Trước tiên, mật ong dùng làm thức ăn và có vị trí của một chất "tạo vị ngọt" thiên nhiên. Người âu Châu có khi ăn bánh mì phết bơ với mật ong thay cho mứt.
Dân Việt Nam, mùng 5 tháng 5 có tục lệ ăn bánh ú tro với mật ong. Người lớn tuổi ưa uống nước cam với mật ong thay đường hay mật ong trộn với lòng đỏ trứng gà pha với nước nóng già. Mật ong cũng có thể là thành phần nguyên liệu của một món ăn ngọt như bánh hay kẹo thí dụ bánh "pain d'épice" quen thuộc đối với người Pháp. Hay các món có Bí đỏ mùa "Halloween" + mật ong là một nét tượng trưng cho văn hóa ẩm thực Hoa Kỳ.
Mật ong cũng được dùng làm chất bảo quản tự nhiên - nếu được thu hoạch không áp dụng những phương pháp với nhiệt độ cao. Mật ong "tươi" còn giữ nguyên được các chất kháng sinh tự nhiên do ong thợ tiết ra trong quá trình biến "nước ngọt" trong đài hoa thành mật; đây thực sự là những chất bảo quản thiên nhiên kháng khuẩn, kháng nấm có thể sử dụng để bảo quản rất nhiều thứ rất khác nhau như:
- Thức ăn như thịt, cá, trái cây, hạt ngũ cốc, đậu, trứng, phủ tạng,... một thời gian dài (vài năm) mà vẫn giữ được nguyên mùi, vị đặc trưng của từng thứ.
- Xương hay mô khác dùng trong kỹ thuật ghép mô.
- Xác chết trong các Kim tự tháp Ai cập hay ở Hy lạp cổ xưa. Mật ong được coi như một vị thuốc chữa bệnh trong Đông Y "chữa ho đàm độc", "lợi đại tiểu tiện", "giữ huyết phù du", "hạ nhũ trập", "chữa chứng đới hạ ở đàn bà ", . . . và rất nhiều thuốc tễ Đông y đương nhiên là có mật ong - vừa dừng làm chất bảo quản cho các vị thuốc khác trong toa, vừa đóng góp dược tính riêng của mình. Một vai trò tương tự như vậy, hiện nay cũng được Tây y hiện đại có ý công nhận cho mật ong.
Mật ong còn là thuốc bổ Đông y dùng cả cho trẻ con bị suy dinh dưỡng và cho các cụ già gìn giữ sức khỏe, tăng tuổi thọ, sống lâu 100 tuổi hoặc hơn nữa như ở Hy lạp, Nga.... ngày xưa. Đối với người khỏe mạnh, mật ong hiện nay còn được sử dụng để tăng cường sức khỏe và sức dẻo dai của các lực sĩ.
Mật ong còn được dùng làm mỹ phẩm giúp cho con người trẻ lâu. Từ xà bông, sữa tắm, dầu gội đầu, đến kem thoa mặt, các nhà sản xuất đã không bỏ lỡ cơ hội để đưa mật ong vào các mỹ phẩm thông dụng hàng ngày của chúng ta.
Nói tóm lại, mật ong quả là một bạn đồng hành trong đời sống hàng ngày của chúng ta: Rút kinh nghiệm hàng ngàn năm từ khi có con người và có loài ong sống chung hòa bình với nhau, mật ong đã là một thức ăn quí, một chất bảo quản độc đáo, một thuốc chữa bệnh cũng như thuốc bổ cho mọi lứa tuổi, một thành phần của nhiều loại mỹ phẩm giúp cho con người sống khỏe, đẹp, tươi, trẻ thật lâu - có triển vọng vượt được cả giới hạn "trăm năm trong cõi người ta...".