Thực trạng đáng báo động về bệnh suy thận tại Việt Nam
Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn về sức khỏe cộng đồng khi số lượng người mắc bệnh suy thận ngày càng gia tăng. Theo thống kê gần đây, gần sáu triệu người Việt Nam đang phải gánh chịu căn bệnh này, một con số đáng báo động cho thấy sự cấp thiết của việc nâng cao nhận thức và cải thiện hệ thống điều trị.
Số lượng bệnh nhân suy thận gia tăng
- Gần 6 triệu người Việt Nam mắc bệnh suy thận: Con số này cho thấy quy mô của vấn đề và sự cần thiết của các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.
- Khoảng 80.000 bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối cần lọc máu: Đây là những bệnh nhân cần được điều trị thay thế thận, một quá trình tốn kém và phức tạp. Tuy nhiên, đáng buồn là phần lớn trong số họ không được tiếp cận với dịch vụ này.
- TPHCM có gần 2.000 bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo, chiếm 32% cả nước: Điều này cho thấy TPHCM là một trong những điểm nóng của bệnh suy thận, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế của thành phố.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Nguyên Khôi, Phó Giám đốc Trung tâm Thận Tiết niệu - Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ mắc bệnh thận mạn tính (CKD) ở Việt Nam đang gia tăng. Ước tính hiện có khoảng 6,7 triệu người mắc CKD, tương đương 6,7% dân số. Đáng lo ngại, phần lớn bệnh nhân không biết mình mắc bệnh do CKD thường diễn tiến âm thầm trong giai đoạn đầu.
Tình trạng điều trị còn hạn chế
- Chỉ 10% bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối được điều trị lọc máu: Đây là một con số đáng lo ngại, cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng về khả năng tiếp cận điều trị của bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối. Hậu quả là, phần lớn bệnh nhân không được điều trị đều tử vong.
- Công suất chạy thận tại các bệnh viện lớn như BV Nhân dân 115, BV Chợ Rẫy không đáp ứng đủ nhu cầu: Các bệnh viện lớn tại các thành phố lớn đang phải đối mặt với tình trạng quá tải, không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu điều trị ngày càng tăng của bệnh nhân suy thận. Điều này dẫn đến việc nhiều bệnh nhân phải chờ đợi hoặc không được điều trị kịp thời.
- 67% bệnh nhân suy thận được chẩn đoán muộn, 50% chẩn đoán sai: Việc chẩn đoán muộn và sai sót trong chẩn đoán là một vấn đề nghiêm trọng, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ biến chứng. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao trình độ chuyên môn của các bác sĩ và cải thiện quy trình chẩn đoán.
Gánh nặng chi phí điều trị
- BHYT chi trả 300.000-400.000 đồng/lần chạy thận, chiếm 10% tổng chi BHYT (hơn 10.400 tỷ đồng năm 2008), gây bội chi: Chi phí điều trị suy thận, đặc biệt là lọc máu, là rất lớn. Mặc dù BHYT đã chi trả một phần chi phí, nhưng vẫn gây ra gánh nặng lớn cho quỹ BHYT, dẫn đến tình trạng bội chi.
- Bình quân mỗi bệnh nhân chạy thận hoặc lọc màng bụng tiêu tốn gần 100 triệu đồng/năm từ BHYT: Con số này cho thấy chi phí điều trị suy thận là một gánh nặng lớn cho cả bệnh nhân, gia đình và hệ thống y tế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tìm kiếm các giải pháp điều trị hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn.
Giải pháp cấp bách
Để đối phó với thực trạng đáng báo động này, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả:
- Dự phòng:
- Phát hiện sớm bệnh suy thận thông qua các chương trình tầm soát định kỳ, đặc biệt là ở những người có yếu tố nguy cơ cao như người mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp.
- Chẩn đoán chính xác bệnh suy thận để có phương pháp điều trị phù hợp.
- Điều trị bảo tồn chức năng thận càng lâu càng tốt, giúp làm chậm tiến triển của bệnh.
- Nâng cao chất lượng điều trị với chi phí hợp lý, giúp bệnh nhân tiếp cận được với các dịch vụ y tế tốt nhất mà không gặp quá nhiều khó khăn về tài chính.
- Phát triển BHYT:
- Mở rộng BHYT toàn dân để tất cả người dân đều được bảo vệ về mặt tài chính khi mắc bệnh.
- Phát triển BHYT tư nhân để người dân có thêm lựa chọn về các gói bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của mình.
- Đầu tư:
- Tăng cường trang thiết bị y tế hiện đại cho các bệnh viện, đặc biệt là các máy móc phục vụ cho việc lọc máu.
- Thành lập các trung tâm chạy thận tại các bệnh viện quận, huyện, phòng khám để người bệnh dễ dàng tiếp cận dịch vụ hơn.
- Đào tạo:
- Tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên về bệnh thận.
- Đến năm 2020 cần đào tạo thêm 18.000 y bác sĩ, kỹ thuật viên về bệnh thận để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của xã hội.
Kết luận:
Bệnh suy thận đang là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng tại Việt Nam. Để cải thiện tình hình, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các bệnh viện, các tổ chức xã hội và người dân trong việc phòng ngừa, phát hiện sớm, điều trị hiệu quả và giảm gánh nặng chi phí cho bệnh nhân suy thận.
