; ; ; ; ; ; ; Theo số liệu của Trung tâm Dinh dưỡng TP Hồ Chí Minh , có khoảng 30-40% trẻ 2-3 tuổi biếng ăn , phần lớn do cha mẹ thiếu kiến thức chăm sóc trẻ , cách cho trẻ ăn và làm thức ăn cho trẻ . Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng - Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP Hồ Chí Minh cho biết : "Không nên lấy trọng lượng của trẻ làm mục tiêu phấn đấu" .
* Thưa bác sĩ , vì sao trẻ lại biếng ăn?
- Nguyên nhân trẻ biếng ăn rất phức tạp , đa dạng và có nhiều . Tuy nhiên , có một số nguyên nhân cơ bản sau : trẻ biếng ăn do nguyên nhân tâm lý xã hội ; do bệnh lý (trẻ sắp bệnh , đang bệnh , vừa bệnh xong ; do bị trào ngược , bị sứt môi chẻ vòm ăn uống khó khăn) ; do trẻ thiếu sắt , kẽm , lysin ; cũng có khi do biếng ăn bẩm sinh ; do chế độ ăn không hợp lý , đơn điệu quá ; biếng ăn do . . . cha mẹ (cha mẹ nghĩ là trẻ biếng ăn chứ thật sự trẻ không biếng ăn , hoặc thấy con mình nhẹ ký , ăn ít hơn con hàng xóm thì lo lắng và ép con ăn) .
Trong các nguyên nhân trên , nguyên nhân tâm lý xã hội là quan trọng nhất , thường gặp nhất . Do bận bịu , nhiều bậc cha mẹ ít có thời gian dành cho con cái khiến trẻ bị thiếu tình thương và điều này có thể khiến trẻ bị biếng ăn .
Cần lưu ý rằng nếu ăn uống là vui vẻ , là thời điểm hấp dẫn , là cơ hội giao tiếp thì sẽ hình thành những thói quen ăn uống tốt sau này cho trẻ . Còn nếu ăn uống là bạo lực , là dụ dỗ mua chuộc , dọa dẫm . . . thì trẻ không thể ăn ngon miệng được . Thường người lớn ép buộc trẻ ăn mà không biết rằng tuy chưa biết nói hoặc không nói ra , nhưng trẻ cảm nhận được hết những thái độ và hành vi này của các bậc cha mẹ .
Đó là những nguyên nhân về mặt tâm lý xã hội tạo nên hành vi ăn uống sai lệch ở trẻ . Khi thói quen ăn uống này kéo dài thì bé bắt đầu thiếu chất , mà khi thiếu chất thì càng làm tăng sự biếng ăn . Từ biếng ăn trẻ dễ rơi vào suy dinh dưỡng . Từ suy dinh dưỡng trẻ lại dễ bị bệnh , mà khi bệnh lại tiếp tục biếng ăn hơn nữa .
* Hiện nay có thuốc gì để tăng cân cho trẻ không , thưa bác sĩ?
- Cho đến nay vẫn chưa có . Những thuốc mà ai đó đang dùng cho trẻ không phải là thuốc chống biếng ăn .
* Việc điều trị một trẻ biếng ăn phải bắt đầu từ đâu?
- Điều trị một đứa bé biếng ăn rất phức tạp . Muốn điều trị hiệu quả , người thầy thuốc , chuyên gia dinh dưỡng phải tìm hiểu kỹ ở nhiều góc độ để tìm ra đâu là nguyên nhân chính khiến trẻ biếng ăn . Nhiều khi cũng phải cho trẻ uống thuốc để giải quyết tình trạng sức khỏe , bệnh lý trực tiếp . Tuy nhiên đó cũng chỉ là điều trị triệu chứng , cái gốc vẫn là phải giải quyết nguyên nhân tâm lý xã hội , môi trường ăn uống . . .
Ở góc độ tâm lý xã hội , ngoài việc mua những thức ăn bổ dưỡng , chế biến thức ăn ngon và hấp dẫn , còn phải tạo một không khí ăn uống vui vẻ , cơ hội tiếp xúc cho trẻ , tôn trọng sở thích ăn uống của trẻ . Không nên lấy trọng lượng của con làm mục tiêu phấn đấu , điều đó vừa sai lầm vừa rất nguy hiểm . Những trẻ không mập nhưng khỏe mạnh , hoạt bát , thông minh vẫn hơn trẻ mập mạp nhưng chậm chạp , kém nhanh nhẹn . . .
* Làm thế nào để trẻ tăng cân tốt , thưa bác sĩ?
- Để trẻ có thể tăng cân tốt thì năng lượng cung cấp (đồ ăn thức uống hằng ngày cho trẻ) phải vượt năng lượng tiêu hao .
Muốn tăng năng lượng cung cấp có nhiều cách . Tăng thêm bữa , nếu trẻ ăn quá ít bữa : 2-3 bữa/ngày . Ở trẻ nhỏ , ngoài bữa ăn chính bé còn phải được ăn thêm 2-3 bữa phụ . Nhưng trước bữa ăn chính một tiếng thì không nên cho trẻ ăn uống gì hết . Tăng thêm thức ăn vào từng bữa ăn cho trẻ . Có thể trẻ chỉ ăn hết nửa chén cơm , nhưng có thể cho trẻ ăn thêm một quả trứng luộc hoặc củ khoai lang nhỏ , chùm nhãn , vài cái bánh , nửa cái bánh bao hay trái chuối . . . Tăng dầu mỡ trong bữa ăn chính để tăng năng lượng cung cấp cho trẻ . Hoặc có thể cho trẻ dùng thực phẩm cao năng lượng như sữa , bột đậu cao năng lượng (một chén bột đậu cao năng lượng bằng bốn chén bột đậu thông thường) .
Ngoài ra , cũng có thể không tăng cung cấp nhưng giảm tiêu hao thì trẻ cũng tăng cân . Trẻ tiêu hao nhiều nhất là khi vận động , bị các bệnh lặt vặt như tiêu chảy , cảm cúm , viêm họng , sán lãi nhiều . Vì vậy , ngoài cung cấp đủ năng lượng phải thường xuyên giữ gìn vệ sinh cho trẻ , xổ lãi định kỳ (trẻ trên 2 tuổi xổ lãi hai lần/năm) .