Bài viết cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn từ sữa đậu nành bán rong, từ quy trình sản xuất mất vệ sinh đến các con số đáng báo động về vi khuẩn gây bệnh. Lời khuyên từ các chuyên gia y tế về việc lựa chọn sản phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng để bảo vệ sức khỏe.
Sữa đậu nành bán rong: Tiện, rẻ nhưng tiềm ẩn nguy cơ
Thực trạng sữa đậu nành bán rong
Sự phổ biến: Sữa đậu nành bán rong được ưa chuộng vì tính tiện lợi, giá rẻ và thói quen tiêu dùng lâu đời của người dân. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, đằng sau sự tiện lợi đó là những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng.
Địa điểm: Các khu chợ, cổng trường học thường là nơi tập trung nhiều xe bán sữa đậu nành dạo. Người mua dễ dàng tìm thấy thức uống này ở những địa điểm quen thuộc hàng ngày.
Khảo sát: Theo khảo sát từ Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM, phần lớn các địa điểm bán sữa đậu nành đường phố không đảm bảo vệ sinh, thường nằm gần cống rãnh, nhà vệ sinh, làm tăng nguy cơ ô nhiễm.
Quy trình sản xuất mất vệ sinh
Địa điểm sản xuất: Các lò sữa đậu nành thường có quy mô nhỏ hẹp, tận dụng vỉa hè làm nơi sản xuất. Điều này gây khó khăn trong việc kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm.
Nguyên liệu: Việc sử dụng vỏ chai tái chế không được vệ sinh kỹ càng là một vấn đề đáng lo ngại. Các chai nhựa cũ, không rõ nguồn gốc có thể chứa các chất độc hại, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Quy trình: Quy trình sản xuất sữa đậu nành tại các cơ sở này thường rất thô sơ, không đảm bảo vệ sinh. Sữa có thể bị đổ trực tiếp xuống nền đất, sử dụng thùng sơn cũ để đựng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm khuẩn.
Nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm
Kiểm soát: Các lò sữa nhỏ lẻ, hoạt động không có giấy phép thường không được kiểm soát chặt chẽ về quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm. Điều này dẫn đến nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm rất cao.
Giá cả: Giá bán lẻ sữa đậu nành đường phố dao động từ 15.000 - 22.000 đồng/lít, cao hơn nhiều so với chi phí nguyên liệu thực tế. Điều này cho thấy, người tiêu dùng đang phải trả một mức giá không tương xứng với chất lượng sản phẩm.
Thừa nhận từ Sở Y Tế: Phòng Quản lý An toàn Vệ sinh Thực phẩm - Sở Y tế TPHCM thừa nhận, việc quản lý người bán rong thực phẩm gặp nhiều khó khăn. Mặc dù có quy định về khám sức khỏe định kỳ và tập huấn kiến thức an toàn vệ sinh thực phẩm, nhưng thực tế việc thực hiện còn hạn chế.
Các con số đáng báo động
Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM: 90% mẫu sữa đậu nành không nhãn hiệu được khảo sát chứa vi khuẩn gây hại. Điều này cho thấy mức độ ô nhiễm nghiêm trọng của sản phẩm này.
Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội: 70% sữa đậu nành đang tiêu thụ tại Hà Nội có xuất xứ từ các cơ sở tư nhân không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Tiến sĩ Bùi Mạnh Hà: Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra nếu sữa đậu nành được nấu từ các loại đậu bị nấm mốc. Độc tố Aflatoxin sinh ra trong đậu ẩm mốc rất độc và có thể gây ra ung thư gan [Theo nghiên cứu của Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia].
Trung tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm TPHCM: Kết quả kiểm tra cho thấy, các mẫu sữa đậu nành đường phố chứa vi sinh vật gây tiêu chảy vượt mức cho phép hàng trăm, thậm chí hàng ngàn lần. Cụ thể, vi sinh Bacillus cereus vượt 900 lần, Coliform vượt 30.000 lần, E. Coli vượt 250 lần, tổng số nấm men mốc vượt 7 lần và tổng vi sinh vật hiếm khí vượt 6.800 lần.
Lời khuyên
Tiến sĩ Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm - Bộ Y tế: Người tiêu dùng nên lựa chọn sữa đậu nành được sản xuất theo quy trình công nghệ đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh, có nhãn mác đầy đủ, nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng. Đặc biệt, cần lưu ý đến thời hạn sử dụng. Sữa đậu nành đóng túi nylon chỉ nên dùng trong ngày, chỉ dùng nếu còn màu trắng đục và thơm mùi đậu tương, nếu có mùi chua và xuất hiện váng thì phải bỏ.
Thạc sỹ, bác sĩ Trang Thị Ánh Tuyết, Đại học Y khoa TPHCM: Nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm thực phẩm đã qua các xét nghiệm vi sinh, được sản xuất tại các cơ sở uy tín, có giấy phép kinh doanh. Chỉ có các sản phẩm sữa đậu nành sản xuất công nghiệp trong quy trình hiện đại khép kín, sàn và tường nhà sản xuất đều được khử khuẩn thường xuyên, công nhân lao động biết giữ vệ sinh an toàn thực phẩm thì mới nên cho lưu hành trên thị trường để đảm bảo sức khỏe của người dân.
