Bệnh 'Hôn' (Nhiễm Khuẩn Mono, Sốt Viêm Tuyến Bạch Cầu)
Bệnh 'hôn', hay còn gọi là nhiễm khuẩn mono hoặc sốt viêm tuyến bạch cầu, là một bệnh nhiễm trùng do virus Epstein-Barr (EBV) gây ra. Mặc dù có tên gọi như vậy, bệnh này không chỉ lây truyền qua hôn mà còn có thể lây qua nhiều con đường khác.
Nguyên nhân và sự phổ biến
- Nguyên nhân chính: Virus Epstein-Barr (EBV) là tác nhân gây bệnh. EBV là một loại virus herpes rất phổ biến, lây nhiễm cho phần lớn dân số trên thế giới. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hầu hết mọi người sẽ bị nhiễm EBV vào một thời điểm nào đó trong đời.
- Sự phổ biến: Ước tính có đến 95% người trưởng thành có kháng thể với EBV, cho thấy họ đã từng nhiễm virus này. Điều đáng chú ý là phần lớn những người nhiễm EBV không hề có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nhẹ, khiến họ không biết mình đã mắc bệnh. Điều này giải thích tại sao 'bệnh hôn' ít được biết đến hơn so với các bệnh truyền nhiễm khác.
Triệu chứng
Khi bệnh 'hôn' biểu hiện triệu chứng, chúng thường bao gồm:
- Mệt mỏi: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, có thể kéo dài vài tuần hoặc thậm chí vài tháng.
- Đau đầu: Cảm giác đau nhức đầu âm ỉ hoặc dữ dội.
- Đau cơ và khớp: Đau nhức ở các cơ và khớp, tương tự như cảm cúm.
- U bạch huyết: Sưng hạch bạch huyết, đặc biệt ở vùng cổ và nách.
- Đau họng: Viêm họng, đau rát khi nuốt.
Ngoài ra, một số người có thể bị sốt, phát ban da và sưng gan hoặc lách. Các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người và mức độ nghiêm trọng cũng khác nhau.
Đường lây truyền
- Nước bọt: EBV thường trú trong nước bọt, do đó hôn là một con đường lây truyền phổ biến. Tuy nhiên, bệnh không dễ lây như nhiều người nghĩ.
- Ho và hắt hơi: Virus cũng có thể lây lan qua các giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi, tương tự như các bệnh lây truyền qua đường hô hấp khác.
- Dùng chung đồ dùng cá nhân: Mặc dù ít phổ biến hơn, việc dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, ly uống nước hoặc dụng cụ ăn uống với người nhiễm bệnh cũng có thể làm lây lan virus.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán 'bệnh hôn' có thể gặp khó khăn do các triệu chứng của bệnh tương tự như nhiều bệnh nhiễm virus khác, chẳng hạn như nhiễm cytomegalovirus (CMV). Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ cần thực hiện các xét nghiệm sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng và khám thực thể, đặc biệt là các hạch bạch huyết.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu là phương pháp chính để xác định bệnh. Các xét nghiệm thường được sử dụng bao gồm:
- Công thức máu: Để kiểm tra số lượng bạch cầu, đặc biệt là tế bào lympho.
- Xét nghiệm kháng thể EBV: Để phát hiện kháng thể chống lại EBV, cho biết bạn đã từng nhiễm virus này hay chưa.
- Xét nghiệm chức năng gan: Để kiểm tra xem gan có bị ảnh hưởng hay không.
Điều trị
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho 'bệnh hôn'. Điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ cơ thể chống lại virus. Các biện pháp điều trị thường bao gồm:
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.
- Uống nhiều nước: Đảm bảo cơ thể đủ nước, đặc biệt khi bị sốt.
- Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt: Acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin) có thể giúp giảm đau đầu, đau cơ và hạ sốt.
- Súc họng bằng nước muối ấm: Giúp giảm đau họng.
- Tránh vận động mạnh: Trong giai đoạn bệnh, nên tránh các hoạt động thể chất gắng sức, đặc biệt là các môn thể thao, để giảm nguy cơ vỡ lách.
Tiên lượng và phòng ngừa
- Tiên lượng: Đa số người bệnh hồi phục hoàn toàn trong vòng 1-2 tuần. Tuy nhiên, một số người có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài trong vài tuần hoặc thậm chí vài tháng. Các biến chứng nghiêm trọng hiếm gặp.
- Phòng ngừa: Việc phòng ngừa lây lan EBV rất khó khăn vì nhiều người nhiễm virus không có triệu chứng. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ lây nhiễm bằng cách:
- Không hôn hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
- Rửa tay thường xuyên.
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
Các bệnh lây truyền qua đường tiếp xúc
Trong bất kỳ hoạt động trao đổi chất nào giữa con người, nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm luôn hiện hữu. Cơ thể có hệ thống miễn dịch để bảo vệ, nhưng hiệu quả bảo vệ khác nhau tùy thuộc vào loại virus.
- HIV và viêm gan B: Dễ lây truyền qua đường tình dục.
- Viêm gan C: Ít lây truyền qua đường tình dục hơn.
- HIV: Hiếm khi lây qua hôn, trừ khi có vết thương trong miệng tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào máu.
- Virus herpes đơn hình: Gây lở và rộp, dễ lây qua hôn.
Nhiều bệnh lây qua hôn có ảnh hưởng nhỏ đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các đường lây truyền và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
