Viêm gan là tình trạng viêm nhiễm gan do virus, có nhiều loại như viêm gan A, B. Triệu chứng gồm vàng da, mệt mỏi, chán ăn. Chẩn đoán bằng xét nghiệm máu. Điều trị chủ yếu là nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý. Phòng ngừa bằng cách tiêm vaccine, giữ vệ sinh an toàn thực phẩm.
Viêm Gan: Tổng Quan, Triệu Chứng, Điều Trị và Phòng Ngừa
Viêm Gan Là Gì?
Viêm gan là tình trạng viêm nhiễm ở gan, thường do virus gây ra. Tình trạng này có thể gây tổn thương cho gan, ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của cơ quan này. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), viêm gan virus là một vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng trên toàn thế giới.
Mức độ bệnh có thể khác nhau, thường nhẹ ở trẻ em và nặng hơn ở người lớn tuổi. Ở trẻ em, viêm gan thường không có triệu chứng rõ ràng, trong khi người lớn tuổi có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng hơn như xơ gan hoặc ung thư gan.
Các Loại Viêm Gan Chính
Viêm gan A: Do virus viêm gan A (HAV) gây ra. Bệnh thường lây qua đường tiêu hóa, do ăn uống thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm. Viêm gan A thường là bệnh cấp tính và tự khỏi, ít khi gây biến chứng lâu dài. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêm vaccine phòng viêm gan A là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Viêm gan B: Do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Viêm gan B lây truyền qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn, hoặc từ mẹ sang con. Bệnh có thể diễn tiến thành mãn tính, gây xơ gan và ung thư gan. Vaccine phòng viêm gan B là một trong những biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và những người có nguy cơ cao.
Viêm gan không A, không B (NANBV): Thuật ngữ này được sử dụng trước khi các loại virus viêm gan khác được xác định. Ngày nay, hầu hết các trường hợp NANBV được xác định là viêm gan C, do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Viêm gan C thường diễn tiến âm thầm và mãn tính, gây tổn thương gan nghiêm trọng nếu không được điều trị.
Triệu Chứng Lâm Sàng
Các Giai Đoạn (đối với HAV và HBV)
Thời kỳ tiền hoàng đản: Giai đoạn đầu của bệnh, thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần. Các triệu chứng có thể bao gồm mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau cơ và khớp.
Thời kỳ hoàng đản: Giai đoạn này đặc trưng bởi sự xuất hiện của vàng da (vàng mắt và da), nước tiểu sẫm màu và phân bạc màu. Gan có thể to và đau khi ấn vào.
Thời kỳ hồi phục: Các triệu chứng dần cải thiện, vàng da giảm dần và các chức năng gan trở lại bình thường. Giai đoạn này có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng.
Triệu Chứng Chung
Hội chứng giả cúm: Sốt nhẹ, đau cơ, đau khớp. Các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với bệnh cúm thông thường.
Hội chứng tiêu hóa: Chán ăn, buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy. Đây là những triệu chứng phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể.
Hội chứng vàng da: Nước tiểu vàng, phân bạc màu. Vàng da là dấu hiệu rõ ràng của sự gia tăng bilirubin trong máu, do gan không thể xử lý chất này một cách hiệu quả.
Gan to, ấn tức: Gan có thể sưng to và gây đau khi chạm vào, cho thấy tình trạng viêm và tổn thương gan.
Xét Nghiệm Chẩn Đoán
Transaminase tăng: Các enzyme gan như ALT (SGPT) và AST (SGOT) tăng cao trong máu, cho thấy tế bào gan bị tổn thương.
SGPT và SGOT tăng cao: Đây là những chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ tổn thương gan.
Bilirubin tăng: Nồng độ bilirubin trong máu tăng cao gây vàng da.
HBsAg, HBeAg, HBsAb dương tính: Các xét nghiệm này được sử dụng để xác định tình trạng nhiễm virus viêm gan B và đánh giá khả năng miễn dịch.
Điều Trị Viêm Gan Cấp Tính
Nghỉ ngơi: Quan trọng để giúp gan phục hồi.
Chế độ ăn uống:
Ít chất béo, nhiều đường, tăng protein: Giúp giảm gánh nặng cho gan và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Nếu chán ăn: Uống nước hoa quả, bổ sung đường: Đảm bảo cung cấp đủ calo và vitamin.
Kiêng mỡ và thực phẩm chứa chất béo: Giúp gan không phải làm việc quá sức để tiêu hóa chất béo.
Sử dụng Vitamin C, thuốc lợi mật (Sorbitol), cao Actiso, Nhân trần: Các biện pháp hỗ trợ để cải thiện chức năng gan và giảm triệu chứng.
Phòng Ngừa Viêm Gan
Phòng Viêm Gan B
Tránh lây lan qua đường tình dục và tiêm truyền: Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục và tránh dùng chung kim tiêm.
Nghiên cứu về tác dụng của Gamma Globulin (ISG), HBIG, vaccine phòng viêm gan B: Vaccine là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Gamma globulin có thể được sử dụng sau khi tiếp xúc với virus để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Phòng Viêm Gan A
Đường lây chủ yếu qua phân - miệng: Virus lây lan khi người bệnh không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh và làm lây nhiễm sang thức ăn hoặc nước uống.
Giữ vệ sinh nguồn nước và thực phẩm: Đảm bảo nguồn nước sạch và thực phẩm được chế biến và bảo quản đúng cách.
Ăn chín, uống sôi: Biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để tiêu diệt virus trong thực phẩm và nước uống.
