Bài viết cung cấp thông tin về cảm nắng: dấu hiệu nhận biết (mơ màng, tim nhanh, nặng hơn là hôn mê), cách xử trí (vào chỗ mát, làm mát cơ thể, bù nước, KHÔNG dùng thuốc hạ nhiệt) và phòng ngừa các bệnh do nắng nóng (ban đỏ, chuột rút, ngất xỉu, kiệt sức).

Cảm Nắng: Nhận Biết, Xử Trí và Phòng Ngừa

Cảm nắng, hay còn gọi là trúng nắng hoặc sốc nhiệt, là một tình trạng nguy hiểm xảy ra khi cơ thể không thể tự điều chỉnh nhiệt độ, thường do tiếp xúc quá lâu với nhiệt độ cao. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và xử trí đúng cách có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Nhận biết dấu hiệu cảm nắng

Dấu hiệu sớm: Khi mới bị cảm nắng, cơ thể sẽ có những dấu hiệu cảnh báo sau:

• Đầu óc mơ màng, ù tai: Cảm giác choáng váng, khó tập trung.
• Ngực oi bức, khó chịu: Khó thở, tức ngực.
• Tim đập nhanh, đổ mồ hôi: Tim đập nhanh hơn bình thường, cơ thể cố gắng hạ nhiệt bằng cách đổ mồ hôi.
• Tứ chi mất sức, miệng khát, buồn nôn: Cơ thể mệt mỏi, yếu ớt, cảm giác buồn nôn.

Dấu hiệu nặng: Nếu không được xử trí kịp thời, cảm nắng có thể tiến triển nặng hơn với các triệu chứng:

• Hôn mê và ngất lịm: Mất ý thức, không phản ứng với kích thích.

Xử trí khi bị cảm nắng

Khi phát hiện người bị cảm nắng, cần thực hiện ngay các biện pháp sau:

• Di chuyển:
  • Đưa bệnh nhân vào chỗ râm mát, thoáng khí: Tránh ánh nắng trực tiếp để giảm nhiệt độ cơ thể.
• Làm mát cơ thể:
  • Nới lỏng quần áo: Giúp máu lưu thông tốt hơn, tăng khả năng thoát nhiệt.
  • Dội/phủ khăn lạnh lên người: Chườm lạnh ở các vị trí như nách, bẹn, cổ để hạ nhiệt nhanh chóng.
  • Quạt mát, đặc biệt vùng nách, háng, cổ: Tăng cường lưu thông khí, giúp cơ thể tản nhiệt.
• Bù nước (khi tỉnh táo):
  • Không cho uống nước ngay khi nạn nhân lơ mơ: Tránh nguy cơ sặc.
  • Uống nước thanh nhiệt (đậu xanh bạc hà, dưa hấu cà chua): Bổ sung nước và điện giải.
    • Nước đậu xanh bạc hà: Đậu xanh 100g, bạc hà 12g, đường trắng 30g. Đậu xanh và bạc hà rửa sạch, đun sôi đậu xanh với 1 lít nước, sau đó cho bạc hà vào đun thêm 2 phút, chắt lấy nước cho bệnh nhân uống.
    • Nước dưa hấu cà chua: Dưa hấu bỏ hạt, cà chua lột vỏ bỏ hạt. Xay nhuyễn hoặc vắt lấy nước uống.
• Lưu ý:
  • Không dùng thuốc hạ nhiệt: Thuốc hạ nhiệt không có tác dụng trong trường hợp cảm nắng, thậm chí có thể gây hại.

Khi nào cần gọi cấp cứu? Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu người bệnh có các dấu hiệu sau:

• Sốt cao (trên 40°C).
• Lú lẫn, co giật hoặc mất ý thức.
• Khó thở hoặc thở nhanh.
• Da nóng, đỏ và khô (không đổ mồ hôi).

Phòng ngừa các bệnh do nắng nóng

Ngoài cảm nắng, nắng nóng còn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:

• Ban đỏ da:
  • Triệu chứng: Da mẩn đỏ, ngứa, nổi mụn nước.
  • Phòng ngừa:
    • Mặc quần áo rộng, thoáng mát, che kín da khi ra nắng.
    • Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF phù hợp.
    • Tránh ra nắng gắt vào giữa trưa.
• Chuột rút:
  • Triệu chứng: Co rút, đau nhức cơ (bắp chân, bụng).
  • Phòng ngừa:
    • Uống đủ nước, đặc biệt khi vận động nhiều.
    • Bổ sung điện giải bằng các loại nước uống thể thao hoặc pha oresol.
• Ngất xỉu:
  • Xử trí:
    • Nhanh chóng di chuyển đến nơi thoáng mát.
    • Uống nước pha muối hoặc dung dịch điện giải.
    • Nằm nghỉ, kê cao chân.
• Kiệt sức:
  • Triệu chứng: Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, đau cơ.
  • Phòng ngừa:
    • Uống đủ nước, đặc biệt khi hoạt động ngoài trời.
    • Bổ sung điện giải.
    • Tránh làm việc quá sức dưới trời nắng nóng.

Lời khuyên:

• Luôn mang theo nước khi ra ngoài trời nắng.
• Hạn chế các hoạt động gắng sức vào thời điểm nắng nóng nhất trong ngày.
• Tìm bóng râm để nghỉ ngơi thường xuyên.
• Chú ý đến sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.

Nguồn tham khảo:

• Bộ Y tế.
• Medscape.
• Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).