Báo động tình trạng thừa cân, béo phì ở học sinh Đà Nẵng
Nguyên nhân chính
Tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em và học sinh tại Đà Nẵng đang gia tăng đáng báo động. Nguyên nhân chủ yếu đến từ:
- Chế độ ăn không phù hợp: Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ chiên rán và thiếu rau xanh, trái cây là một trong những nguyên nhân hàng đầu.
- Nghiện đồ ăn nhanh: Các loại đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên, pizza, hamburger… chứa nhiều calo, chất béo bão hòa và đường, nhưng lại nghèo dinh dưỡng, dẫn đến tăng cân nhanh chóng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thừa cân và béo phì là tình trạng tích tụ mỡ quá mức, có thể gây hại cho sức khỏe. Nguyên nhân gốc rễ của thừa cân và béo phì là sự mất cân bằng năng lượng giữa lượng calo tiêu thụ và lượng calo được sử dụng.
Thực trạng đáng lo ngại
Thực tế cho thấy, tình trạng thừa cân béo phì đang diễn ra phổ biến ở nhiều trường học trên địa bàn Đà Nẵng:
- Trường hợp cụ thể:
- Một học sinh THCS tại Đà Nẵng thường xuyên ăn vặt nước ngọt và thịt nướng trước cổng trường sau giờ học. Mặc dù còn nhỏ tuổi, em đã có cân nặng vượt mức.
- Tại trường Tiểu học Trần Cao Vân, nhiều học sinh tranh thủ mua kẹo và nước ngọt tại căng tin trong lúc chờ phụ huynh đón.
- Số liệu thống kê:
- Thầy Phan Chánh, Hiệu trưởng trường Tiểu học Trần Cao Vân cho biết, tỷ lệ học sinh béo phì của trường đã tăng gấp 2-3 lần so với những năm trước.
- Một cuộc khảo sát trên 4.500 học sinh tiểu học do Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe Sinh sản TP Đà Nẵng triển khai cho thấy:
- 4,9% học sinh bị béo phì và thừa cân.
- 8,7% học sinh có nguy cơ thừa cân.
- Tỷ lệ béo phì ở khu vực nội thành cao gấp 8 lần so với ngoại thành.
- Bé trai có tỷ lệ béo phì cao hơn bé gái 3 lần.
- Thống kê tại khoa Nhi - Bệnh viện Đà Nẵng cho thấy, ước tính có khoảng 10% trẻ em bị béo phì và 50% số trẻ đến khám bị thừa cân.
- Đến nay, khoảng 10% phụ huynh đến tư vấn dinh dưỡng cho trẻ em bày tỏ lo ngại về tình trạng béo phì của con em mình.
Hậu quả và hiểm họa
Thừa cân, béo phì không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe và tâm lý của trẻ:
- Ảnh hưởng sức khỏe:
- Nguy cơ mắc các bệnh mãn tính: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như đái tháo đường type 2, bệnh tim mạch (cao huyết áp, xơ vữa động mạch), gan nhiễm mỡ không do rượu, rối loạn lipid máu, hội chứng ngưng thở khi ngủ và một số loại ung thư. (Nguồn: Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia)
- Các vấn đề về xương khớp: Thừa cân gây áp lực lớn lên hệ xương khớp, dẫn đến đau lưng, đau khớp gối, thoái hóa khớp, viêm lồi cầu xương đùi, cong xương chày.
- Ảnh hưởng tâm lý và xã hội:
- Rối loạn tâm lý: Trẻ béo phì thường tự ti, mặc cảm về ngoại hình, dễ bị bạn bè trêu chọc, cô lập, dẫn đến lo âu, trầm cảm.
- Thụ động, ít vận động: Trẻ béo phì thường lười vận động, thích ngồi một chỗ xem tivi, chơi điện tử, điều này càng làm tăng nguy cơ béo phì và các bệnh liên quan.
Theo ThS. Bác sĩ Ngô Văn Quang, Phó Giám đốc Trung tâm Chăm sóc Sức khoẻ Sinh sản TP Đà Nẵng, trẻ béo phì thường thụ động, ít chơi đùa chạy nhảy, mà hay ngồi một chỗ chơi game hoặc xem tivi.
Giải pháp
Để kiểm soát và giảm thiểu tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng:
- Kiểm soát chế độ ăn:
- Giáo dục dinh dưỡng: Cần cung cấp cho học sinh kiến thức về dinh dưỡng, giúp các em nhận biết và lựa chọn thực phẩm lành mạnh.
- Thay đổi thói quen ăn uống: Thay vì cấm trẻ ăn, hãy từng bước thay đổi chế độ ăn uống của trẻ. Ưu tiên các loại thực phẩm tươi, nguyên chất, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ngọt, đồ chiên rán: Các loại thực phẩm này chứa nhiều calo rỗng, không có giá trị dinh dưỡng.
- Tăng cường vận động: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất, thể thao, vui chơi ngoài trời.
- Nâng cao nhận thức:
- Phụ huynh cần trang bị kiến thức: Nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ về sự phát triển bình thường của trẻ, hoặc có thói quen nuông chiều con quá mức. Cần tìm hiểu thông tin chính xác từ các chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ.
- Sử dụng sữa dinh dưỡng đúng cách: Không nên tự ý cho trẻ dùng các loại sữa dinh dưỡng mà không có chỉ định của bác sĩ.
- Quản lý môi trường:
- Kiểm soát các quán ăn xung quanh trường học: Cần có biện pháp quản lý chặt chẽ các quán ăn vặt, đồ ăn nhanh xung quanh trường học, đảm bảo cung cấp các lựa chọn lành mạnh cho học sinh. * Giảm thiểu quảng cáo thực phẩm không lành mạnh: Hạn chế quảng cáo các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ ăn nhanh trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là các chương trình dành cho trẻ em.
