Chăm Sóc Trẻ Sơ Sinh Thiếu Tháng: Những Vấn Đề Cần Lưu Ý
Trẻ sinh non, hay còn gọi là trẻ sinh thiếu tháng, là những em bé chào đời trước 37 tuần thai. Việc chăm sóc trẻ sinh non đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt, bởi các bé có nguy cơ cao gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Bài viết này tổng hợp các khuyến cáo từ các chuyên gia tại Trung tâm Chăm sóc Trẻ sơ sinh, thuộc Đại học Wisconsin, Mỹ, về việc chăm sóc trẻ sơ sinh thiếu tháng, đặc biệt nhấn mạnh đến những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ. Các thông tin trong bài viết được tham khảo từ các nguồn uy tín như Bộ Y Tế và các tài liệu y khoa chuyên ngành.
1. Ảnh Hưởng Đến Trí Thông Minh và Học Tập
Nguy cơ cao về phát triển
Nghiên cứu từ tạp chí Pediatrics cho thấy trẻ sinh thiếu tháng có nguy cơ cao gặp các vấn đề về thể chất và tinh thần, ảnh hưởng ngắn hạn và dài hạn. Theo dõi và can thiệp sớm là rất quan trọng để hỗ trợ sự phát triển tối ưu của trẻ.
Các vấn đề thường gặp
Theo nghiên cứu, khoảng 45% trẻ sinh thiếu tháng có cân nặng dưới 1.7kg có thể gặp ít nhất một khuyết tật ảnh hưởng đến khả năng học tập. Các vấn đề thường gặp bao gồm:
- Khó khăn trong phối hợp các hoạt động học tập: Trẻ có thể gặp khó khăn khi viết, vẽ hoặc thực hiện các bài tập xếp hình.
- Khó khăn về ngôn ngữ: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc tuân thủ hướng dẫn của giáo viên, đọc, hoặc ghi nhớ từ vựng.
- Sự cố về trí nhớ: Trẻ có thể có trí nhớ kém hoặc gặp khó khăn trong việc thực hiện các phép tính so với trẻ sinh đủ tháng.
2. Khó Khăn Trong Cư Xử
Mối liên hệ giữa cư xử và học tập
Các vấn đề về hành vi ở trẻ sinh thiếu tháng thường có liên quan mật thiết đến khả năng học tập của trẻ. Sự thiếu hụt về mặt thể chất và tinh thần có thể dẫn đến những khó khăn trong việc thích nghi với môi trường học đường.
Các biểu hiện thường gặp
Một số biểu hiện thường gặp ở trẻ sinh thiếu tháng bao gồm:
- Chơi bời nhiều: Trẻ có thể khó tập trung vào các hoạt động học tập và thích chơi hơn.
- Tính khí thất thường: Trẻ có thể dễ cáu gắt, khó chịu hoặc thay đổi tâm trạng thất thường.
- Từ chối tuân thủ nội quy: Trẻ có thể không tuân thủ các quy tắc và hướng dẫn của lớp học.
- Nói to, gào thét: Trẻ có thể có xu hướng nói to hoặc gào thét để thu hút sự chú ý.
- Không có khả năng kiên trì: Trẻ có thể khó duy trì sự tập trung và kiên trì trong các hoạt động kéo dài.
- Khó tập trung: Trẻ có thể dễ bị phân tâm và khó tập trung vào nhiệm vụ.
- Bẽn lẽn, xấu hổ quá mức: Một số trẻ có thể trở nên quá nhút nhát và xấu hổ trong các tình huống xã hội.
Giải pháp
Để giúp trẻ vượt qua những khó khăn này, cha mẹ nên:
- Áp dụng kỷ luật phù hợp: Không nên nuông chiều trẻ quá mức mà cần áp dụng các quy tắc và kỷ luật giống như trẻ sinh đủ tháng.
- Tham vấn bác sĩ: Nếu các vấn đề về hành vi của trẻ không được cải thiện, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ nhi khoa.
3. Gặp Khó Khăn Về Thị Lực
Các vấn đề thường gặp
Trẻ sinh non có nguy cơ cao mắc các vấn đề về thị lực, bao gồm:
- Chứng giảm sức nhìn: Thị lực kém, khó nhìn rõ các vật thể ở xa.
- Khả năng phân biệt màu sắc kém: Khó phân biệt các màu sắc khác nhau.
- Chứng giật cầu mắt: Mắt chuyển động không kiểm soát được.
- Thị lực, tầm nhìn giảm: Khả năng nhìn và nhận biết không gian xung quanh bị hạn chế.
- Lác mắt: Mắt không thẳng hàng, có thể ở một hoặc cả hai mắt.
Triệu chứng
Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Mắt nhấp nháy liên tục: Mắt chớp liên tục một cách bất thường.
- Thường hay liếc ngang (sau 3 tháng tuổi): Mắt có xu hướng liếc sang một bên thay vì nhìn thẳng.
- Kết cấu mắt không bình thường: Xuất hiện các đốm đục hoặc màu trắng trên con ngươi.
- Mi mắt sụp: Mi mắt bị sụp xuống, che khuất một phần tầm nhìn.
- Quá mẫn cảm với ánh sáng: Mắt trở nên khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.
Giải pháp
Nếu nghi ngờ trẻ có vấn đề về thị lực, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa mắt. Hầu hết các vấn đề về thị lực ở trẻ sinh non có thể được khắc phục bằng cách đeo kính, sử dụng kính áp tròng hoặc các phương pháp điều trị khác.
4. Vấn Đề Về Thính Lực
Các biểu hiện theo độ tuổi
Để đánh giá thính lực của trẻ sinh thiếu tháng, cha mẹ nên chú ý đến các biểu hiện sau:
- 3 tháng tuổi: Trẻ không nhận biết được âm thanh của mẹ, không quay đầu khi nghe thấy âm thanh.
- 6 tháng tuổi: Trẻ không biết chơi các trò chơi có âm thanh hoặc không biết cách tạo ra âm thanh.
- 9 tháng tuổi: Trẻ không quay đầu khi được gọi tên.
- 12 tháng tuổi: Trẻ không biết gọi mẹ hoặc phát ra những âm thanh bập bẹ tương tự.
- 18 tháng tuổi: Trẻ không phản ứng với các yêu cầu hoặc âm thanh xung quanh, đặc biệt là âm nhạc.
- 24 tháng tuổi: Trẻ phát âm khó khăn, không hiểu lời nói của người khác và không tuân theo các chỉ dẫn đơn giản.
Giải pháp
Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu suy giảm thính lực, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Các biện pháp can thiệp có thể bao gồm:
- Liệu pháp đọc và nghe: Giúp tăng cường khả năng giao tiếp và ngôn ngữ cho trẻ.
- Đeo máy trợ thính: Hỗ trợ khuếch đại âm thanh để trẻ nghe rõ hơn.
- Ngôn ngữ ký hiệu: Trong trường hợp trẻ bị глухота nặng, ngôn ngữ ký hiệu có thể là một phương tiện giao tiếp hiệu quả.
5. Sự Cố Về Răng Lợi
Các vấn đề thường gặp
Trẻ sinh non có nguy cơ cao gặp các vấn đề về răng lợi, bao gồm:
- Quá trình tạo men răng không bình thường: Men răng yếu, dễ bị tổn thương.
- Răng mọc chậm: Răng mọc muộn hơn so với trẻ sinh đủ tháng.
- Sâu răng: Răng dễ bị sâu do men răng yếu.
- Khó khăn khi ăn nhai: Các vấn đề về răng miệng có thể gây khó khăn cho việc ăn uống.
Giải pháp
Để bảo vệ sức khỏe răng miệng của trẻ, cha mẹ nên:
- Đeo vòng ép răng: Giúp điều chỉnh răng mọc lệch lạc.
- Điều trị các bệnh răng miệng: Điều trị sâu răng và các bệnh lý khác liên quan đến răng miệng.
- Tập đánh răng sớm: Tập cho trẻ thói quen đánh răng từ khi còn nhỏ, ít nhất hai lần mỗi ngày.
- Hạn chế thói quen xấu: Tránh cho trẻ cắn, mút ngón tay, ăn nhiều đồ ngọt hoặc ngậm đồ ngọt khi ngủ.
