Đau bụng kinh: Khi nào là bệnh lý phụ khoa cần quan tâm?
Đau bụng kinh là gì?
Đau bụng kinh là tình trạng đau bụng xảy ra trước, trong hoặc sau kỳ kinh nguyệt. Mặc dù nhiều phụ nữ trải qua cảm giác khó chịu nhẹ trong kỳ kinh, đau bụng kinh thực sự có thể gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Trong một số trường hợp, đau bụng kinh được xem là một bệnh phụ khoa cần được thăm khám và điều trị.
Phân loại đau bụng kinh:
- Đau bụng kinh nguyên phát: Thường bắt đầu trong vòng vài năm sau khi bắt đầu có kinh nguyệt và không liên quan đến bất kỳ bệnh lý nào khác. Cơn đau thường giảm dần theo tuổi tác hoặc sau khi sinh con.
- Đau bụng kinh thứ phát: Do một bệnh lý tiềm ẩn gây ra, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm vùng chậu hoặc hẹp cổ tử cung.
Nguyên nhân gây đau bụng kinh
Có nhiều nguyên nhân gây đau bụng kinh, và biểu hiện của chúng có thể khác nhau ở mỗi người. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Các bệnh lý thực thể:
- U xơ tử cung dưới niêm mạc: U xơ tử cung là những khối u lành tính phát triển trong tử cung. U xơ nằm dưới niêm mạc tử cung có thể gây đau bụng kinh dữ dội.
- Dị dạng cơ quan sinh dục: Các dị dạng bẩm sinh như hẹp cổ tử cung có thể cản trở dòng chảy kinh nguyệt, gây đau bụng.
- Vật lạ trong tử cung: Vòng tránh thai (Dụng cụ tử cung) có thể gây kích ứng tử cung và dẫn đến đau bụng kinh ở một số phụ nữ.
- Nguyên nhân cơ bản:
- Sự co thắt quá mức của tử cung: Trong kỳ kinh nguyệt, tử cung co bóp để đẩy lớp niêm mạc bong tróc ra ngoài. Ở những người bị đau bụng kinh, sự co thắt này có thể quá mạnh và kéo dài, gây ra những cơn đau quặn thắt.
- Tử cung co thắt không bình thường: Sự co thắt không đều có thể làm giảm lưu lượng máu đến cơ tử cung, gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ và đau đớn.
- Hàm lượng prostaglandin (PG) tăng cao: Prostaglandin là những chất giống như hormone có vai trò trong việc gây viêm và co thắt cơ. Hàm lượng prostaglandin tăng cao trong kỳ kinh nguyệt có thể làm tăng cường độ co thắt tử cung và gây đau bụng.
Vai trò của Prostaglandin (PG) trong đau bụng kinh
Prostaglandin (PG) đóng vai trò quan trọng trong cơ chế gây đau bụng kinh.
- Hàm lượng PG cao hơn ở người đau bụng kinh: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ prostaglandin trong máu và nội mạc tử cung của những người bị đau bụng kinh thường cao hơn so với những người không bị đau bụng kinh.
- Tỷ lệ PGF2a/PGE2 không tương đồng: Sự mất cân bằng giữa các loại prostaglandin khác nhau (ví dụ: PGF2a và PGE2) có thể dẫn đến co thắt cơ tử cung bất thường và gây đau đớn.
- Liên quan đến lạc nội mạc tử cung: Ở những người bị lạc nội mạc tử cung (tình trạng các tế bào niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung), hàm lượng PGF2a trong huyết thanh và dịch khoang bụng thường cao hơn, góp phần vào tình trạng đau bụng kinh dữ dội.
