Vắc-xin ngừa dại và hội chứng Guillain-Barré
Trường hợp liệt tứ chi sau tiêm vắc-xin dại
Thời gian gần đây, một trường hợp đáng tiếc đã xảy ra khi một người đàn ông, sau khi bị chó cắn và được tiêm vắc-xin phòng dại, đã xuất hiện các triệu chứng yếu hai chân. Tình trạng này tiến triển nhanh chóng, dẫn đến liệt tứ chi và khó thở, buộc bệnh nhân phải nhập viện. Các bác sĩ đã chẩn đoán bệnh nhân mắc hội chứng Guillain-Barré (GBS).
Sự việc này đã gây ra nhiều lo lắng trong dư luận về các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm vắc-xin. Gia đình bệnh nhân đã tiến hành các thủ tục pháp lý liên quan đến cơ sở y tế đã tiêm phòng. Điều này dẫn đến việc một số người dân trở nên ngần ngại trong việc tiêm phòng dại, thậm chí là cả các loại vắc-xin khác.
Hội chứng Guillain-Barré (GBS) và liên quan đến tiêm ngừa
GBS là gì?
Hội chứng Guillain-Barré (GBS) là một rối loạn hiếm gặp, nghiêm trọng, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các dây thần kinh ngoại biên. Điều này có thể dẫn đến yếu cơ, tê bì và trong trường hợp nặng có thể gây liệt. GBS được coi là một bệnh lý đa dây thần kinh (polyneuropathy) do viêm cấp tính.
Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
Nguyên nhân chính xác của GBS vẫn chưa được biết đầy đủ, nhưng nó thường xảy ra sau một nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm trùng đường hô hấp hoặc tiêu hóa. Trong một số trường hợp hiếm hoi, GBS có thể xảy ra sau khi tiêm vắc-xin. Cơ chế bệnh sinh liên quan đến việc hệ miễn dịch nhầm lẫn tấn công các dây thần kinh do có sự tương đồng giữa các kháng nguyên của tác nhân gây nhiễm trùng hoặc vắc-xin và các thành phần của dây thần kinh.
Triệu chứng
Triệu chứng điển hình của GBS bao gồm:
- Yếu cơ, thường bắt đầu ở chân và lan lên trên.
- Tê bì hoặc ngứa ran ở bàn tay và bàn chân.
- Khó khăn trong việc đi lại.
- Đau có thể xảy ra, thường là đau lưng.
- Trong trường hợp nặng, có thể có khó thở và liệt các cơ hô hấp.
Chẩn đoán
Chẩn đoán GBS dựa trên các yếu tố sau:
- Tiền sử bệnh và khám lâm sàng.
- Xét nghiệm dịch não tủy: Thường thấy tăng protein mà không tăng tế bào.
- Điện cơ (EMG) và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh: Giúp đánh giá chức năng của dây thần kinh.
Điều trị
Điều trị GBS tập trung vào việc hỗ trợ các chức năng cơ thể và giảm các triệu chứng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Hỗ trợ hô hấp: Nếu bệnh nhân gặp khó khăn trong việc thở, có thể cần thở máy.
- Globulin miễn dịch (IVIG): Truyền IVIG có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và rút ngắn thời gian phục hồi.
- Thay huyết tương: Loại bỏ các kháng thể gây hại khỏi máu.
- Vật lý trị liệu: Giúp phục hồi chức năng cơ và cải thiện khả năng vận động.
Tiên lượng
Tiên lượng của GBS thường tốt. Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể bị yếu cơ hoặc tê bì kéo dài. Trong một số trường hợp hiếm hoi, GBS có thể gây tử vong.
Tỷ lệ mắc
Tỷ lệ mắc GBS ước tính khoảng 1-2 ca trên 100.000 người mỗi năm. Tại TP.HCM, với dân số khoảng 8 triệu người, ước tính có khoảng 120 ca GBS mỗi năm.
Mối liên hệ giữa GBS và vắc-xin dại
Vắc-xin dại có gây GBS không?
Câu trả lời cho câu hỏi này không đơn giản. Mặc dù GBS đã được báo cáo sau khi tiêm vắc-xin dại, nhưng mối liên hệ nhân quả vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ mắc GBS sau khi tiêm vắc-xin dại là rất thấp.
Cơ chế
Cơ chế mà vắc-xin có thể gây ra GBS vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Một giả thuyết cho rằng vắc-xin có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch, dẫn đến việc tấn công các dây thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra ở những người có cơ địa dễ mắc bệnh tự miễn.
So sánh lợi ích/nguy cơ
Điều quan trọng cần lưu ý là lợi ích của việc tiêm vắc-xin dại lớn hơn nhiều so với nguy cơ mắc GBS. Bệnh dại là một bệnh nhiễm trùng chết người, và vắc-xin là cách duy nhất để ngăn ngừa bệnh này. Tỷ lệ mắc GBS sau khi tiêm vắc-xin dại là cực kỳ thấp.
Vắc-xin thế hệ mới
Các loại vắc-xin dại thế hệ mới đã được phát triển để giảm thiểu các tác dụng phụ. Các loại vắc-xin này thường an toàn hơn và ít có khả năng gây ra GBS hơn so với các loại vắc-xin thế hệ cũ.
Đừng sợ tiêm ngừa
Việc tiêm vắc-xin là một biện pháp phòng bệnh hiệu quả và an toàn. Mặc dù có thể có những tác dụng phụ sau khi tiêm, nhưng những tác dụng phụ này thường nhẹ và tự khỏi. Lợi ích của việc tiêm vắc-xin lớn hơn nhiều so với nguy cơ mắc bệnh.
Trong trường hợp người phụ nữ trẻ tuổi bị hôn mê và tử vong sau khi tiêm vắc-xin, nguyên nhân thực sự là do vỡ dị dạng mạch máu não, một tình trạng đã tồn tại từ trước khi tiêm. Điều này cho thấy rằng không phải lúc nào các biến cố xảy ra sau khi tiêm vắc-xin cũng là do vắc-xin gây ra.
Do đó, đừng vì những thông tin tiêu cực mà ngần ngại tiêm vắc-xin. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và đưa ra quyết định đúng đắn nhất cho sức khỏe của bạn và cộng đồng.
Nguồn tham khảo:
