Nghiện mua sắm không chỉ là sở thích mà có thể là dấu hiệu của rối loạn tâm thần. Bài viết phân tích nguyên nhân, biểu hiện, và hậu quả của chứng nghiện này, đồng thời đưa ra lời khuyên từ các chuyên gia tâm lý để nhận biết và điều trị kịp thời.
Nghiện Mua Sắm: Coi Chừng Rối Loạn Tâm Thần
1. Mua Sắm Quá Đà - Hậu Quả Khôn Lường
Từ sở thích đến 'cơn nghiện' không kiểm soát: Mua sắm vốn là một phần của cuộc sống, nhưng khi nó vượt quá giới hạn và trở thành một 'cơn nghiện' không thể kiểm soát, thì đó là dấu hiệu của vấn đề. Nhiều người bắt đầu từ việc thích thú với các đợt giảm giá, sau đó dần dà không thể cưỡng lại được sự thôi thúc phải mua sắm. Theo một nghiên cứu trên PubMed, nghiện mua sắm có thể được xem như một dạng rối loạn hành vi, tương tự như nghiện cờ bạc hoặc nghiện internet.
Ảnh hưởng đến kinh tế gia đình và các mối quan hệ: Hậu quả của việc nghiện mua sắm không chỉ dừng lại ở việc 'cháy túi', mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế gia đình và các mối quan hệ cá nhân. Nợ nần chồng chất, mâu thuẫn vợ chồng, thậm chí là ly hôn có thể xảy ra khi một người không kiểm soát được 'cơn nghiện' mua sắm của mình.
2. Câu Chuyện Điển Hình
Chị H, nhân viên văn phòng, cuồng mua sắm đồ đạc đắt tiền khi chưa đủ khả năng: Chị H là một ví dụ điển hình. Với mức lương ổn định, chị bắt đầu mua sắm từ những món đồ giảm giá, sau đó chuyển sang các mặt hàng đắt tiền tại trung tâm thương mại. Thậm chí, khi chưa có đủ tiền xây nhà, chị đã 'vung tay quá trán' mua sắm các thiết bị điện tử đắt đỏ.
Mâu thuẫn gia đình, trầm cảm và ý định tự tử: Hành vi mua sắm 'bất thường' của chị H đã gây ra mâu thuẫn gay gắt trong gia đình. Chồng chị đã cố gắng ngăn cản nhưng không thành công. Tình trạng kinh tế gia đình sa sút, cộng với việc bị chồng đối xử thiếu tế nhị, đã khiến chị rơi vào trạng thái trầm cảm và có ý định tự tử.
Điều trị tâm lý tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương: May mắn thay, chồng chị H đã kịp thời đưa chị đến Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương để điều trị. Sau một thời gian điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý, bệnh tình của chị H đã ổn định trở lại.
3. Biểu Hiện Của Chứng Nghiện Mua Sắm
Không thể cưỡng lại thôi thúc mua sắm: Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của chứng nghiện mua sắm là không thể cưỡng lại được sự thôi thúc phải mua sắm, ngay cả khi không có nhu cầu thực sự.
Mua sắm vô tội vạ, không quan tâm đến giá trị sử dụng: Người nghiện mua sắm thường mua sắm một cách vô tội vạ, không quan tâm đến giá trị sử dụng của món đồ. Họ có thể mua những món đồ giống nhau, hoặc những món đồ không phù hợp với bản thân.
'Nghe thấy tiếng nói' thôi thúc mua đồ: Một số bệnh nhân còn cho biết họ 'nghe thấy tiếng nói' trong đầu thôi thúc họ mua đồ, khiến họ không thể kiểm soát được hành vi của mình.
4. Rối Loạn Tâm Thần - Hậu Quả Nghiêm Trọng
BS Trần Thị Hồng Thu: Nghiện mua sắm có thể là biểu hiện của rối loạn tâm thần phân liệt: Theo BS Trần Thị Hồng Thu, Phó Trưởng Khoa lâm sàng - Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, nghiện mua sắm có thể là một biểu hiện của rối loạn tâm thần phân liệt. Đây là một căn bệnh tâm lý của xã hội tiêu dùng, khi áp lực công việc và cuộc sống gia tăng.
TS Ngô Thanh Hồi: Nghiện mua sắm liên quan đến rối loạn phân liệt cảm xúc, căng thẳng làm tăng cơn nghiện: TS Ngô Thanh Hồi - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương cho biết, những người nghiện mua sắm thường bị rối loạn phân liệt cảm xúc. Căng thẳng càng cao thì 'cơn nghiện' mua sắm càng bị kích thích, tương tự như người nghiện ma túy.
5. Dấu Hiệu Cảnh Báo
'Nhất thiết' phải đi mua sắm mỗi tuần: Nếu bạn cảm thấy 'nhất thiết' phải đi mua sắm mỗi tuần, ngay cả khi không có nhu cầu thực sự, thì đó có thể là một dấu hiệu cảnh báo.
Tích trữ đồ đạc không cần thiết: Việc tích trữ hàng đống đồ đạc không cần thiết ở nhà cũng là một dấu hiệu cho thấy bạn có thể đang mắc chứng nghiện mua sắm.
Cần điều trị tâm lý nếu nghiện mua sắm trầm trọng: Nếu bạn nhận thấy mình có những dấu hiệu trên và cảm thấy việc mua sắm đang ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý. Việc điều trị có thể bao gồm các liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc.
6. Không Chỉ Riêng Phụ Nữ
Đàn ông cũng có thể nghiện mua sắm, thường là hàng cao cấp, đồ cổ, điện tử: Nghiện mua sắm không chỉ là vấn đề của phụ nữ. Đàn ông cũng có thể mắc chứng bệnh này, thường là với các mặt hàng như đồ điện tử, đồ cổ, hoặc xe hơi.
Hậu quả tài chính nghiêm trọng hơn khi đàn ông 'say' mua sắm: Khi đàn ông nghiện mua sắm, hậu quả tài chính có thể nghiêm trọng hơn, do các mặt hàng họ mua thường có giá trị cao hơn. Điều này có thể dẫn đến tình trạng gia đình rơi vào khủng hoảng tài chính.
