Đường: 'Thủ phạm ngọt ngào' gây nghiện không kém chất kích thích?
Nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Weill Cornell
Các nhà khoa học tại Trung tâm Y tế Weill Cornell ở New York đang tiến hành các nghiên cứu để xác nhận điều mà nhiều người nghi ngờ: đường có thể gây nghiện. Nghiên cứu này tập trung vào việc khám phá cơ chế tác động của đường lên não bộ và những hệ lụy tiềm ẩn đối với sức khỏe.
Đường tác động lên não bộ như thế nào?
Đường kích thích các vùng não liên quan đến khoái cảm và phần thưởng, tương tự như cách các chất gây nghiện như cocaine hay nicotine hoạt động. Khi chúng ta ăn đường, não bộ giải phóng dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác dễ chịu và hưng phấn. Cơ chế này thúc đẩy chúng ta tìm kiếm và tiêu thụ đường nhiều hơn để trải nghiệm lại cảm giác đó. Theo thời gian, việc tiêu thụ đường quá mức có thể dẫn đến sự phụ thuộc vào đường, tương tự như nghiện các chất kích thích khác.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, đường có thể gây ra những thay đổi trong não bộ tương tự như những thay đổi do các chất gây nghiện gây ra. Nghiên cứu này cho thấy rằng việc tiêu thụ đường có thể làm tăng hoạt động của các vùng não liên quan đến phần thưởng và động lực, đồng thời làm giảm hoạt động của các vùng não liên quan đến kiểm soát và ức chế. (Nguồn: AJCN)
Hệ lụy của việc nghiện đường
Nghiện đường có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:
- Béo phì: Đường là một nguồn calo rỗng, không cung cấp nhiều chất dinh dưỡng. Tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến tăng cân và béo phì.
- Tiểu đường loại 2: Tiêu thụ quá nhiều đường có thể làm giảm độ nhạy insulin, dẫn đến kháng insulin và cuối cùng là tiểu đường loại 2.
- Bệnh tim mạch: Tiêu thụ quá nhiều đường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch bằng cách làm tăng cholesterol xấu (LDL) và triglyceride, đồng thời làm giảm cholesterol tốt (HDL).
- Các vấn đề về răng miệng: Đường là thức ăn yêu thích của vi khuẩn trong miệng, gây ra sâu răng và các vấn đề về nướu.
- Ảnh hưởng đến tâm trạng: Nghiện đường có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và gây ra các triệu chứng như lo lắng, căng thẳng và trầm cảm. Sự dao động đường huyết do tiêu thụ đường có thể gây ra thay đổi tâm trạng thất thường.
Làm thế nào để kiểm soát cơn nghiện đường?
Kiểm soát cơn nghiện đường đòi hỏi sự kiên trì và thay đổi lối sống. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:
- Nhận biết các dấu hiệu:
- Thèm ngọt dữ dội, đặc biệt là khi căng thẳng hoặc buồn chán.
- Ăn nhiều đường hơn dự định.
- Cảm thấy tội lỗi sau khi ăn đường nhưng vẫn tiếp tục.
- Cảm thấy bứt rứt, khó chịu khi không được ăn đường.
- Thay đổi lối sống:
- Giảm dần lượng đường tiêu thụ: Thay vì cắt giảm đột ngột, hãy giảm dần lượng đường trong chế độ ăn uống của bạn. Ví dụ, giảm lượng đường trong cà phê hoặc trà, hoặc chọn các loại thực phẩm và đồ uống ít đường.
- Tìm kiếm các nguồn ngọt tự nhiên thay thế: Trái cây là một nguồn ngọt tự nhiên tuyệt vời. Bạn cũng có thể sử dụng các chất tạo ngọt tự nhiên như stevia hoặc erythritol.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp đốt cháy calo và cải thiện độ nhạy insulin, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
- Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ có thể làm tăng cảm giác thèm ngọt.
- Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể dẫn đến ăn uống vô độ, đặc biệt là các loại thực phẩm chứa nhiều đường. Tìm các cách lành mạnh để kiểm soát căng thẳng, chẳng hạn như tập yoga, thiền hoặc đi bộ trong tự nhiên.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp: Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát cơn nghiện đường, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ tâm lý. Họ có thể giúp bạn xây dựng một kế hoạch ăn uống lành mạnh và cung cấp các công cụ và kỹ thuật để đối phó với cơn thèm ngọt.
