Nguy cơ và cách xử lý khi bị kim tiêm vứt bừa bãi đâm phải
Lời mở đầu:
Tình trạng kim tiêm đã qua sử dụng bị vứt bừa bãi trên đường phố đang là một vấn đề nhức nhối, tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm bệnh nguy hiểm cho cộng đồng. Để giúp mọi người hiểu rõ hơn về vấn đề này và biết cách xử lý đúng cách khi không may gặp phải tình huống này, chúng tôi đã trao đổi với BS. Ngô Thị Kim Cúc – Phó khoa Nhiễm E thuộc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới TP. HCM.
Các nguy cơ tiềm ẩn khi bị kim tiêm đâm phải:
Khi một người bình thường bị vật sắc nhọn, dơ bẩn như kim tiêm đã qua sử dụng đâm vào da, gây chảy máu, có rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn, không chỉ riêng HIV.
- Lây nhiễm HIV: Đây là mối lo ngại hàng đầu khi bị kim tiêm đâm phải. HIV là một loại virus tấn công hệ miễn dịch của cơ thể, gây suy giảm miễn dịch và dẫn đến AIDS, một hội chứng nguy hiểm chết người.
- Các bệnh truyền nhiễm khác:
- Uốn ván: Bệnh do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra, xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở. Uốn ván có thể gây co cứng cơ, khó thở, thậm chí tử vong.
- Viêm gan siêu vi B: Bệnh do virus viêm gan B (HBV) gây ra, lây truyền qua đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con. Viêm gan B có thể gây tổn thương gan, xơ gan, ung thư gan.
- Viêm gan siêu vi C: Bệnh do virus viêm gan C (HCV) gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường máu. Viêm gan C thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
Tỷ lệ lây nhiễm HIV khi bị kim tiêm đâm:
Tỷ lệ lây nhiễm HIV khi bị kim tiêm đâm phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
Tình trạng nhiễm HIV của người sử dụng kim tiêm: Nếu người sử dụng kim tiêm bị nhiễm HIV, nguy cơ lây nhiễm sẽ cao hơn.
Thời gian kim tiêm tồn tại ngoài môi trường: Virus HIV có thể tồn tại trong máu ngoài môi trường trong một khoảng thời gian nhất định. Theo ghi nhận, trong điều kiện bình thường, ngoài không khí, thời gian virus HIV tồn tại trong máu là 3 ngày. Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ, độ ẩm và các yếu tố khác.
Cách xử lý vết thương: Xử lý vết thương đúng cách có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm.
Nhân viên y tế: Theo ghi nhận của các cơ sở y tế, nhân viên y tế khi bị kim tiêm của bệnh nhân nhiễm HIV đâm phải, nếu được xử lý kịp thời theo phác đồ điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP), tỷ lệ lây nhiễm là khoảng 3%.
Kim tiêm vứt ngoài đường: Trong trường hợp kim tiêm bị vứt bừa bãi ngoài đường, rất khó để xác định thời gian kim tiêm đã tồn tại ngoài môi trường, do đó, tỷ lệ lây nhiễm không chắc chắn.
Cách xử lý khi bị kim tiêm đâm phải:
Khi bị kim tiêm đâm phải, điều quan trọng là phải giữ bình tĩnh và thực hiện các bước sau càng sớm càng tốt:
- Rửa vết thương:
- Rửa ngay lập tức: Rửa vết thương dưới vòi nước sạch trong ít nhất 5 phút để loại bỏ bụi bẩn và các tác nhân gây bệnh.
- Rửa bằng xà bông: Rửa kỹ vết thương bằng xà bông và nước sạch.
- Rửa bằng nước oxy già: Sử dụng nước oxy già để sát trùng vết thương.
- Sát trùng bằng cồn: Sát trùng lại vết thương bằng cồn 70 độ hoặc cồn i-ốt.
- Xử lý vết thương sâu: Nếu vết thương sâu và chảy máu nhiều, hãy nặn nhẹ để máu chảy ra bớt, giúp loại bỏ bớt mầm bệnh.
- Đến cơ sở y tế chuyên khoa:
- Thời gian: Đến Trung tâm Bệnh Nhiệt đới hoặc cơ sở y tế chuyên khoa truyền nhiễm gần nhất trong vòng 72 giờ sau khi bị kim tiêm đâm.
- Các xét nghiệm: Tại đây, bạn sẽ được các bác sĩ thăm khám và chỉ định làm các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra xem có bị nhiễm các bệnh như HIV, viêm gan B, C, uốn ván hay không.
- Chích ngừa: Bạn sẽ được chích ngừa uốn ván và viêm gan B (nếu chưa được tiêm phòng trước đó).
- Tư vấn và điều trị dự phòng HIV: Nếu có nguy cơ nhiễm HIV, bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định điều trị dự phòng bằng thuốc kháng virus (ARV). Việc điều trị dự phòng HIV cần được bắt đầu càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ sau khi bị phơi nhiễm.
Điều trị dự phòng HIV:
- Phác đồ: Phác đồ điều trị dự phòng HIV thường bao gồm các loại thuốc kháng virus như AZT (zidovudine) và 3TC (lamivudine). Bác sĩ sẽ chỉ định liều lượng và thời gian điều trị cụ thể.
Lưu ý quan trọng:
- Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Khi bị kim tiêm đâm phải, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
- Việc phòng ngừa là tốt nhất. Hãy cẩn thận khi di chuyển ở những nơi công cộng, đặc biệt là những khu vực có nguy cơ cao như công viên, bãi rác, khu vực gần các điểm tiêm chích ma túy.
- Nếu bạn thấy kim tiêm vứt bừa bãi, hãy báo cho cơ quan chức năng để được xử lý đúng cách.
Nguồn tham khảo: Thông tin từ BS. Ngô Thị Kim Cúc – Phó khoa Nhiễm E thuộc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới TP. HCM và các tài liệu chuyên ngành y khoa.
