Trứng cá là bệnh da thường thấy ở tuổi thanh thiếu niên biểu hiện bởi các nhân trứng cá, các bọc, các mụn mủ đôi khi là các sẹo. 80% thanh thiếu niên có trứng cá hoặc nặng, hoặc nhẹ, tổn thương thường thấy ở mặt với các triệu chứng kèm theo: da và tóc nhờn. Thương tổn bắt đầu từ tuyến bã (tuyến bã đổ vào nang lông ) khi tuyến bã bị bít tắc là môi trường thường thuận lợi cho viêm nhiễm.
"Điểm danh" trứng cá.
Trứng cá có nhiều loại nhưng phổ biến nhất vẫn là mấy loại sau.
Trứng cá thông thường: thường gặp ở thanh thiếu niên từ 12 - 13 tuổi bắt đầu là tăng tiết bã nhờn ở da, sau đó xuất hiện nhân trứng cá (đầu đen) các sẩn, các mụn mủ kế tiếp là bọc đầu trắng, thương tổn thường thấy ở mặt, ngực, phần trên của lưng, nếu không điều trị có thể xuất hiện các sẹo, thể trứng cá này có thể tự khỏi khi 18 tuổi.
Trứng cá bọc: thương tổn là các nang (Kyste) mầu sẫm dưới da, khi khỏi thường để lại sẹo, đây là thể nặng của trứng cá. Trứng cá mạch lươn: là thể nặng nhất của trứng cá, tiến triển mãn tính đến nhiều năm sau tuổi dậy thì, trưởng thành, cần được điều trị đầy đủ. Trứng cá tuổi trung niên: biểu hiện là các sẩn mủ ở má, cằm, nguyên nhân phức tạp (do hormon, do thuốc, ánh nắng ...)
Vì đâu nên nỗi...
Trứng cá thường có yếu tố gia đình và cũng có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiện tượng trứng cá.
Thủ phạm bị hiềm nghi nhiều nhất là do thuốc, đặc biệt là cortisone (bôi hoặc uống).
- Vitamin B12, thuốc chống lao (primifon )
- Các hormon androgene và các loại thuốc tránh thai đường nuôi làm da tăng tiết bã nhờn và xuất hiện trứng cá, nhưng cũng có hormon làm giảm trứng cá thí dụ như Dian 35.
- Dùng thường xuyên các mỹ phẩm đặc biệt là các loại Cremè trên da mặt, làm bít tắc nang lông hoặc săn sóc da mặt không hợp lý (chà sát mạnh, sữa rửa mặt có tính kiềm cao, cậy, nặn nhân trứng cá...) đều làm gia tăng trứng cá.
Ngoài ra các tác nhân như nắng, thức đêm, cũng góp phần thúc đẩy trứng cá nặng hơn. Trứng cá gặp ở phụ nữ đứng tuổi, cũng như thể nặng của trứng cá tuổi thanh niên cần thiết phải kiểm tra để xác định có rối loạn nội tiết sinh dục hay không.
Ăn kiêng chẳng phải là khắc tinh của trứng cá.
Cho đến nay các nghiên cứu chỉ ra rằng thức ăn không đóng vai trò làm tăng hay giảm trứng cá. Việc ăn chocolat, lạc, đồ hộp, đường, bánh ngọt chẳng thay đổi gì đến trứng cá cũng như trứng cá không phải là bệnh của gan "nóng".
Vệ sinh da nên làm thế nào?
Vệ sinh da tóc nên làm thường xuyên, và đúng cách, không sử dụng tuỳ tiện các mỹ phẩm cũng như xà phòng, sữa rửa mặt dù là mỹ phẩm nào cũng nên có ý kiến của bác sĩ da liễu.
Đã có cách điều trị.
Ở Việt Nam hiện nay đang sử dụng các thuốc tại chỗ như peroxide, tretinoine, erythromicine, các thuốc điều chỉnh quá trình sừng hóa, thuốc điều trị toàn thân: Doxycychi, kem , tretinoine và các trị liệu hormon. Các thuốc "tây" có tác dụng tốt hơn thuốc "nam". Tại Bệnh viện Việt-Pháp Hà Nội, trứng cá được điều trị với Dian 35, Roacutan kết hợp với săn sóc da mặt.
Bác sĩ PHẠM THỊ HƯƠNG
và nhóm chuyên gia Pháp
Bệnh viện Việt - Pháp