Mộng Tinh, Di Tinh: Góc Nhìn Y Học Cổ Truyền và Hiện Đại
Quan Niệm Y Học Cổ Truyền
Tinh là gì?
Theo từ điển tiếng Việt, 'tinh' có nhiều nghĩa, nhưng trong ngữ cảnh này, 'tinh' chỉ chất lỏng đặc, nhớt, được tiết ra từ cơ quan sinh dục của nam giới khi giao hợp. Trong y học cổ truyền, 'tinh' được xem là một trong ba yếu tố căn bản và quý giá của cơ thể, bên cạnh 'khí' và 'thần'. Các bậc tiền bối quan niệm rằng, nếu một người có thể giữ được 'thần' minh mẫn, 'khí' sung mãn và 'tinh' đầy đủ, thì cơ thể sẽ khỏe mạnh và ít bị bệnh tật.
Tuệ Tĩnh và quan điểm về Di Tinh
Tuệ Tĩnh Thiền Sư (1332-1369) là một nhà sư, đồng thời là một thầy thuốc nổi tiếng của Việt Nam. Ông đã có nhiều đóng góp cho nền y học nước nhà thông qua các tác phẩm như 'Dược tính chỉ nam', 'Thập tam phương' và đặc biệt là 'Nam Dược Thần Hiệu'.
Trong 'Nam Dược Thần Hiệu', Tuệ Tĩnh định nghĩa về di tinh như sau: 'Di tinh là tinh khí trong ngọc hành tự chảy ra, phát bệnh chia ra làm hai loại hư thực khác nhau…'. Ông cho rằng, đối với những người trai tráng khỏe mạnh, việc di tinh xảy ra khi 'ở nễ (rảnh rỗi một mình) vì mơ tưởng dục tình, hoặc nằm mộng thấy gái mà xuất tinh' là do 'tinh khí tràn đầy mà tiết ra', và trong trường hợp này, 'không cần phải dùng thuốc, được thỏa mãn tình dục là hết bệnh…'.
Hải Thượng Lãn Ông và quan điểm về Mộng Tinh
Hải Thượng Lãn Ông (1720-1791), một danh y khác của Việt Nam, cũng có những quan điểm sâu sắc về vấn đề này. Ông viết: 'Lòng dục động thì hỏa bốc lên, hỏa bốc lên thì tinh thần mỏi mệt, tinh thần mỏi mệt thì Tinh Hoạt mà hóa thành Di, Mộng tinh…'. Theo ông, sự kích động của dục vọng có thể dẫn đến hao tổn tinh thần và gây ra các hiện tượng như di tinh, mộng tinh.
Cơ Chế Xuất Tinh
Xuất tinh là một quá trình phức tạp, chịu sự điều khiển của hệ thần kinh giao cảm, và có thể xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau, cả khi tỉnh táo lẫn khi ngủ.
Quá trình xuất tinh gồm hai giai đoạn chính:
Giải thoát tinh dịch: Giai đoạn này bắt đầu bằng sự co thắt của các ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt và túi tinh. Các kích thích tình dục ngày càng gia tăng sẽ thúc đẩy quá trình này. Tinh trùng được tích trữ trong mào tinh sẽ di chuyển theo ống dẫn tinh đi lên. Đồng thời, tinh dịch được tiết ra từ ống dẫn tinh, bóng tinh, túi tinh và tuyến tiền liệt ngày càng nhiều, làm tăng áp suất trong niệu đạo ở khu vực tuyến tiền liệt. Khi áp suất này vượt quá một ngưỡng nhất định, cơ vòng niệu đạo sẽ mở ra.
Giai đoạn xuất tinh: Khi cơ vòng niệu đạo mở ra, các cơ ở đáy chậu (như cơ hành hang, cơ ngồi hang), các cơ nền trong tuyến tiền liệt, và các cơ trong thành túi tinh, ống tinh đồng loạt co bóp mạnh mẽ. Sự co bóp này tạo ra một lực đẩy cực mạnh, làm cho toàn bộ tinh dịch được bắn ra ngoài thành nhiều đợt. Mỗi đợt xuất tinh cách nhau khoảng một giây, và có thể có từ 3 đến 10 đợt như vậy trong một lần xuất tinh. Vận tốc xuất tinh cũng khá lớn, có thể bắn xa tới một mét, tùy thuộc vào sức co bóp của các cơ liên quan.
