Bệnh Kawasaki được ghi nhận đầu tiên ở Nhật Bản năm 1961 và
sau đó bệnh xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới nhưng xảy
ra nhiều ở châu Á. Ở Mỹ, bệnh xảy ra vào mùa đông xuân nhưng
ở Canada và Nhật Bản, Kawasaki xảy ra gần như quanh năm. Bác sĩ
Nguyễn Thị Kim Thoa, Trưởng Khoa Nội tổng quát 1 – Bệnh viện
Nhi Đồng I TPHCM, cho biết bệnh Kawasaki là tình trạng viêm các
mạch máu cấp tính gây tổn thương đa cơ quan ở trẻ em, thường
gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh có nguy cơ gây tổn thương mạch
vành do phình mạch và huyết khối. Đây là nguyên nhân gặp nhiều
nhất trong các bệnh tim mắc phải ở trẻ em tại các nước phát
triển, là một trong những nguyên nhân gây đột tử và suy mạch
vành về lâu dài.
Biểu hiện sớm nhất của bệnh là sốt cao liên tục (trên 5
ngày) và tình trạng sốt không khỏi ngay cả khi điều trị
bằng những thuốc hạ sốt thông thường. Sau khi sốt, triệu
chứng thường thấy ở trẻ là mắt bị đỏ do xung huyết củng
mạc và viêm kết mạc mắt 2 bên, vì thế trẻ thường nhắm
mắt do sợ ánh sáng. Với triệu chứng này, cha mẹ thường
nhầm lẫn với bệnh đỏ mắt thông thường. Do đây là hội
chứng sốt cấp tính kéo dài nên nhiều người thường không
phân biệt được với bệnh sốt xuất huyết. Hiện nay, nguyên
nhân gây bệnh Kawasaki vẫn chưa được xác định nhưng Kawasaki
được xem là một bệnh nguy hiểm vì thường gây biến chứng
giãn mạch vành và nếu không điều trị có thể dẫn đến tử
vong. Ở giai đoạn cấp, ngoài những triệu chứng trên, đôi khi
còn kèm theo ói, tiêu chảy, quấy khóc, không chịu ngủ hay co
giật. Nếu tình trạng viêm mạch máu xảy ra ở cơ tim, màng
ngoài tim hay van tim, trẻ có thể tử vong vào ngày thứ bảy sau
khi mắc bệnh. Trước đây, trẻ thường được đưa đến bệnh
viện trễ (từ ngày 13-14) vì cha mẹ phát hiện trẻ bị bong da
hay sốt lâu không khỏi. Do được điều trị trễ nên đã có đến
91,7% trẻ bị giãn mạch vành. Vì vậy, để hạn chế nguy cơ
tử vong hay mắc bệnh tim mạch lâu dài, trẻ cần được chẩn
đoán và điều trị sớm.
Hiện nay bệnh Kawasaki đã được chẩn đoán và điều trị
bằng Immunoglobulin, đây là một ứng dụng thành tựu khoa học
của thế giới tại nước ta. Thời gian hết sốt sau khi truyền
Immunoglobulin thường trước 48 giờ. Theo bác sĩ Kim Thoa, nếu
trẻ được truyền Immunoglobulin trước ngày thứ bảy thì sẽ
không có biến chứng bị giãn mạch vành vì thuốc có tác dụng
làm gián đoạn phản ứng viêm mạch máu, làm cho mạch máu dần
dần trở về bình thường. Từ khi sử dụng Immunoglobulin để điều
trị, tỉ lệ giãn mạch vành giảm từ 91,7% xuống còn 11,8%.
Vì chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh nên hiện nay chưa
có biện pháp phòng ngừa. Tuy nhiên, nếu trẻ được phát hiện
sớm thì việc dùng Immunoglobulin sẽ hữu hiệu hơn, thời gian
sốt ở trẻ ngắn hơn, giảm độ nặng của bệnh và biến
chứng tim mạch lâu dài. Do đó cũng rút ngắn thời gian nằm
viện, giảm chi phí và giảm nguy cơ xảy ra tai biến cho trẻ.
Nhận
biết bệnh Kawasaki
Ngoài hiện tượng sốt cao kéo dài, cha mẹ nên quan sát thấy
trẻ có biểu hiện luôn nhắm mắt do sợ ánh sáng. Ngay ngày đầu
tiên mắc bệnh, trẻ bị sưng hạch ở một bên vùng cổ hay dưới
hàm, hạch to hơn 1,5 cm, không có mủ, hạch sẽ nhỏ dần khi
sốt thuyên giảm. Ngoài ra, còn có dấu hiệu nhận biết là môi
trẻ rất đỏ, kèm theo nứt khô, có khi rỉ máu, lưỡi đỏ và
có gai giống như quả dâu tây (thường xuất hiện sau sốt 3-4
ngày), mặt và thân có nhiều hồng ban. Hồng ban thường đa
dạng và nổi rõ khi trẻ sốt cao. Khi mắc bệnh, trẻ không
chịu cầm nắm bất kỳ vật gì và cũng không bước đi được
do lòng bàn tay và lòng bàn chân bị đỏ, giới hạn từ cổ tay
và cổ chân trở xuống. Sau 2 tuần, da tay và chân sẽ bong, bắt
đầu từ đầu ngón. Đặc biệt là trẻ bị nổi hồng ban quanh
hậu môn, sau 2 tuần da ở đây cũng bị bong.