Đại Cương
Lạc Mạch là một khái niệm cơ bản trong y học cổ truyền. Theo tài liệu y học cổ, 'Lạc Mạch' là các nhánh nổi trên bề mặt da mà dân gian thường gọi là 'gân xanh'. Đây thực chất là các mạch chứa huyết và là phần nổi lên của hệ thống kinh lạc trong cơ thể.
Cơ Cấu Của Lạc Mạch
Trong y học cổ truyền, người ta xác nhận tồn tại 15 Lạc Mạch, gồm 12 Lạc của 12 Kinh chính, 1 Đại Lạc của Tỳ và 2 Lạc của Kỳ Kinh Bát Mạch. Những tài liệu quan trọng như Nan Kinh đã chi tiết cấu trúc và vai trò của các Lạc Mạch này trong cơ thể.
Phân Loại Lạc Mạch
- Lạc Dọc: Là nhánh tách ra từ Kinh chính, chạy song song nhưng không đi sâu vào cơ thể. Đây là hệ thống giúp duy trì sự cân bằng kinh khí trong các tạng phủ.
- Lạc Ngang: Còn gọi là Biệt Lạc, là nhánh rẽ ngắn có nhiệm vụ nối liền các kinh khí giữa các Lạc và Nguyên huyệt trong các đường kinh có liên hệ biểu lý.
Vận Hành Của Lạc Mạch
Lạc Ngang chủ yếu xuất hiện ở các điểm như khửu tay, bàn tay và bàn chân, trong khi Lạc Dọc đi từ Kinh chính đến các tạng phủ và vùng đầu mặt. Tôn Lạc thường nổi thành các mạch máu nhỏ dưới da.
Tác Dụng Của Lạc Mạch
- Lạc Ngang: Duy trì sự liên kết kinh khí giữa hai kinh có mối quan hệ Biểu Lý.
- Lạc Dọc: Vận chuyển kinh khí đến các tạng phủ và vùng đầu mặt.
- Tôn Lạc: Giúp dễ dàng trong chẩn đoán thông qua các mạch máu nhỏ.
Điều Trị Lạc Mạch
- Lạc Ngang: Xử lý thực chứng bằng cách tả Lạc huyệt kinh chính và bổ Nguyên huyệt. Trong hư chứng, bổ Nguyên huyệt kinh chính và tả Lạc huyệt của kinh có quan hệ Biểu Lý.
- Lạc Dọc: Thực hiện tả Lạc hoặc Nguyên huyệt theo tình trạng thực hay hư chứng.
- Tôn Lạc, Huyết Lạc, Phù Lạc: Chủ yếu châm xuất huyết theo khuyến nghị trong kinh 'Kinh Mạch'.
Bảng Tổng Kết 15 Lạc Mạch
Danh sách liệt kê các Lạc Mạch và chứng bệnh liên quan đến chúng; ví dụ, Lạc của Thái âm Phế liên quan đến nóng mỏm trâm quay và gan tay, trong khi chứng hư tạo ra hiện tượng hắt hơi và đái dầm.
Biểu Đồ Nguyên Tắc Trị Liệu
Những nguyên tắc và phương pháp trị liệu cho các loại kinh biến, kinh cân và Lạc Mạch khác nhau cần tuân theo chuẩn mực châm cứu cụ thể đối với từng chứng bệnh liên quan.
