Ăn trái cây: Lợi ích và những cạm bẫy không ngờ
1. Lợi ích của trái cây
- Trái cây từ lâu đã được xem là một phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chúng không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng, mà còn hỗ trợ quá trình chống lão hóa, giúp bạn trẻ lâu hơn. Theo Bộ Y tế, một chế độ ăn giàu trái cây và rau quả giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và một số bệnh ung thư.
2. Những sai lầm thường gặp khi ăn trái cây
- Mặc dù trái cây rất tốt, nhưng ăn không đúng cách có thể gây ra những tác dụng ngược lại. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến:
Tăng cân:
- Nhiều người nghĩ rằng ăn trái cây giúp giảm cân, nhưng thực tế, một số loại trái cây chứa nhiều đường. Tiêu thụ quá nhiều trái cây ngọt như xoài, mít, vải có thể dẫn đến tăng cân.
- TS. Nguyễn Thị Minh Kiều, Hội Dinh dưỡng TP.HCM, giải thích rằng giảm cân chỉ hiệu quả khi bạn thay thế một phần cơm và thức ăn bằng các loại trái cây ít ngọt và rau luộc. Chẳng hạn, bạn có thể ăn bưởi hoặc táo thay vì một bát cơm.
Thời điểm ăn trái cây:
- Thời điểm ăn trái cây cũng rất quan trọng. Theo TS. Nguyễn Thị Minh Kiều, nếu bạn muốn giảm cân, nên dùng nước ép trái cây trong bữa ăn và giảm bớt lượng thức ăn khác. Ngược lại, nếu muốn tăng cân, hãy uống nước ép vào các bữa phụ.
- Nhiều người có thói quen ăn trái cây tráng miệng sau bữa ăn, nhưng một số loại trái cây như đu đủ, thơm (dứa), bưởi chứa các enzyme giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn. Vì vậy, ăn chúng trước bữa ăn sẽ có lợi hơn.
- Nếu ăn trái cây tráng miệng, chỉ nên ăn một lượng nhỏ để tránh bị chướng bụng.
Cách chế biến và bảo quản:
- Nên ăn trái cây tươi sau khi gọt vỏ và cắt miếng. Khi làm nước ép, hãy dùng ngay để tránh mất các vitamin tan trong nước như vitamin C và vitamin E. Các vitamin A, C, E rất tốt cho cơ thể, nhưng ăn quá nhiều trái cây có màu vàng (như đu đủ, xoài) trong thời gian dài có thể gây vàng da.
- TS. Trần Thị Minh Hạnh, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, khuyên rằng nên ăn trái cây theo mùa và đa dạng các loại để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng.
3. Những trường hợp cần thận trọng khi ăn trái cây
- Đối với một số bệnh lý, việc ăn trái cây cần được điều chỉnh để tránh gây hại cho sức khỏe:
Bệnh lý tiêu hóa:
- TS. Phạm Văn Bùi, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM, khuyến cáo những người mắc chứng viêm loét dạ dày, tá tràng hoặc viêm tuyến tụy không nên ăn hoặc uống các loại nước trái cây chua như bưởi, chanh, cam, dâu vì chúng có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Axit trong các loại quả này có thể kích thích niêm mạc dạ dày, gây đau và khó chịu.
Suy thận mạn:
- Người bị suy thận mạn giai đoạn cuối, có lượng nước tiểu dưới 1 lít mỗi ngày và đang lọc máu định kỳ cần thận trọng khi ăn trái cây chứa nhiều kali như chuối, cam, bưởi, chanh. Kali là một khoáng chất quan trọng, nhưng khi thận không hoạt động hiệu quả, kali có thể tích tụ trong máu, gây ra các vấn đề về tim mạch.
Tiểu đường:
- Người mắc bệnh tiểu đường nên tránh các loại trái cây ngọt như nhãn, mãng cầu, sầu riêng. Các loại trái cây này có thể làm tăng đường huyết đột ngột, gây khó khăn trong việc kiểm soát bệnh.
Mụn nhọt:
- Các loại trái cây ngọt và có năng lượng cao cũng có thể gây mụn nhọt do chúng cung cấp nhiều năng lượng, gây ra sự mất cân bằng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể.
4. Dị ứng và các vấn đề về da khi dùng trái cây
- Một số người sử dụng trái cây như dưa leo, nho, dâu, dưa hấu, thanh long làm mặt nạ dưỡng da. Tuy nhiên, không ít người đã bị dị ứng, sưng tấy hoặc khô da sau khi đắp chúng.
Nguyên nhân:
- BS. Võ Thị Bạch Sương, ĐH Y Dược TP.HCM, cho biết nguyên nhân gây dị ứng da có thể là do chất bảo quản, thuốc trừ sâu có trong vỏ trái cây. Ngoài ra, trái cây chua chứa một số acid có thể gây rát và đỏ da.
Cách phòng tránh:
- Để hạn chế dị ứng, đỏ, rát và sưng tấy da, bạn nên rửa trái cây thật kỹ bằng nước rửa rau quả hoặc gọt sạch vỏ, loại bỏ hết nhựa trước khi làm mặt nạ. Những người thường bị ngứa da không nên dùng dưa leo hoặc bơ làm mặt nạ.
Lưu ý khi đắp mặt nạ trái cây:
- BS. Sương lưu ý rằng chỉ nên đắp mặt nạ trái cây mỗi tuần một lần, trong khoảng 5 phút, sau đó rửa lại bằng nước sạch. Những người có làn da nhạy cảm không nên dùng trái cây làm mặt nạ.
Nguồn tham khảo:
- Thông tin từ Bộ Y Tế về chế độ ăn uống lành mạnh.
- Tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu tại TP.HCM.
- Kinh nghiệm từ các bác sĩ da liễu về dị ứng da.
