{mosimage}Thuật ngữ “dậy thì” (pubertal) xuất phát từ một từ la tinh có nghĩa là "ẩn dưới lớp lông vũ". Chim non chưa bay ra khỏi tổ nhưng lông vũ của nó đã đủ. Chim non vẫn nghĩ rằng lông của nó mềm mại và óng ánh hơn lông của mẹ, rằng đôi cánh của nó sẽ đưa nó bay cao hơn mẹ, xa hơn mẹ. Con chim non còn quá ít kinh nghiệm. Con người cũng vậy, người lớn càng nghiêm khắc với bản thân mình bao nhiêu thì các cô các cậu càng dễ dãi với chính mình bấy nhiêu.
Chúng ta không ngạc nhiên khi nhiều ông bố, bà mẹ từng trải, lịch duyệt vẫn vấp phải những sai lầm trong giáo dục con cái. Bởi vì những kinh nghiệm sống mới, mạnh mẽ hơn ở tuổi trung niên thường hay phủ lấp những kinh nghiệm xa xưa. Họ quên mất rằng, có một thời họ cũng đã cố thoát khỏi “gông cùm” uy vũ lẫn tình thương của cha mẹ. Hôm nay, đến lượt họ lại trở thành cha mẹ, rồi chợt nhận ra rằng mình đang chịu đựng một sự lạnh lẽo trong quan hệ tình cảm giữa mình và con mình.
Một số ông bố, bà mẹ cố giữ đứa con mình ở tuổi ấu thơ, trong khi nó đã giã từ lứa tuổi này từ lâu rồi. Họ ngăn chặn, không cho con giao du với những đứa trẻ cùng lứa tuổi. Sự ngăn cấm đó dẫn tới hậu quả tức thì: Các cô, các cậu dùng nhiều thủ đoạn đối phó, kể cả lừa gạt để cha mẹ chấp nhận ý muốn của mình, hoặc để thực hiện được ý đồ của mình. Đến lượt mình, cha mẹ lại phải tìm nhiều thủ thuật khác nhau để biết con mình đang mưu tính chuyện gì. Hậu quả là cả hai phía chả bao giờ thực sự tin nhau và hiểu nhau. Cũng may mà chuyện đó diễn ra không lâu. Sau một vài năm, hai phía lại gần nhau khi đã cùng xử sự khác đi. Tuy nhiên, ngay trong những chuyến bay đầu tiên ra khỏi tổ ấm của lòng mẹ, con chim non của chúng ta đã bị thương một cách vô ích.
Trong giai đoạn cuối của tuổi dậy thì, nhu cầu quan hệ tình cảm với người khác giới khá mạnh mẽ. Lúc này, sự cấm đoán, dìu dắt của cha mẹ là cần thiết. Chúng tôi không cho rằng cần phải tạo ra một khoảng trống tự do cho các cô, các cậu tiến hành tập luyện tình dục. Điều quan trọng là cha mẹ phải giám sát và chỉ đạo một cách thông minh, nghiêm túc mà vẫn tôn trọng sự phát triển tự nhiên của tâm sinh lý dậy thì.
Thực ra, mục đích duy nhất của giáo dục tình dục là chuẩn bị cho con cái một tâm lý phù hợp nhất trong cuộc sống yêu đương, để con có được đời sống tình dục thực sự hạnh phúc trong quan hệ vợ chồng sau này. Cha mẹ có một nhiệm vụ rất nặng nề là dạy cho con mình biết yêu. Để biết yêu, các cô các cậu rất cần một chuẩn mực tình yêu được hình dung, xây dựng dần từ tình yêu của cha mẹ với con cái. Một đứa con trai nếu không biết tới tình mẫu tử trong thời thơ ấu thì lúc lớn lên thường có cảm giác bất lực và vô nghĩa trước cuộc sống, thậm chí cũng chẳng quyến luyến gì con cái của mình. Tuổi ấu thơ đã không được yêu thương thì khi lớn lên cũng chẳng biết yêu thương người khác.
Cuối giai đoạn dậy thì, các cô các cậu thường có những kinh nghiệm luyến ái đầu tiên của mình. Họ đã có thể có mối tình đầu. Sức mạnh và độ bền của những mối tình tuổi 14,15 đều không đáng là bao. Nhưng những thể nghiệm tình cảm đầu tiên này có ý nghĩa rất lớn đối với sự xuất hiện một tình yêu thực thụ trong tương lai. Cha mẹ cần quan tâm tới điều đó.
Cha mẹ cũng không nên quá lo khi thấy con mình mặt dày trứng cá hoặc thấy chúng thờ ơ, sợ sệt trước bạn khác giới. Sự thẹn thùng, sợ sệt trước người khác giới có thể kéo dài khá lâu sau khi da dẻ các cậu con trai nhẵn nhụi trở lại và khi sự phát triển tình dục của cậu đuổi kịp các bạn cùng lứa tuổi.
Ở nhiều dân tộc, các bậc tổ tiên rất thông minh khi đưa vào giai đoạn dậy thì này hoạt động khiêu vũ. Sàn nhảy không phải là nơi dạy cho các cô các cậu tập nhảy, dù ở đó có thầy dạy và người điều khiển. Nó chỉ là nơi cho các chàng trai, cô gái tuổi dậy thì có được sự tiếp xúc xã hội tối thiểu. Qua sự tiếp xúc xã hội, họ sẽ giành được những kinh nghiệm nếm trải đầu tiên. Các cô các cậu sẽ nhóm lên được trong mình một khát vọng đặc biệt như sự thèm khát va chạm thân thể. Khi khiêu vũ, các cô các cậu cầm tay nhau, thỉnh thoảng được ôm nhẹ vào nhau, tất cả đều không vượt quá những quy ước được xã hội chấp nhận. Sự tiếp xúc qua lại của hai giới tính trong khiêu vũ làm dịu đi “cơn đói”, tạo nên cảm giác dễ chịu, đặc biệt là với các cặp đang yêu nhau. Những cô cậu có tính cả thẹn sẽ tập chiến thắng sự xấu hổ và sợ sệt trước những người khác giới. Đó là mục đích chính của khiêu vũ tuổi dậy thì.