Mộng Tinh, Di Tinh: Bệnh hay Không?
Quan điểm của Y học phương Tây
Y học phương Tây định nghĩa mộng tinh là hiện tượng xuất tinh xảy ra trong khi ngủ. Tình trạng này thường gặp ở nam giới tuổi dậy thì. Các tài liệu y học phương Tây không đề cập đến khái niệm 'hoạt tinh' (xuất tinh liên tục). Thuật ngữ 'spermatorrhée' trong tiếng Pháp cũng chỉ di tinh, mộng tinh.
Tần suất và ảnh hưởng đến sức khỏe
Nếu mộng tinh, di tinh chỉ xảy ra vài ba lần một tháng, thì thường không gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra liên tục hàng ngày trong một tuần đến mười ngày, thì cần phải xem xét điều trị.
Nguyên Lý Điều Trị Theo Tuệ Tĩnh
Nguyên tắc điều trị
Tuệ Tĩnh cho rằng, nguyên nhân của di tinh, mộng tinh là do 'nguyên khí hư kém, tâm không tàng thần, thân không tàng tinh'. Do đó, nguyên tắc điều trị chủ yếu là 'bổ dưỡng tâm, thận'.
Phương pháp điều trị
Tuệ Tĩnh nhấn mạnh rằng, trước hết cần phải 'điều hoà Tỳ Vị làm cho Tâm, Thận được củng cố, Tỳ Vị được bồi bổ thì tự khắc khỏi'. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh để hỗ trợ sức khỏe tổng thể và cải thiện tình trạng di tinh, mộng tinh.
Quan điểm của Hải Thượng Lãn Ông
Hải Thượng Lãn Ông trong 'Vệ Sinh Yếu Quyết' cũng đề cập đến phép 'Phong Bế' để phòng ngừa di mộng tinh. Ông cho rằng, 'Lòng dục động thì hỏa bốc lên, hỏa bốc lên thì tinh thần mỏi mệt, tinh thần mỏi mệt thì Tinh Hoạt mà hóa thành Di, Mộng tinh'. Vì vậy, ông khuyên rằng trước khi đi ngủ, cần phải giữ tâm thanh tịnh, tránh suy nghĩ về những điều dục vọng để an thần.
Phòng Ngừa và Điều Trị
Nguyên nhân gây mộng tinh, di tinh
Mộng tinh, di tinh có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm các yếu tố tâm lý như căng thẳng (stress), suy nhược thần kinh, hoặc bị ức chế.
Các biện pháp phòng ngừa và điều trị
Để phòng ngừa và điều trị mộng tinh, di tinh, có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Giải trí lành mạnh: Tham gia vào các hoạt động giải trí lành mạnh, chơi thể thao, tham gia vào các hội đoàn, làm công tác xã hội, từ thiện.
- Tránh kích thích tình dục: Tránh xem những sách báo, tạp chí, phim ảnh có nội dung kích thích tình dục. Quần áo nên mặc rộng rãi, thoáng mát, tránh cọ xát vào dương vật.
- Tránh chất kích thích: Tránh sử dụng các chất kích thích như bia, thuốc lá.
- Tránh tụ tập nói chuyện không lành mạnh: Tránh tụ tập và nói chuyện về những chủ đề không lành mạnh.
Mộng Tinh ở Tuổi Dậy Thì
Mộng tinh là dấu hiệu sinh lý bình thường
Mộng tinh là một hiện tượng sinh lý bình thường ở tuổi dậy thì, là dấu hiệu cho thấy cơ thể đã trưởng thành về mặt sinh dục. Nó tương tự như hiện tượng kinh nguyệt ở nữ giới.
Mối liên hệ với thủ dâm
Ở tuổi dậy thì, mộng tinh có thể đi kèm với hiện tượng thủ dâm. Trong một số trường hợp, thủ dâm có thể là hậu quả của mộng tinh.
Sự khác biệt trong quan điểm
- Y học hiện đại: Mộng tinh được xem là một hiện tượng sinh lý bình thường, không phải là bệnh.
- Hải Thượng Lãn Ông: Mộng tinh được xem là bệnh khi xảy ra ở những người có nguyên khí hư kém, tâm trí không thanh tịnh, và thường xuyên tơ tưởng đến những chuyện dâm dục.
