Rối Loạn Cương Dương: Hiểu Rõ và Điều Trị
Rối loạn cương là gì?
- Định nghĩa: Rối loạn cương dương (Erectile Dysfunction - ED), thường được gọi là 'liệt dương', 'bất lực' hoặc 'yếu sinh lý', là tình trạng dương vật không đủ cứng hoặc không duy trì được độ cương cứng cần thiết để thực hiện và thỏa mãn hoạt động tình dục. Theo thời gian, thuật ngữ 'rối loạn cương' đã dần thay thế các khái niệm cũ, mang tính chính xác và khoa học hơn.
- Các tên gọi khác: Trước đây, tình trạng này còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như liệt dương, bất lực, yếu sinh lý, hoặc thiểu năng tình dục nam. Tuy nhiên, 'rối loạn cương' là thuật ngữ được sử dụng phổ biến và chính thức trong y khoa hiện đại.
Cơ chế cương dương
Để hiểu rõ về rối loạn cương, trước tiên cần nắm vững cơ chế cương dương bình thường:
- Ham muốn tình dục: Khi có kích thích tình dục, não bộ sẽ gửi tín hiệu đến dương vật, kích thích các động mạch giãn nở, cho phép máu lưu thông đến dương vật nhiều hơn.
- Tăng lượng máu đến: Khi động mạch dương vật giãn nở, lượng máu đổ về các thể hang (corpus cavernosum) tăng lên đáng kể.
- Giảm lượng máu đi: Đồng thời, các tĩnh mạch có nhiệm vụ dẫn máu ra khỏi dương vật sẽ bị ép lại, làm giảm lượng máu thoát ra.
- Cương cứng: Sự kết hợp giữa lượng máu đến nhiều và lượng máu đi giảm khiến cho dương vật phồng to và trở nên cương cứng.
- Rối loạn: Rối loạn cương xảy ra khi có bất kỳ sự gián đoạn nào trong quá trình này, có thể do vấn đề về thần kinh, mạch máu, hormone hoặc tâm lý.
Biểu hiện của rối loạn cương
Rối loạn cương có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau:
- Không đủ độ cứng: Có ham muốn tình dục, nhưng dương vật không đạt được độ cứng cần thiết để thực hiện giao hợp.
- Cương không đúng lúc: Dương vật có thể cương cứng vào những thời điểm không mong muốn, nhưng lại không thể cương cứng khi cần thiết để giao hợp.
- Không duy trì được độ cứng: Dương vật có thể cương cứng, nhưng không duy trì được độ cứng đủ lâu để hoàn thành hoạt động tình dục.
Tần suất
- Rất phổ biến: Rối loạn cương là một vấn đề phổ biến ở nam giới, đặc biệt là khi tuổi tác tăng lên. Tuy nhiên, nó không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa.
- Thống kê:
- Tại Mỹ, theo một nghiên cứu, khoảng 52% nam giới trong độ tuổi từ 40 đến 70 gặp phải tình trạng rối loạn cương ở các mức độ khác nhau.
- Các quốc gia châu Á như Nhật Bản và Malaysia cũng ghi nhận tỷ lệ tương tự.
- Ước tính có khoảng 100 triệu đàn ông châu Á đang phải đối mặt với rối loạn cương.
Nguyên nhân
Rối loạn cương có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố tâm lý và thực thể:
- Tâm lý:
- Stress, lo âu, căng thẳng.
- Trầm cảm.
- Các vấn đề trong mối quan hệ.
- Mặc cảm về hình thể.
- Thực thể (70%):
- Bệnh lý mạch máu:
- Tiểu đường: Gây tổn thương mạch máu và thần kinh.
- Bệnh tim mạch: Xơ vữa động mạch làm giảm lưu lượng máu đến dương vật.
- Huyết áp cao: Gây tổn thương mạch máu.
- Tăng cholesterol máu: Góp phần vào xơ vữa động mạch.
- Tổn thương thần kinh:
- Chấn thương vùng chậu, cột sống.
- Phẫu thuật tuyến tiền liệt hoặc các phẫu thuật vùng chậu khác.
- Bệnh đa xơ cứng.
