Nôn Ói Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Cách Xử Trí và Khi Nào Cần Lo Lắng
Nôn Ói Là Gì?
- Nôn ói là một triệu chứng phổ biến ở trẻ em, thường là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Theo thống kê, hầu hết trẻ em đều trải qua ít nhất một đợt nôn ói trong năm.
- Hầu hết các trường hợp nôn ói ở trẻ em là nhẹ và tự khỏi trong vòng 6-24 giờ. Tuy nhiên, việc theo dõi và xử trí đúng cách là rất quan trọng.
- Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, nôn ói có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Ví dụ, nôn ói có thể là dấu hiệu của tắc ruột, viêm màng não, hoặc các vấn đề về não.
Nguyên Nhân Gây Nôn Ói Ở Trẻ Em
- Viêm dạ dày ruột (nhiễm trùng dạ dày): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nôn ói ở trẻ em. Thường do virus như Rotavirus hoặc Norovirus gây ra. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây viêm dạ dày ruột ở trẻ em trên toàn thế giới.
- Nguyên nhân thay đổi theo độ tuổi:
- Trẻ sơ sinh:
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Tình trạng này xảy ra khi thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường ở trẻ sơ sinh, nhưng nếu xảy ra thường xuyên và gây khó chịu cho trẻ, có thể cần điều trị.
- Hẹp môn vị: Một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, trong đó van nối giữa dạ dày và ruột non bị hẹp lại, gây nôn ói dữ dội sau khi ăn. Tình trạng này thường cần phẫu thuật để điều trị.
- Trẻ lớn hơn:
- Ngộ độc thực phẩm: Thường do ăn phải thức ăn bị nhiễm khuẩn. Các triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng sau khi ăn phải thức ăn bị ô nhiễm.
- Say tàu xe: Một số trẻ em dễ bị say tàu xe hơn những trẻ khác. Các biện pháp phòng ngừa như dùng thuốc chống say tàu xe hoặc nhìn ra xa có thể giúp ích.
- Căng thẳng: Căng thẳng hoặc lo lắng có thể gây nôn ói ở một số trẻ.
- Các bệnh lý khác: Viêm ruột thừa, tắc ruột, viêm màng não, hoặc các bệnh lý về não.
- Trẻ sơ sinh:
Khi Nào Cần Lo Lắng?
- Nôn ói kéo dài hơn 24 giờ hoặc nghiêm trọng (nôn ói liên tục, không thể giữ được thức ăn hoặc chất lỏng).
- Có dấu hiệu mất nước:
- Khô miệng.
- Ít đi tiểu (tã ướt ít hơn bình thường).
- Mắt trũng.
- Da khô, nhăn nheo.
- Khóc không có nước mắt.
- Nôn ra máu (màu đỏ tươi hoặc màu đen như bã cà phê) hoặc chất nôn có màu xanh (có thể là mật).
- Đau bụng dữ dội.
- Lừ đừ, khó đánh thức, hoặc có dấu hiệu co giật.
- Sốt cao (trên 38°C ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, hoặc trên 39°C ở trẻ lớn hơn).
- Đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ.
Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy đưa trẻ đến bác sĩ hoặc cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.
Xử Trí Nôn Ói Tại Nhà
- Bù nước: Đây là điều quan trọng nhất khi trẻ bị nôn ói. Cho trẻ uống từng ngụm nhỏ dung dịch bù nước (ORS) như oresol hoặc hydrite. Tránh cho trẻ uống nước ngọt hoặc nước trái cây vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
- Chế độ ăn:
- Tránh cho trẻ ăn đồ ăn đặc cho đến khi hết nôn ói.
- Khi trẻ bắt đầu ăn lại, cho trẻ ăn những thức ăn dễ tiêu như cháo trắng, súp loãng, bánh mì nướng, hoặc chuối.
- Tránh các thức ăn béo, chiên xào, hoặc có nhiều đường.
- Thuốc: Không tự ý cho trẻ dùng thuốc chống nôn khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng cho trẻ.
Phòng Ngừa Nôn Ói
- Vệ sinh: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn, để ngăn ngừa lây lan nhiễm trùng.
- An toàn thực phẩm: Đảm bảo thức ăn được nấu chín kỹ và bảo quản đúng cách để tránh ngộ độc thực phẩm.
- Tránh các yếu tố kích thích: Tránh cho trẻ ăn những thức ăn có thể gây kích ứng dạ dày, chẳng hạn như thức ăn cay, chua, hoặc nhiều dầu mỡ.
- Tiêm phòng: Tiêm phòng Rotavirus cho trẻ sơ sinh để phòng ngừa viêm dạ dày ruột do Rotavirus.
Kết Luận
- Nôn ói là một triệu chứng phổ biến ở trẻ em, nhưng hầu hết các trường hợp đều nhẹ và tự khỏi. Điều quan trọng là phải theo dõi các dấu hiệu mất nước và các triệu chứng nghiêm trọng khác.
- Nếu bạn lo lắng về tình trạng nôn ói của con mình, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và tư vấn. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
