Sỏi Thận 'Tấn Công' Trẻ Em: Cảnh Báo và Giải Pháp
Thực trạng đáng lo ngại
Trong những năm gần đây, một số bệnh viện nhi khoa đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể số lượng trẻ em mắc sỏi thận. Trước đây, sỏi thận thường được coi là bệnh lý của người lớn, đặc biệt là trong độ tuổi từ 35 đến 60. Sự thay đổi này gióng lên hồi chuông cảnh báo về những thay đổi trong lối sống và chế độ ăn uống của trẻ em hiện đại.
- Số ca sỏi thận ở trẻ em gia tăng, không còn là bệnh của riêng người lớn: Theo các bác sĩ, số lượng trẻ em được chẩn đoán mắc sỏi thận đang tăng lên. Điều này cho thấy bệnh không còn giới hạn ở người lớn tuổi mà đang dần trở thành một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm ở trẻ em.
- Ví dụ điển hình:
- Bé Trần H. N, 4 tuổi ở Phú Yên: Ban đầu được chẩn đoán viêm đường tiết niệu nhưng sau 6 tháng không khỏi, phát hiện sỏi thận gây bít tắc đường tiểu.
- Trường hợp khác: Một bé 11 tuổi ở Đắk Lắk, sỏi thận kích thước lớn hơn dự kiến sau phẫu thuật.
- Tần suất:
- Tỷ lệ trẻ nhập viện được chẩn đoán sỏi thận: Ước tính khoảng 1/1.000 đến 1/7.000 trẻ.
- Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM: Mỗi năm tiếp nhận và điều trị khoảng 7 trường hợp sỏi thận, chủ yếu ở lứa tuổi 4-9 tuổi.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Có nhiều yếu tố có thể góp phần vào sự hình thành sỏi thận ở trẻ em. Việc xác định các yếu tố này là rất quan trọng để có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
- Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình mắc sỏi thận có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ.
- Chế độ ăn uống:
- Thừa muối: Chế độ ăn quá nhiều muối có thể làm tăng lượng canxi trong nước tiểu, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
- Thiếu nước: Uống không đủ nước, đặc biệt là nước lọc, có thể làm cho nước tiểu trở nên cô đặc hơn, tạo điều kiện cho các khoáng chất kết tinh và tạo thành sỏi. Theo khuyến cáo của Bộ Y Tế, trẻ em cần được cung cấp đủ lượng nước hàng ngày tùy theo độ tuổi và cân nặng.
- Béo phì: Tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em ngày càng gia tăng cũng được xem là một yếu tố nguy cơ gây sỏi thận.
- Nhiễm trùng đường tiểu, bất thường đường tiết niệu: Nhiễm trùng đường tiểu tái phát hoặc các dị tật bẩm sinh ở đường tiết niệu có thể tạo điều kiện cho sỏi hình thành.
- Nhịn tiểu lâu: Thói quen nhịn tiểu có thể làm tăng nồng độ các chất khoáng trong nước tiểu, từ đó làm tăng nguy cơ kết tinh và tạo sỏi.
Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của sỏi thận ở trẻ em là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời.
- Đau vùng hông lưng: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường là đau âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn.
- Tiểu ít, tiểu máu: Sỏi có thể gây kích ứng đường tiết niệu, dẫn đến tiểu ra máu. Tiểu ít có thể là do sỏi gây tắc nghẽn đường tiểu.
- Buồn nôn, nhợt nhạt, ra mồ hôi: Đây là những triệu chứng có thể xuất hiện khi cơn đau quặn thận trở nên dữ dội.
- Kích thích, quấy khóc, nhiễm trùng tiểu: Trẻ nhỏ có thể không diễn tả được cơn đau, thay vào đó có thể trở nên kích thích, quấy khóc và thường xuyên bị nhiễm trùng tiểu.
- Trẻ bớt hiếu động, hạn chế đi lại: Do đau, trẻ có thể trở nên ít vận động hơn bình thường.
Phòng ngừa và điều trị
Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa và điều trị sỏi thận ở trẻ em:
- Uống nhiều nước, đặc biệt là nước đun sôi để nguội: Uống đủ nước giúp pha loãng nước tiểu, giảm nguy cơ hình thành sỏi. Nên cho trẻ uống nước lọc là tốt nhất.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý:
- Hạn chế muối: Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày.
- Cân bằng dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, đủ chất dinh dưỡng.
- Khi có triệu chứng, đưa trẻ đến chuyên khoa để xét nghiệm và chẩn đoán: Nếu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu sỏi thận, cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và chẩn đoán chính xác. Các xét nghiệm có thể bao gồm:
- Xét nghiệm nước tiểu.
- Xét nghiệm máu.
- Siêu âm.
- Chụp X-quang.
Lưu ý quan trọng: Các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe của trẻ, tạo thói quen ăn uống lành mạnh và uống đủ nước để giúp trẻ phòng ngừa bệnh sỏi thận hiệu quả.