- Tác dụng phụ của thuốc:
- Thuốc điều trị huyết áp cao (ví dụ: thuốc lợi tiểu thiazide, thuốc chẹn beta).
- Thuốc chống trầm cảm (ví dụ: SSRIs).
- Thuốc kháng histamine.
- Mất cân bằng hormone:
- Suy giảm testosterone.
- Bệnh tuyến giáp.
- Các yếu tố khác:
- Hút thuốc lá: Gây tổn thương mạch máu.
- Lạm dụng rượu bia.
- Sử dụng ma túy.
- Bệnh lý mạch máu:
Tuổi tác và rối loạn cương
- Không phải là hệ quả tất yếu: Rối loạn cương không phải là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh tăng lên theo tuổi tác, nhưng điều này thường liên quan đến các bệnh lý đi kèm và việc sử dụng thuốc điều trị các bệnh này.
- Bệnh lý đi kèm: Người lớn tuổi thường mắc các bệnh như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao, và các bệnh này đều có thể gây ra rối loạn cương.
- Thuốc điều trị: Nhiều loại thuốc mà người lớn tuổi sử dụng để điều trị các bệnh mãn tính cũng có thể gây ra tác dụng phụ là rối loạn cương.
- Khả năng tình dục không giới hạn: Điều quan trọng cần nhớ là khả năng tình dục của nam giới không có giới hạn về tuổi tác. Với lối sống lành mạnh và điều trị phù hợp, nam giới có thể duy trì đời sống tình dục viên mãn ở mọi lứa tuổi.
Ảnh hưởng đến bạn tình
Rối loạn cương không chỉ ảnh hưởng đến người đàn ông mà còn tác động đến người bạn tình của họ:
- Tâm lý và tình cảm: Rối loạn cương có thể gây ra sự thất vọng, buồn bã, và căng thẳng trong mối quan hệ.
- Xấu hổ và né tránh: Nam giới thường cảm thấy xấu hổ, ngại ngùng và né tránh các hoạt động tình dục.
- Khó khăn trong giao tiếp: Cả hai người đều có thể cảm thấy khó khăn khi thảo luận về vấn đề này, dẫn đến sự xa cách và hiểu lầm.
- Giải pháp: Cởi mở, chân thành chia sẻ những khó khăn và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế có thể giúp cải thiện tình hình.
Điều trị
Tin vui là rối loạn cương có thể điều trị được. Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau, và bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp nhất dựa trên nguyên nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của bạn.
- Thay đổi lối sống:
- Bỏ hút thuốc lá.
- Hạn chế rượu bia.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Ăn uống lành mạnh.
- Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì.
- Kiểm soát căng thẳng.
- Tâm lý trị liệu:
- Liệu pháp tâm lý có thể giúp giải quyết các vấn đề tâm lý gây ra rối loạn cương.
- Thuốc uống:
- Các thuốc ức chế PDE5 (ví dụ: sildenafil, tadalafil, vardenafil) giúp tăng cường lưu lượng máu đến dương vật.
- Thiết bị hỗ trợ:
- Thiết bị hút chân không: Tạo áp lực âm để hút máu vào dương vật.
- Thuốc tiêm hoặc đặt niệu đạo:
- Alprostadil: Một loại thuốc có thể được tiêm trực tiếp vào dương vật hoặc đặt vào niệu đạo để gây cương cứng.
- Phẫu thuật:
- Phẫu thuật đặt thể hang nhân tạo: Một giải pháp cuối cùng cho những trường hợp không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Quan trọng: Bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Phòng ngừa
- Lối sống lành mạnh:
- Không hút thuốc lá.
- Hạn chế rượu bia.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Ăn uống điều độ, cân bằng.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Kiểm soát các bệnh mãn tính:
- Điều trị tốt bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao.
- Khám sức khỏe định kỳ:
- Phát hiện và điều trị sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Bằng cách chủ động phòng ngừa và điều trị, bạn có thể giảm nguy cơ mắc rối loạn cương và duy trì đời sống tình dục khỏe mạnh.
Nguồn tham khảo: TS. BS. Từ Thành Trí Dũng - Báo Thanh Niên
