U nang buồng trứng: Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và những điều cần biết
U nang buồng trứng là gì?
U nang buồng trứng là những túi chứa đầy dịch có thể hình thành trên buồng trứng của phụ nữ. Chúng khá phổ biến và thường được phát hiện trong quá trình khám phụ khoa định kỳ hoặc siêu âm. Điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả các u nang buồng trứng đều nguy hiểm và nhiều trường hợp tự biến mất mà không cần điều trị.
- U nang buồng trứng là túi chứa đầy dịch, có thể hình thành trên buồng trứng. U nang buồng trứng là một cấu trúc dạng túi chứa đầy chất lỏng, phát triển trên hoặc trong buồng trứng. Kích thước của chúng có thể khác nhau, từ rất nhỏ đến vài centimet.
- U nang chức năng là loại phổ biến nhất, liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.
U nang chức năng hình thành như một phần của chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Có hai loại u nang chức năng chính:
- U có nang: Túi không mở để giải phóng trứng, thường tự biến mất sau 1-3 tháng. Trong chu kỳ kinh nguyệt, một túi nhỏ gọi là nang trứng phát triển trong buồng trứng để chứa trứng. Khi trứng chín, nang trứng sẽ vỡ ra để giải phóng trứng. Tuy nhiên, đôi khi nang trứng không mở ra và tiếp tục phát triển thành u nang. Loại u nang này thường vô hại và tự tiêu biến trong vòng một vài chu kỳ kinh nguyệt.
- U thể vàng: Túi bị chặn sau khi trứng rụng, tích tụ dịch, thường biến mất sau vài tuần nhưng có thể gây đau. Sau khi trứng rụng, nang trứng vỡ sẽ biến thành thể vàng, có chức năng sản xuất hormone progesterone để chuẩn bị cho việc mang thai. Nếu không có thai, thể vàng sẽ tự tiêu biến. Tuy nhiên, đôi khi thể vàng không tiêu biến mà lại tích tụ dịch bên trong, tạo thành u nang thể vàng. U nang này thường biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng, nhưng đôi khi có thể gây đau bụng.
Triệu chứng và phát hiện
- Nhiều phụ nữ không có triệu chứng. Trong nhiều trường hợp, u nang buồng trứng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào và chỉ được phát hiện tình cờ trong quá trình khám sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm.
- Triệu chứng có thể gặp: nặng bụng, đầy hơi, đau bụng, đau khi quan hệ, đau khi hành kinh, chảy máu bất thường.
Tuy nhiên, một số phụ nữ có thể gặp các triệu chứng sau:
- Đau bụng vùng dưới, có thể âm ỉ hoặc dữ dội.
- Cảm giác nặng bụng, đầy hơi.
- Đau khi quan hệ tình dục.
- Đau khi hành kinh.
- Rối loạn kinh nguyệt, như kinh nguyệt không đều, rong kinh, hoặc chảy máu giữa chu kỳ.
- Khó tiêu, buồn nôn hoặc nôn.
- Đi tiểu thường xuyên.
- Thường được phát hiện qua siêu âm. Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến nhất để phát hiện và đánh giá u nang buồng trứng. Siêu âm có thể giúp xác định kích thước, hình dạng và vị trí của u nang, cũng như phân biệt giữa u nang đơn giản (chứa đầy dịch) và u nang phức tạp (có chứa các thành phần khác như mô đặc hoặc máu).
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
- U nang buồng trứng có thể gây vô sinh, sảy thai, đẻ non. Trong một số trường hợp, u nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Ví dụ, u nang lớn có thể chèn ép buồng trứng, làm giảm số lượng trứng hoặc cản trở quá trình rụng trứng. Một số loại u nang, như u nang lạc nội mạc tử cung, có thể gây viêm và tổn thương buồng trứng, dẫn đến vô sinh. Ngoài ra, u nang buồng trứng cũng có thể làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non.
- Phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể giúp khỏi bệnh và có thai. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhớ rằng không phải tất cả các u nang buồng trứng đều gây vô sinh. Nhiều phụ nữ có u nang buồng trứng vẫn có thể mang thai và sinh con bình thường. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể giúp giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Điều trị
- Theo dõi và tái khám sau 1-3 tháng nếu u nhỏ, không triệu chứng. Nếu u nang nhỏ, không gây ra triệu chứng và có vẻ lành tính trên siêu âm, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi và tái khám sau 1-3 tháng để kiểm tra xem u nang có tự biến mất hay không. Trong thời gian này, bạn nên chú ý đến các triệu chứng của mình và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ thay đổi nào.
- Phẫu thuật cắt bỏ nếu u không biến mất, lớn hơn, có hình ảnh bất thường, gây đau hoặc ở phụ nữ tiền mãn kinh.
Phẫu thuật có thể được chỉ định trong các trường hợp sau:
- U nang không biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt.
- U nang lớn hơn 5-10 cm.
- U nang có hình ảnh bất thường trên siêu âm, nghi ngờ ung thư.
- U nang gây đau dữ dội hoặc các triệu chứng khó chịu khác.
- U nang xuất hiện ở phụ nữ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh.
Có hai phương pháp phẫu thuật chính để điều trị u nang buồng trứng:
- Phẫu thuật nội soi: Đây là phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, sử dụng các dụng cụ nhỏ và một camera để loại bỏ u nang thông qua các vết rạch nhỏ trên bụng.
- Phẫu thuật mở: Phương pháp này được sử dụng trong các trường hợp u nang lớn, phức tạp hoặc nghi ngờ ung thư.
- Sau phẫu thuật vẫn có thể có thai. Trong hầu hết các trường hợp, phẫu thuật cắt bỏ u nang buồng trứng không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, phẫu thuật có thể gây tổn thương buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, dẫn đến vô sinh. Do đó, bạn nên thảo luận kỹ với bác sĩ về các rủi ro và lợi ích của phẫu thuật trước khi quyết định điều trị.
