luận và đưa ra quyết định phù hợp nhất, giảm thiểu tổn hại về sức khỏe, tinh thần và tài chính [Nguồn: Bộ Y Tế].
- Chuẩn bị: Ngay cả khi không thể can thiệp trước sinh, việc phát hiện sớm giúp gia đình chuẩn bị tâm lý và tài chính để đối mặt với những thách thức sau khi em bé chào đời.
- Thách thức trong chẩn đoán: Chẩn đoán dị tật song thai bằng siêu âm rất khó và đòi hỏi bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, vì có nhiều dạng dị dạng khác nhau và mỗi dạng lại có những biến chứng riêng. Hiện tại, không phải tỉnh thành nào cũng có đủ nguồn lực và kinh phí để triển khai sàng lọc trước và sau sinh.
Thực trạng và giải pháp
- Phân bố địa lý: Các ca song thai dính nhau thường gặp ở các tuyến y tế cơ sở, nơi điều kiện chẩn đoán trước sinh còn hạn chế.
- Thiếu nguồn lực: Việc thiếu nhân lực và trang thiết bị hiện đại ở các tuyến cơ sở là một thách thức lớn trong việc chẩn đoán sớm và chính xác các dị dạng song thai.
- Giải pháp: Cần đầu tư thỏa đáng vào hệ thống y tế cơ sở, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, để nâng cao năng lực chẩn đoán và chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em.
Các ca phẫu thuật thành công
Bệnh viện Nhi Trung ương đã phẫu thuật tách thành công cho một số cặp song sinh dính nhau, như cặp Nghĩa - Đàn (Nghệ An), cặp Cúc - An (Thanh Hóa), và một cặp bé gái ở Quảng Ninh. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp không qua khỏi do không được phẫu thuật kịp thời.
- Tỷ lệ dị dạng: Theo Bệnh viện Phụ sản Trung ương, tỷ lệ dị dạng song thai dính nhau không phải là hiếm, nhưng nếu được chẩn đoán sớm, bác sĩ có thể tư vấn cho sản phụ và gia đình về việc đình chỉ thai nghén, giúp giảm số ca sinh ra [Nguồn: vnah.org.vn].
