Thực sự có các mẫu thực phẩm nào ăn vào để phát triển sự thông minh của trẻ hay không?
Sự phát triển trí thông minh ở trẻ phụ thuộc vào 3 yếu tố:
Do di truyền (do gen).
Do chế độ dinh dưỡng.
Do sự rèn luyện, học tập, môi trường sống.
Như vậy thực sự không thể có một dòng thực phẩm nào có thể làm trẻ thông minh, mà các chất dinh dưỡng chỉ có tác dụng hỗ trợ để phát huy những tiềm năng di truyền về gen thông minh sẵn có. Ngoài ra sự giáo dục, rèn luyện học tập cũng có tác dụng hỗ trợ cho trí thông minh phát triển.
Tuy nhiên phổ biến nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số chất dinh dưỡng nếu bị thiếu hụt cũng ảnh hưởng đến sự phát triển trí não ở trẻ con đó là:
1. Chất đạm (protein)
Protein là nguyên liệu xây dựng nên các tế bào mô, cơ quan, cung ứng các nguyên liệu cần phải có cho sự hình thành các dịch tiêu hóa, các nội tiết tố, các men và các vitamin. Khi thiếu chất đạm sẽ ảnh hưởng sự phát triển của cơ thể nói chung và não bộ nói riêng.
2. Iốt
Khi trong thực phẩm thiếu iốt thì không các lượng iốt chuyển động qua nhau thai của người mẹ sang bào thai không đủ để đáp ứng sự phát triển não bộ tối ưu, mà nguy cơ hàm lượng iốt trong sữa mẹ cũng sẽ rất thiếu dẫn đến suy giảm sự phát triển não bộ và dẫn đến bệnh đần độn do thiểu năng tuyến giáp.
3. Sắt
Sắt vận tải oxy và giữ vai trò quan trọng trong hô hấp tế bào. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh thiếu sắt đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ trong thời thơ ấu.
Trẻ bị thiếu máu thiếu sắt có chỉ số phát triển tâm thần và đi lại tốt hơn trẻ cùng trang lứa, cùng môi trường sống. Khi trẻ đã to thiếu máu, thiếu sắt cũng ảnh hưởng đến sự phát triển trí nhớ và ảnh hưởng đến kết quả học tập do ngủ gật trong giờ học và thiếu oxy não.
4. Các axit béo không no chuỗi dài
Thành phần của não bộ có đến 60% là chất béo. Trong đó DHA (Docosahexaenoic Acid) và ARA (Arachidonic Acid) là các thành phần lipid chính của não. Trong thời kì có thai người mẹ huy động DHA và ARA để hỗ trợ cho sự phát triển não bộ thai nhi. Người mẹ tiếp diễn phân phối 2 dưỡng chất quan yếu này qua nguồn sữa của mình nên nuôi con bằng sữa mẹ làm tăng chỉ số thông minh của trẻ. Trẻ được bú sữa mẹ có chỉ số thông minh (IQ) cao hơn trẻ bú bình từ 3 - 5 điểm.
Ngoài 4 chất dinh dưỡng kể trên còn nhiều các vi chất dinh dưỡng khác như: kẽm, magiê, đồng, crom, selen... cũng rất quan yếu cho sự phát triển cơ thể của trẻ cũng như não bộ.
Vậy muốn con thông minh, các bà mẹ cần phải làm gì?
Trước và trong thời kỳ mang thai, thời kì cho con bú người mẹ phải ăn uống đầy đủ các dưỡng chất quan yếu để phát triển tốt não đó là: chất đạm, iốt, sắt, axit folic, các axit béo chưa no (DHA, ARA) có trong các cái thực phẩm như thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, rau xanh và quả chín.
Người mẹ nên ăn phổ thông cá, nhất là các chiếc cá biển có chứa phổ quát axit béo chưa no (DHA, ARA), uống thêm dầu gan cá, ăn các dòng dầu thực vật (dầu đậu nành, dầu ôliu...) cũng sản xuất các tiền DHAvà ARA, đó là các anpha linolenic, axit linoleic,... lúc vào trong cơ thể sẽ được tổng hợp thành DHA và ARA.
Nhiều nghiên cứu đã được chứng minh lúc có thai bà mẹ ăn cá thường xuyên trên 5 lần/tuần sinh ra con có chỉ số IQ cao hơn 8 điểm so với các bà mẹ không ăn cá trong thời kỳ với thai.
Tiếp tục 2 năm cho con bú nếu như bà mẹ thường xuyên ăn cá, dầu thực vật thì nguồn DHA và ARA trong sữa cao giúp cho sự phát triển nhãn lực và trí não của trẻ trong thời kỳ quan yếu của 2 năm đầu đời.
Thời kỳ ăn dặm (từ 7 tháng - 3 tuổi): trẻ cần được ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng để phân phối chất đạm, chất sắt, qua nguồn thức ăn động vật như thịt, cá, trứng, sữa, ăn muối, nước mắm có bổ sung iốt. Các axit béo không no từ dầu ăn, dầu gan cá, cá biển, các chiếc vitamin và muối khoáng khác từ nguổn rau xanh và quả chín, uống các cái sữa có bổ sung DHA, ARA, iốt, sắt, taurin và các vi chất dinh dưỡng khác.
Như vậy muốn có đứa con thòng minh, khỏe mạnh các bà mẹ phải chuẩn bị từ trước lúc có thai 1 - 3 tháng. Ăn uống đầy đủ khi mang thai, nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung đầy đủ và hợp lý thì trẻ sẽ phát triển phải chăng về thể lực và trí não, hài hòa với việc giáo dục và môi trường sống phải chăng chúng ta sẽ có các trẻ em thông minh và khỏe mạnh, trở thành nguồn nhân tài cho đất nước mai sau.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia