Mướp đắng: Vị thuốc quý từ gian bếp
Mướp đắng - Không chỉ là món ăn
Mướp đắng, hay còn gọi là khổ qua, lương qua, mướp mủ, không chỉ là một loại rau quả quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Loại cây này được trồng rộng rãi ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới.
- Tên gọi khác: Khổ qua, lương qua, mướp mủ.
- Thành phần dinh dưỡng: Mướp đắng chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như momocdicin (một glucozit đắng), vitamin B1, vitamin C, adenin, betain và protein. Các thành phần này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
- Công dụng theo kinh nghiệm dân gian:
- Trẻ em: Theo kinh nghiệm dân gian, mướp đắng thường được dùng để nấu nước tắm cho trẻ em giúp trị rôm sảy, mẩn ngứa.
- Người lớn: Nước sắc từ mướp đắng được dùng để giảm ho.
Ở Ấn Độ, nước ép lá mướp đắng còn được dùng làm thuốc gây nôn, thuốc tẩy trong các bệnh về đường mật và trị giun sán. Tại Puerto Rico, mướp đắng được sử dụng trong điều trị đái tháo đường.
Mướp đắng trong y học cổ truyền
Theo Lương y Huyên Thảo, trong Đông y, mướp đắng có những đặc tính và công dụng sau:
- Tính vị: Vị đắng, tính lạnh, không độc.
- Tác dụng: Mướp đắng có tác dụng giải cảm nắng, thanh nhiệt, giải độc, giúp mát gan, sáng mắt. Ngoài ra, nó còn được dùng để chữa say nắng phát sốt, kiết lỵ, đau mắt đỏ, mụn nhọt sưng tấy và hỗ trợ điều trị đái tháo đường.
Các bài thuốc từ mướp đắng theo kinh nghiệm dân gian:
- Chữa say nắng phát sốt: Sử dụng 60gr mướp đắng, 30gr cuống lá sen, 30gr đậu ván trắng, sắc lấy nước uống trong ngày. Đối với trường hợp nhẹ, chỉ cần dùng 15gr mướp đắng bỏ ruột, phơi khô và sắc nước uống.
- Chữa đau răng do nắng nóng: Dùng 1 quả mướp đắng rửa sạch, bỏ ruột, giã nhuyễn rồi trộn với 60gr đường kính trắng. Sau 2 giờ, vắt lấy nước cốt uống. Bài thuốc này giúp giảm đau răng hiệu quả do nhiệt.
- Chữa tăng huyết áp: Sắc 60-80gr mướp đắng tươi và 200gr rau cần lấy nước uống trong ngày. Nên sử dụng liên tục trong 7-10 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Chữa đái tháo đường: Có thể nấu cháo mướp đắng bằng cách cho 30-50gr gạo tẻ vào nồi, đun sôi rồi thêm 150gr mướp đắng thái nhỏ vào nấu thành cháo. Ăn 2 lần mỗi ngày khi cháo còn ấm. Hoặc, có thể hãm 30-40gr mướp đắng khô (hoặc 60-80gr mướp đắng tươi) với nước sôi, uống thay trà trong ngày. Một cách khác là dùng mướp đắng phơi hoặc sấy khô, tán thành bột mịn, uống 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 10gr với nước đun sôi.
Lưu ý khi sử dụng mướp đắng
Mướp đắng có tính lạnh, do đó những người có tỳ vị hư hàn (thường xuyên cảm thấy lạnh bụng, ăn uống khó tiêu) nên hạn chế sử dụng. Việc ăn quá nhiều mướp đắng có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, hoặc nôn mửa. Tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng mướp đắng như một phương pháp điều trị bệnh, đặc biệt nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Nguồn tham khảo:
- Thông tin về thành phần dinh dưỡng và công dụng của mướp đắng: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/dinh-duong/muop-dang-cong-dung-va-nhung-luu-y-khi-su-dung/
- Bài viết về mướp đắng và sức khỏe trên báo Thanh Niên: http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=143570&ChannelID=9