Đau Bụng Hành Kinh: Phân Biệt Nguyên Phát và Thứ Phát
Đau bụng hành kinh là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Theo các chuyên gia, đau bụng hành kinh được chia thành hai loại chính: nguyên phát và thứ phát. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này giúp chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn.
Đau bụng hành kinh nguyên phát (cơ năng)
Đau bụng hành kinh nguyên phát, hay còn gọi là đau bụng hành kinh cơ năng, xảy ra khi không tìm thấy bất kỳ bất thường nào ở cơ quan sinh dục. Tình trạng này thường gặp ở những phụ nữ trẻ, đặc biệt là những người dưới 25 tuổi, chưa kết hôn hoặc chưa sinh con.
- Nguyên nhân: Đau bụng kinh nguyên phát thường liên quan đến sự gia tăng prostaglandin, một chất gây co thắt tử cung. Prostaglandin được sản xuất trong niêm mạc tử cung và được giải phóng khi lớp niêm mạc này bong ra trong kỳ kinh nguyệt. Theo một bài viết trên tạp chí Obstetrics & Gynecology, nồng độ prostaglandin cao có thể gây ra các cơn co thắt tử cung mạnh mẽ, dẫn đến đau bụng.
- Thời điểm: Đau bụng kinh nguyên phát thường bắt đầu ngay trước hoặc trong những ngày đầu của kỳ kinh nguyệt. Cơn đau có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.
- Triệu chứng: Ngoài đau bụng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, mệt mỏi và đau đầu.
Đau bụng hành kinh thứ phát (khí chất)
Đau bụng hành kinh thứ phát, hay còn gọi là đau bụng hành kinh khí chất, xảy ra khi có các bất thường hoặc bệnh lý ở cơ quan sinh dục. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi hơn và có thể liên quan đến các bệnh phụ khoa.
- Nguyên nhân: Các bệnh lý thường gặp gây đau bụng kinh thứ phát bao gồm:
- Lạc nội mạc tử cung: Tình trạng các tế bào nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, gây viêm và đau.
- U xơ tử cung: Các khối u lành tính phát triển trong tử cung, gây áp lực và đau.
- Hẹp cổ tử cung: Tình trạng cổ tử cung hẹp, gây khó khăn cho kinh nguyệt thoát ra ngoài, dẫn đến đau bụng.
- Dính buồng tử cung: Tình trạng các mô sẹo hình thành trong buồng tử cung, gây đau và rối loạn kinh nguyệt.
- Viêm vùng chậu: Nhiễm trùng ở các cơ quan sinh sản, gây viêm và đau.
- Thời điểm: Đau bụng kinh thứ phát thường bắt đầu sớm hơn so với đau bụng kinh nguyên phát và có thể kéo dài suốt kỳ kinh nguyệt.
- Triệu chứng: Ngoài đau bụng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác tùy thuộc vào bệnh lý gây ra, chẳng hạn như đau khi quan hệ tình dục, rối loạn kinh nguyệt và khó thụ thai.
Sự chồng lấp giữa hai loại và tầm quan trọng của chẩn đoán chính xác
Trong thực tế, việc phân biệt rõ ràng giữa đau bụng kinh nguyên phát và thứ phát có thể gặp khó khăn. Đau bụng kinh nguyên phát kéo dài nhiều năm có thể gây ra những thay đổi ở cơ quan sinh dục, làm nặng thêm tình trạng đau. Ngược lại, một số trường hợp lạc nội mạc tử cung nhẹ có thể bị bỏ sót khi khám lâm sàng thông thường và bị chẩn đoán nhầm là đau bụng kinh nguyên phát.
Việc chẩn đoán chính xác loại đau bụng kinh là rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp. Nếu nghi ngờ đau bụng kinh thứ phát, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm như siêu âm, nội soi ổ bụng hoặc chụp MRI để xác định nguyên nhân.
Tóm lại: Đau bụng kinh nguyên phát và thứ phát là hai dạng khác nhau của thống kinh. Đau bụng kinh nguyên phát thường gặp ở phụ nữ trẻ và không liên quan đến bất thường ở cơ quan sinh dục, trong khi đau bụng kinh thứ phát liên quan đến các bệnh lý phụ khoa. Việc chẩn đoán chính xác loại đau bụng kinh là rất quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả.
