Nôn mửa: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách xử trí
Nôn mửa là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để loại bỏ các chất có hại từ dạ dày. Tuy nhiên, nôn mửa kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Nguyên nhân gây nôn mửa
Thức ăn nhiễm khuẩn, ôi thiu: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nôn mửa. Vi khuẩn hoặc độc tố trong thực phẩm có thể kích thích dạ dày và gây nôn.
Triệu chứng của các bệnh lý khác: Nôn mửa có thể là một triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm:
- Tắc ruột: Tình trạng tắc nghẽn trong ruột non hoặc ruột già có thể gây nôn mửa, đau bụng và táo bón.
- Viêm ruột thừa: Viêm ruột thừa thường gây đau bụng dữ dội ở vùng bụng dưới bên phải, kèm theo nôn mửa và sốt.
- Sốt cao: Sốt cao do nhiễm trùng có thể gây nôn mửa, đặc biệt ở trẻ em.
- Ngộ độc thực phẩm: Ăn phải thực phẩm chứa độc tố có thể gây nôn mửa, tiêu chảy và đau bụng.
- Say tàu xe: Một số người dễ bị say tàu xe và có thể bị nôn mửa khi di chuyển.
- Các bệnh lý khác: Nôn mửa cũng có thể là triệu chứng của các bệnh lý như viêm loét dạ dày tá tràng, ngộ độc rượu, chấn thương đầu, hoặc các vấn đề về não.
Triệu chứng cần lưu ý
Khi nào nôn mửa là bình thường?
- Nôn mửa sau khi ăn quá no.
- Nôn mửa do say tàu xe nhẹ.
- Nôn mửa do ho nhiều.
- Nôn mửa thoáng qua ở trẻ nhỏ.
Khi nào cần đi khám?
- Kiệt nước ngày càng tăng không kiểm soát được: Mất nước có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Các dấu hiệu mất nước bao gồm khô miệng, khát nước, đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, chóng mặt và mệt mỏi.
- Nôn nhiều kéo dài trên 24 giờ: Nôn mửa kéo dài có thể gây mất nước và mất cân bằng điện giải.
- Nôn ra dịch màu xanh sẫm, nâu hoặc có mùi phân: Đây có thể là dấu hiệu của tắc ruột.
- Đau bụng liên tục, đặc biệt khi không đi tiêu được hoặc nghe thấy tiếng òng ọc trong bụng: Đây cũng có thể là dấu hiệu của tắc ruột hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác về đường tiêu hóa.
- Nôn ra máu: Nôn ra máu có thể là dấu hiệu của viêm loét dạ dày tá tràng, rách thực quản hoặc các vấn đề chảy máu khác.
Xử trí khi bị nôn mửa
Ngừng ăn khi nôn nhiều: Cho dạ dày nghỉ ngơi là điều quan trọng nhất khi bị nôn mửa. Tránh ăn bất cứ thứ gì cho đến khi cảm thấy đỡ hơn.
Uống nước gừng ấm: Gừng có tác dụng làm dịu dạ dày và giảm cảm giác buồn nôn. Uống một ly nước gừng ấm có thể giúp giảm nôn mửa.
Bù nước nếu có dấu hiệu mất nước: Uống từng ngụm nhỏ nước lọc, dung dịch điện giải (Oresol) hoặc nước trái cây loãng để bù lại lượng nước đã mất.
Sử dụng thuốc chống nôn (theo chỉ định của bác sĩ): Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống nôn để giúp kiểm soát tình trạng nôn mửa. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm prometazin, diphenhydramin. Lưu ý: Chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Khi nào cần đến bệnh viện ngay lập tức?
- Nôn mửa kèm theo đau ngực, khó thở.
- Nôn mửa sau chấn thương đầu.
- Nôn mửa kèm theo co giật, lú lẫn.
- Nôn mửa ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.
Lưu ý quan trọng: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị phù hợp.
